Loire-Atlantique
Luarë Atlantike
Liger-Atlantel (Breton) Léger Atlantic (Ocitan) | |
---|---|
Sipërfaqja | |
• Gjithsej | 6.881 km2 (2,657 sq mi) |
Popullsia | |
• Gjithsej | 1.445.171 |
Loire-Atlantique ( shqiptimi frëngjisht: [lwaʁ atlɑ̃tik] ; para 1957: Loire-Inférieure, Breton: Liger-Atlantel ; Ocitanisht: Léger Atlantic ; Shqip: Luara Atlanike) është një departament në rajonin Pays de la Loire në bregun perëndimor të Francës, i quajtur pas lumit Luarë dhe Oqeanit Atlantik . Ajo kishte një popullsi prej 1,429,272 banorësh në 2019. [1]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Luara Atlantike është një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790. Fillimisht, ajo u emërtua Loire-Inférieure, por emri i saj u ndryshua në 9 mars 1957 në Luarë Atlantike (fr. Loire-Atlantique).
Zona është pjesë e Dukatit historik të Britanisë dhe përmban atë që shumë njerëz ende e konsiderojnë kryeqytetin e Britanisë, Nantes . Megjithatë, gjatë Luftës së Dytë Botërore, qeveria e Vishisë krijoi një sistem prefekturash rajonale ku më 19 prill 1941 Luara Atlantike u përjashtua nga Rajoni i Britanisë dhe u bashkua me departamentet fqinje franceze, nën drejtimin e Angers .
Pas luftës këto ndryshime administrative u rizbatuan në ndryshimet e kufijve të vitit 1955 që synonin të optimizonin menaxhimin e rajoneve. Që atëherë ka pasur një sërë fushatash që pasqyrojnë një humor të fortë lokal për të riintegruar departamentin brenda Bretanjës.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Luara Atlantike është pjesë e rajonit aktual të Pays de la Loire dhe është i rrethuar nga departamentet Morbihan, Ille-et-Vilaine, Maine-et-Loire dhe Vendée, me Atlantikun në perëndim.
Qytetet kryesore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Komuna më e populluar është Nantes, prefektura. Që nga viti 2019, ka 9 komuna me më shumë se 20,000 banorë: [1]
Komuna | Emri në shqip | Popullsia (2019) |
---|---|---|
Nantes | Nantë | 318,808 |
Saint-Nazaire | Shën Nazare | 71,394 |
Saint-Herblain | Shën Herblan | 47,415 |
Reze | Rezë | 42,919 |
Saint-Sébastien-sur-Loire | Shën Sebastian | 27,493 |
Orvault | Orvalt | 27209 |
Vertou | Vertu | 25,541 |
Couëron | Koron | 22,309 |
Carquefou | Karkuf | 20,365 |
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1801:
|
Kultura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjuha indigjene e Britanisë së Epërme është Gallo, një gjuhë neolatine e lidhur ngushtë me frëngjishten. Numri i folësve të gjuhës Gallo është në rënie të vazhdueshme që nga fillimi i shekullit të 20-të. Gjuha as nuk është zyrtare e as nuk mësohet në arsimin fillor apo të mesëm. Në jug të departamentit ( Pays de Retz ), gjuha vendore ishte dialekti Poitevin .
Gjuha bretone, një gjuhë kelte, vendase në Britaninë e Poshtme, është folur historikisht në zonën perëndimore të Luarës Atlantike, dhe deri në vitin 1920 në Batz-sur-Mer . Kjo zonë ( Guérande, Le Croisic dhe La Baule ) ka një toponim mjaft breton: për shembull, Guérande e ka origjinën nga bretonishtja Gwenn Rann (vend i bardhë ose i pastër).
Traditat folklorike dhe muzikore të Bretanjës Lindore ose të Epërme janë përgjithësisht të ngjashme me ato të Bretanjës perëndimore ose të poshtme.
Transporti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Departamenti vepron me rrjetin Lila ( fr ) të autobusëve ndërurbanë, të cilët lidhin fshatrat, qytetet dhe qytetet e tij. Zonat urbane të Nantës dhe Saint-Nazaire operojnë rrjetet e tyre të transportit urban, të njohur përkatësisht si TAN dhe STRAN ( fr ).
Me hekurudhë, trenat dhe autobusët rajonalë të TER Pays de la Loire lidhin qytetet dhe qytetet kryesore të Pays de la Loire dhe rajonet fqinje, duke përfshirë ato të Luarës Atlantike . Nanta është në rrjetin TGV, me trena me shpejtësi të lartë që shkojnë në Paris me LGV Atlantique në pak më shumë se 2 orë.
Aeroporti Nantes Atlantique, që ndodhet 8 km në jugperëndim të qytetit të Nantes, i shërben departamentit dhe zonave përreth. Është aeroporti më i madh në Francën veriperëndimore, që lidhet me disa qytete franceze, afrikano-veriore dhe evropiane, si dhe me Montrealin në Kanada.
Turizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]-
Nantes
-
Dritare me xham të njollosur në kishën e Batz-sur-Mer
-
Le Croisic
-
Clisson
-
Bregu afër Le Pouliguen