Aslı Can's Reviews > Camera Lucida: Fotoğraf Üzerine Düşünceler

Barthes fotoğraf üzerine düşünürken aslında çok daha geniş, çok öz bir kavrama odaklanıyor: bakış. Barthes'e göre fotoğrafı fotoğraf yapan ve diğer disiplinlerden ayıran şey bir tür zamansal eşdeğerlilik. Fotoğrafın çekildiği zaman ve fotoğrafa bakanın zamanı arasında bir kesişme. Fotoğrafın nesnesi olan kişinin bakışı, fotoğrafçının o anda bulunuşu -Barthes'e göre fotoğrafçının temel organı göz değil, el- ve fotoğrafa bakanın bakışı. Fotoğraf tüm bunları bir araya getirerek, geçmişteki bir bakışı uzatıp, şimdiye taşıyarak fotoğrafa bakan Barthes'i delip geçiyor.

''Fotoğrafın özü, temsil ettiği nesneyi onaylamasıdır.'' diyor Barthes.

Oysa yazının bu kesinlikten yoksun olduğunu söylüyor.

''Hiçbir yazı bana bu kesinliği veremez. Dilin talihsizliği (belki de aynı zamanda şehvetli zevki), doğruluğunu kanıtlayamamasıdır. Dilin noema'sı (özü) belki de bu güçsüzlüktür; ya da daha olumlu konuşursak: dil doğası gereği kurgusaldır; dili kurgusallıktan çıkarmaya girişmek için dev bir ölçüm aygıtı gerekir: ya mantığı çağırır, ya da onun yokluğuna yemin ederiz. Oysa fotoğraf bütün aracılardan farklıdır: o icad etmez; onun kendisi doğrulamadır zaten; arada sırada izin verdiği hünerler de pek bir kanıt oluşturmaz; bunlar tam tersine aldatmaca resimlerdir.''

Ama hayranlıkla karşı çıkıyorum. Barthes'in malzemesi bir zamanlar oturduğu yerden bir araya getirdiği kelimeler olan fotoğrafı; bana onun varlığını, zamanda kendine özgü bulunuşunu çekip getiriyor. Bana kalırsa bir kitap da zamanın bambaşka bir yerinde bulunan bambaşka birini; Barthes'ci anlamda delip geçebiliyor. Barthes bir zamanlar yaşıyordu, şimdi ölü, ama benimle konuşabiliyor.