DAM Festival Prishtina

Festivali Ndërkombëtar i Muzikantëve të Rinj – DAM Festival Prishtina është një nga ngjarjet më të spikatura kulturore që zhvillohet në kryeqytetin e Kosovës [a], Prishtinë . I themeluar në vitin 2006, DAM Festival është një festival muzikor i përvitshëm që mbledh muzikantë të rinj dhe të talentuar kombëtarë dhe ndërkombëtarë nga e gjithë bota. Ky festival punon në pasurimin e skenës kulturore kosovare me përplasjen e tradicionales dhe asaj bashkëkohore. DAM Fest është themeluar nga studenti i atëhershëm i artit, tani producent i njohur televiziv, muzikant, gazetar dhe menaxher i Orkestrës Filarmonike të Kosovës, Dardan Selimaj. ^[1]

Qendra e Artit Muzikor DAM

Qendra e Artit Muzikor DAM u themelua në vitin 2007, një vit pasi Festivali DAM u themelua nga një grup studentësh të Universitetit të Prishtinës - Dega e Artit Muzikor. Edicioni i parë i festivalit u organizua si pjesë e aktiviteteve vjetore të Fakultetit të Arteve të Prishtinës - Dega e Artit Muzikor. Themelues të Qendrës së Artit Muzikor DAM ishin Dardan Selimaj, Yllka Rexhepi, Meriton Ferizi, Avni Krasniqi dhe Lule Ballata. Drejtor ekzekutiv ishte Dardan Selimaj dhe anëtarë të bordit të drejtorëve ishin Yllka Rexhepi dhe Bleta Qerkini.

Festivali i parë DAM u mbajt në vitin 2006 dhe ishte i pari i këtij lloji që debutoi në skenën kulturore kosovare. Koncerti hapës u mbajt më 20 prill në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë në Prishtinë. Mbi 500 të ftuar morën pjesë në natën e parë të festivalit, mes tyre edhe kompozitori i njohur kosovar Fahri Beqiri . Me muzikantët e rinj ka punuar 5 muaj muzikanti kosovar i xhazit Ilir Bajri.

Në skenë performuan muzikantë nga Universiteti i Prishtinës, Fakulteti i Arteve në Prishtinë, MNO Octet nga Mitrovica dhe të ftuar të tjerë nga Shqipëria, Italia, Maqedonia, Gjermania dhe Sllovenia. Kuarteti kosovar i kitarës Elvis Bytyqi, Gjulian Bytyqi, Drilon Qoqaj dhe Agron Peni performuan koncertin D-dur nga Antonio Vivaldi . Pianisti Neritan Hysaj interpretoi Quazi Variations të kompozuara nga kompozitorja e re kosovare Dafina Zeqiri. ^[2]

Koncerti përmbyllës u mbajt më 1 maj, me performancën e Kuartetit Fegus të ardhur nga Sllovenia. Festivali i parë DAM u prit mirë nga publiku duke lënë shumë për të pritur për vitet në vijim.

Festivali i dytë DAM, i organizuar në vitin 2007 ishte një nga projektet më të shtrenjta të organizuara nga Qendra e Artit Muzikor DAM, kjo për shkak të punëtorive të shumta që zhvillohen paralelisht me festivalin. Profesionistët dhe tutorët ndërkombëtarë ofruan master klasa dhe ligjërata për studentët e Fakultetit të Arteve të Prishtinës.

Janë mbajtur 10 koncerte në lokacione të ndryshme në Prishtinë. Pjesëmarrësit erdhën nga Shqipëria, Austria, Egjipti, Anglia, Bullgaria dhe Kroacia. Koncerti hapës u mbajt më 4 prill në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë dhe Sporteve. Një i ftuar special i festivalit të këtij viti ishte violinisti i njohur anglez, Peter Sheppard Skaerved. ^[3] Pjesë e këtij festivali ishte edhe një shfaqje teatrale e shfaqur nga Teatri Lalish ^[4] e Vjenës e cila u zhvillua më 5 prill në Bibliotekën Kombëtare.

Më vonë këtë vit, një koncert përkujtimor në nderim të figurës së Luciano Pavarottit, një prej tenorëve më të mirë të operës në botë, u organizua nga Qendra e Artit Muzikor DAM. Kjo ishte e vetmja ngjarje e mbajtur në Kosovë për nder të Pavarottit, të ndarë nga jeta në shtator të vitit 2007.

Edicioni i tretë i Festivalit Ndërkombëtar të Muzikantëve të Rinj- Festivali DAM, ishte festivali i parë kulturor që u mbajt në Republikën e pavarur të Kosovës . Ai filloi rrugëtimin e tij më 24 mars 2008 dhe i ofroi publikut shtatë shfaqje gjatë shtatë ditëve të festivalit.

