o-dam

a. Odamato; inson

1 Fikrlash, soʻzlash va mehnat qilish qobiliyatiga ega boʻlgan, shu tufayli boshqa hamma maxluqotdan ustun turuvchi jonli zot; kishi, inson. ◆ Ibtidoiy odam.

2 Kishilik jamiyatining ayrim bir aʼzosi, shaxs. Inson eng yaxwi insondir hudoyim hayvoni birinci yaratgan keyin zerikandan keyin u odamzotni yaratgan keyin u avloddan avlodga õta bowlagan . ◆ yaya Odam taftini odam koʻtaradi deganidek, Nizomjon kelib, uy toʻlib qolgandek boʻldi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Avaz oʻzicha oʻylandi: "Bir ulugʻ odamning, bir gʻaribning janozasiga odam koʻp keladi, deganlari rost ekan-da". S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Bular bu yerga oʻtirgani kelgani yoʻq, bir odamni qidirib kelishgan. A. Qahhor, „Ogʻaynilar“ . ◆ Bizning Nabigul odam emaye oʻzi! Yosh-da, hali oshna-ogʻaynigarchilikni bilmaydi. A. Qahhor, „Qanotsiz chittak“ .

Odam bolasi (yoki farzandi) 1) odamzod, inson. ◆ Odam bolasining qoʻllari qoʻl holida turganda chiroyli ekan. X. Toʻxtaboyev, „Iillar va yoʻllar“ . ◆ Tavba, xursandchilik odam bolasini nimalar qilmaydi-ya! M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .; 2) chin insoniy fazilatlarga ega boʻlgan shaxs, chin inson. ◆ Otang bolasi boʻlma, odam bolasi boʻl! Maqol . ◆ yat He, xotin, ular bizni odam bolasi deb kelgan, odamgarchiligimizdan minnatdor boʻlib, xursand boʻlib ketishdi. Shukrullo, „Saylanma“ . Odam boʻlmaslik Tuzalmaslik, shu kuyi qolmoq. ◆ Men sevgan doʻstlarimdan ajraldim, odam boʻlmadim, bu kunimdan oʻlganim yaxshi, deb kayf bilan eshikdan kirib kelib qoldi. Shukrullo, „Saylanma“ . Odam boʻlmoq 1) tarbiyat topib, yaxshi fazilatlarga, chin insoniy xislatlarga ega boʻlmoq. ◆ Har bir ota-ona oʻgʻil va qizining odam boʻlishini, baxt-saodatli hayot kechirishini, turmushi lazzatli boʻlishini istaydi. Gazetadan; 2) koʻchma tuzalib, semirib, yosharib qolmoq. ◆ Tursunboyni koʻrib qoldim, ancha toʻlishib, odam boʻlib qolibdi. "Yoshlik" . Odam qilmoq 1) tarbiyalab, chin insonga, yaxshi fazilat sohibiga aylantirmoq. ◆ Gap shuki, shu kanal, shu muhit meni odam qildi. S. Ahmad, Ufq; 2) koʻchma boqib, tarbiyalab katta qilmoq. ◆ Xudoyqul mening oʻz jigarim, ammamdan qolgan sagʻir. Yetti yoshidan boqib, odam qildim. P. Tursun, Oʻqituvchi; 3) koʻchma tuzatmoq; yaroqli holga keltirmoq. ◆ Tashlandiq "Ural"ni odam qilgan, shu priyomnikni tuzata olmaysanmi? T. Ashurov, „Oq ot“ . Nima degan odam boʻldi Birovning oddida xijolat boʻldi; uyalib qoldi, obroʻsi toʻkildi obroʻsiz boʻldi. ◆ Voy shoʻrim, endi nima qilaman, Rasuljon oldida nima degan odam boʻldim. T. Ashurov, „Oq ot“ .

3 Jamoa xoʻjaligi, oila aʼzolarining har biri; jon. ◆ Odam boshiga besh soʻmdan. Xarajat va daromadlarni odamga qarab taqsimlamoq. m ◆ Hasharga har bir xoʻjalik qirqtadan odam beradi. T. Ashurov, „Oq ot“ .

4 Biror boy-badavlat yoki amaldor kishining xizmatkori yoki tarafdori. ◆ Keyingi yillarda xon odamlari qishloqma-qishloq yurib, koʻproq paxta ekishni talab qilishyapti. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Bundan keyin gaplarimni uqib oling, modomiki men bilan birgasiz, mening odamimsiz, har bir ishni men bilan bahamjihat qiling. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

5 Oʻzga jamoa yoki oila vakili. ◆ Lekin qizlaridan yashirincha kuyovnikidan odam kelib qolar, deb kutdilar. S. Zunnunova, „Koʻk chiroqlar“ .

• inson

ОДАМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

• Taycha: คน (kon), ผู้ (pôo),
• Turkcha: adam