Më shumë se 200 muzikantë të rinj, që vijnë nga shkolla muzikore me famë botërore, si Akademia e Muzikës në Kraków ^[5] (Poloni), Universiteti i Arteve i Cyrihut ^[6] (Zvicër), Akademia e Muzikës, Universiteti i Zagrebit ^[7] ( Kroacia), Fakulteti i Muzikës në Shkup (Maqedoni), ^[8] Akademia e Arteve në Tiranë (Shqipëri), ^[9] mori pjesë në edicionin e tretë të Festivalit DAM 2008. Këta muzikantë ishin të shoqëruar nga muzikantë të rinj kosovarë nga Fakulteti i Arteve i Prishtinës – Universiteti i Prishtinës. ^[10]

Më shumë se 50 vepra artistike të kompozitorëve shqiptarë dhe ndërkombëtarë, u shfaqën premierë para publikut të edicionit të tretë të Festivalit DAM. Për të shënuar hapjen e këtij edicioni, 30 muzikantë ekzekutuan veprën e famshme muzikore të kompozitorit të njohur francez, Erik Satie, Vexations. ^[11]

Në edicionin e vitit 2008 të festivalit morën pjesë shumë të ftuar specialë, mes tyre muzikantët e suksesshëm Jan Pilch, Mendi Mengjiqi, Mojca Sedeu, Petrit Çeku, ^[12] Alexandre Dubach dhe Toshio Yanagisawa. Gjatë këtij edicioni, këta të ftuar special organizuan master classe dhe workshope lidhur me karakterin e DAM. Kjo përmbushi një nga synimet kryesore të festivalit – t'u ofrojë muzikantëve të rinj një mjedis ku ata mund të përfitojnë nga përvoja e profesionistëve.

Festivali DAM 2008 përfshinte 9 koncerte muzikore të cilat u mbajtën në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë dhe Sporteve në Prishtinë. ^[13]

26 Marsi 2009 shënoi hapin e katërt të DAM Festival. Në atë kohë, ajo tashmë ishte bërë një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në Kosovë. Brenda atij viti, u bënë disa ndryshime të mëdha. Që nga viti 2009, DAM filloi të prezantojë dirigjentë dhe solistë të rinj së bashku me Orkestrën Filarmonike të Kosovës . Muzikantë të rëndësishëm kombëtarë dhe ndërkombëtarë të pranishëm në festival, vazhduan të rriteshin në numër.

Gjatë maratonës njëmbëdhjetëditore të DAM-it, pjesëmarrës nga e gjithë bota shkëlqenin në skenën e festivalit. Orkestra Arcata Stuttgart ^[14] (Gjermani), Kuintet Frymore Franc Liszt (Hungari), instrumentistët Selina Cuonz (Zvicër), Ognenka Gerasimovska (Maqedoni), Laurent Cirade (Francë), Paul Staicu (Francë) dhe tenori i shquar kosovar, Riad Ymeri., ndër muzikantë të tjerë, performuan në 9 shfaqjet e DAM 2009. ^[15]

Orkestra e njohur gjermane, Arcata Stuttgart, duke performuar për herë të parë në Kosovë, tërhoqi vëmendjen më të madhe gjatë edicionit të vitit 2009. Ata i ofruan audiencës kosovare një repertor të gjerë, nga baroku i hershëm e deri te muzika klasike bashkëkohore. ^[16]

Dyshja franceze Duel, e përbërë nga Laurent Cirade dhe Paul Staicu performuan në koncertin përmbyllës të festivalit të këtij viti. Festivali DAM 2009 u prit mirë nga kritika dhe publiku. Ky edicion u sponsorizua nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. ^[17]

Festivali i 5-të DAM, vazhdoi traditën e festivalit ndër vite. Koncerti hapës u mbajt më 25 mars. Edicioni i DAM 2010 përfshinte 11 koncerte dhe shfaqje. Koncerti përmbyllës u zhvillua më 19 prill, me performancën e Fatosat n'Dam . ^[18] Më shumë se 200 muzikantë morën pjesë në festivalin e atij viti, mes tyre violonçelisti i njohur slloven Luka Šulić, pjesë e dyshes 2Cellos, ^[19] violinisti shqiptar Jonian – Ilia Kadesha dhe perkusionisti kosovar Patris Berisha. ^[20] Recital piano nga pianisti kosovar - Agron Shujaku . Ansambli i Muzikës së Re të Shkollës së Muzikës Jacobs të Universitetit të Indianës ^[21] i udhëhequr nga dirigjenti dhe kompozitori David Dzubay, ^[22] performoi gjithashtu si ansambël i ftuar në Festivalin Ndërkombëtar të Muzikantëve të Rinj 2010.

Orkestra e Re e Prishtinës, e themeluar në vitin 2008 nga violinisti i talentuar kosovar, Visar Kuci, u shfaq premierë në Festivalin e 5-të DAM.

Mysafir special i këtij edicioni ishte mjeshtri shqiptar i violinës, Ethem Qerimi, violinisti më i njohur zviceran, i cilësuar si zvicerani Paganini, Alexandre Dubach. ^[23]

Edicioni i 6-të i Festivalit DAM u frymëzua nga thënia e famshme e liderit britanik, Winston Churchill . : “Unë jam optimist. Nuk duket e dobishme të jesh diçka tjetër” . Filloi më 27 mars dhe gjatë 9 ditëve të festivalit u mbajtën 9 koncerte. ^[24]

Festivali DAM 2011 filloi me performancën e Orkestrës Filarmonike të Kosovës, me dirigjentin e ri dhe shumë të talentuar Alexander Prior ^[25] dhe pianistin kinez Wu Qian, ndërsa festivali përfundoi me performancën e Duo-s Jazz, vokaliste Rona . Nishliu dhe pianisti Gent Rushi. Një gamë e gjerë interpretuesish morën pjesë në këtë festival, i cili konsiderohet si festivali më i suksesshëm në historinë e DAM. Dirigjenti britanik, Alexander Prior, pianisti italian Maurizio Mastrini, sopranoja turke Pervin Chakar ^[26] ishin ndër interpretuesit ndërkombëtarë. Në këtë manifestim morën pjesë edhe muzikantë kosovarë, si violinisti Visar Kuci, pianisti Neritan Hysa, kompozitori Liburn Jupolli, ^[27] mezosopranoja Ardiana Bytyqi ^[28] dhe flautistja Ermira Çitaku. ^[29]

Gjatë vitit 2012, organizatorët e Festivalit DAM, u përballën me probleme të shumta politike dhe ekonomike. Kjo ngjarje u mundësua me mbështetjen e Komunës së Prishtinës ^[30] dhe donatorëve të tjerë privatë. Tema kryesore e Festivalit 2012 ishte marrëdhënia mes artit, veçanërisht muzikës, dhe politikës dhe ndërgjegjësimi se çfarë është muzika klasike cilësore. ^[31] Një nga performancat që tërhoqi më shumë vëmendjen ishte ajo e grupit gjerman Sparks, ^[32] i cili hapi festivalin në një mënyrë të pazakontë, duke kërcyer dhe folur në skenë, që ishte performanca e tyre e 100-të. Një tjetër kulm i festivalit të vitit 2012 ishte ai i 1 Prillit. Chloe Cailleton Trio, një përzierje e muzikës popullore franceze dhe standardit të xhazit, u ngjit në skenë duke i shërbyer publikut një performancë shumë spektakolare. Kjo treshe përfshinte vokalisten dhe perkusionisten Chloe Cailleton, Ronan Court në kontrabas dhe Armel Dupas në piano, performanca e tyre arriti kulmin në pjesën e dytë të veprës së tyre. Pianistja e njohur kosovare Lule Elezi dhe sopranoja Besa Llugiqi ishin ndër pjesëmarrëset kombëtare të Festivalit të vitit 2012. ^{[33] [34]}

Festivali i Tetë DAM filloi më 1 nëntor 2013 dhe i ofroi audiencës kosovare tri ditë performanca muzikore klasike dhe novatore. ^[35] Interpretues erdhën nga vende të ndryshme të Ballkanit si Kroacia, Maqedonia dhe Kosova.

Interpretuesit e parë të këtij Festivali ishin grupi i vajzave kosovare, Haveit . Shfaqja e parë u zhvillua në Teatrin Kombëtar në Prishtinë. Gjatë këtij edicioni të festivalit për publikun janë ofruar shtatë ekspozita. Disa nga performancat më të dukshme u sollën në skenë nga Sudar Percussion, Flooder, Kuarteti i harqeve në Prishtinë, Teatri Laboratory Loja, DJ-të kosovarë Dardan Ramabaja dhe Tonton dhe Nesim Maxhuni – Hip Bob Quintet . ^{[36] [37]}

Pjesë e programit të festivalit, ishte një vepër artistike jo muzikore. Tregtarët ^[38] – një shfaqje teatrale nga Loja Laboratory Theatre u shfaq në natën e dytë të festivalit. Kjo shfaqje u zhvillua në objektin e braktisur, dikur ndërtesa e Rilindjes, dikur shtypshkronja më e madhe e Kosovës. ^[39]

Festivali i nëntë DAM u mbajt nga 29 mars deri më 8 prill.

• Festivali I - Dafina Zeqiri, Ilir Bajri
• Festivali i 2-të - Igor Krizman, Alice Parker, Robert Shaw, Borut Zagoranski, Bashkim Shehu
• Festivali i 3-të - Jan Pilch, Alexandre Dubach, Toshio Yanagisawa, Mendi Mengjiqi
• Festivali i 4-të - Arcata Stuttgart Orchestra, Franc Liszt Quintet, Riad Ymeri
• Festivali i 5-të - Luka Šulić, Visar Kuci, Ethem Qerimi, Juliana Anastasijevic
• Festivali i 6-të - Alexander Prior, Wu Qian, Rona Nishliu, Maurizio Mastrini, Pervin Chakar
• Festivali i 7-të - Sparks, Trio Chloe Cailleton
• Festivali i 8-të - Haveit, Sudar Percussion, Flooder, Hip Bob Quintet

Hakawaytiyyah (anglisht – The Storyteller ) ishte projekti më i madh në të cilin u përfshi Qendra e Artit Muzikor DAM. Ky ishte një projekt i Bashkëpunimit Kreativ të Këshillit Britanik ^[40] që synonte të ndërtonte rrjete në të gjithë komunitetet e artit të Evropës Juglindore dhe Mbretërinë e Bashkuar dhe të rriste numrin e artistëve që punojnë në bashkëpunime ndërkulturore brenda këtyre vendeve. ^[41]

Hakawaytiyyah përfshinte forma të ndryshme të arteve krijuese për të pikturuar tablonë e grave muslimane të shekullit të 21-të në dimensionin e artit. Ky projekt u lançua në World Music Expo ^[42] në Sevilje, Spanjë në 2008. Ishte një bashkëpunim midis Qendrës së Artit Muzikor DAM dhe Ulfah Arts-Musliman Women Music Makers . Partneriteti filloi në mars 2009 dhe puna filloi në fillim të janarit 2010. Udhëheqësi i projektit ishte themeluesi i Ulfah Arts, Naz Koser, një aktiviste britanike me origjinë pakistaneze për të drejtat e grave, e frymëzuar nga tragjedia personale për shkak të ekstremizmit fetar. ^[43]

Në këtë projekt morën pjesë 100 gra muslimane nga Britania e Madhe dhe Kosova. Ato ndanë historitë dhe përvojën e tyre personale si gra të përkushtuara ndaj Islamit. U sollën histori nga Kurani dhe Hadithi dhe brenda 6 javësh, produkti i finalizuar ishte gati. Historitë e grave të intervistuara u kishin dhënë atribute tre figurave kryesore femra në fe: Fatimes, Shën Mërisë dhe Asjes. ^[44]

Produkti final pati premierën si një ngjarje pas Festivalit DAM 2010 më 31 mars 2010 në Teatrin Oda në Prishtinë, dhe turneu vazhdoi në të gjithë MB.

• Alia Al Zough - Aktorja dhe shkrimtarja e nominuar dhe fituese e çmimeve BAFTA Skoci. Pjesëmarrja e saj në këtë projekt përfshinte rishkrimin e historive të treguara nga gratë e intervistuara
• Rosalind Parker - kompozitore e mirënjohur që krijoi partiturën origjinale
• Visar Kuci - violinist i njohur kosovar i cili e përktheu historinë e Asjes në një kompozim muzikor
• Dafina Zeqiri - kompozitore e suksesshme kosovare e cila ishte përgjegjëse për krijimin e kompozimit origjinal për tregimin e Marisë
• Armend Xhaferi - kompozitor dhe kitarist kosovar i cili mori pjesë duke kompozuar pjesën muzikore të bazuar në historinë e Fatimes
• Holy Jones - flautist i njohur, pjesë e turneut në Mbretërinë e Bashkuar
• Riad Ymeri – njëri nga tenorët më të suksesshëm kosovar

• 
  Performanca e kuartetit të flautit
• 
  Kisha e Shën Antonit
• 
  Kisha e Shën Antonit
• 
  Kisha e Shën Antonit
• 
  Kisha e Shën Antonit
• 
  DAM fest
• 
  Rona Nishliu
• 
  DAM fest
• 
  DAM fest

• Festivali Ndërkombëtar i Prishtinës - Remusica Arkivuar 22 mars 2021 tek Wayback Machine
• Festivali i Xhazit në Prishtinë Arkivuar 24 dhjetor 2008 tek Wayback Machine
• Festivali i Lirisë në Prishtinë
• Chopin Piano Fest Prishtina