Perzej od Makedonije

Persej (grč: Περσέως, umro 165. ili 162. god. pre Hr.) je bio poslednji kralj antičke Makedonije kojom je vladao od 179. do 168. godine pre Hrista kada su ga Rimljani porazili u bitki kod Pidne. Persej je ujedno bio i poslednji predstavnik dinastije Antigonida.

Persej je bio mlađi sin makedonskog kralja Filipa V. Nakon završetka Drugog makedonskog rata započeo je period rimske dominacije nad helenskom državama južnog Balkana. Filipov stariji sin Demetrije putovao je u Rim kao diplomatski poslanik i odatle se vratio kao rimski štićenik. Ljubomorni Persej je navodno ubedio oca da Demetrije priprema zaveru i kralj je naredio da se njegov stariji sin otruje. Kada je Filip umro 179. godine Persej ga je nasledio bez potresa i bez očekivanog protivljenja rimske diplomatije.

Po dolasku na presto Persej je počeo da sprovodi panhelensku politiku. Oženio se Laodikom, seleukidskom princezom, i sklopio je savez sa Epirom i sa nekoliko ilirskih i tračkih plemena. Pored toga objavio je da će obnoviti prethodnu veličinu i bogatstvo cele Grčke.

Ovakve objave su Rimljani shvatili kao najavu Persejevog pokušaja da ponovo proširi makedonski uticaj u kontinentalnoj Grčkoj. Senat je naložio da se počnu pripreme vojske za novi rat protiv Makedonije. Povoljna prilika se pojavila kada je pergamski kralj Eumen II, stari neprijatelj Antigonida, optužio Perseja da menja ustanovljene zakone tj. državna uređenja grčkih državica i time ugrožava mir sa Rimljanima. Senat je tada objavio Perseju Treći makedonski rat 171. godine pre Hrista. U početku makedonski kralj je imao uspeha i porazio je rimskog konzula Publija Licinija Krasa nedaleko od Larise u Tesaliji. Nakon toga Persej je ponudio mir koji je senat odlučno odbio. Pošto su Rimljani ponovo poraženi u pokušaju da upadnu u Makedoniju iz pravca Ilirije, Persej je neuspešno ponudio savez Eumenu II i seleukidskom kralju Antiohu IV. Rat je po Rimljane krenuo uspešnije kada je komandu 168. preuzeo konzul Lucije Emilije Paul koji je 22. juna 168. odneo odlučnu pobedu kod Pidne.

Nakon teškog poraza Persej je pobegao na ostrvo Samotraku ali je ubrzo nateran na bezuslovnu predaju Rimljanima. Paul je kralja stavio u kućni pritvor, a oko 500 najzagriženijih protivnika Rima u Makedoniji su pobijeni. Pored toga mnogi njihovi istomišljenici su poslati u progonstvo. Makedonija je podeljena na četiri manje republike koje su bile pod rimskim protektoratom. Persej je 167. poslat u Rim gde je vođen u Paulovoj trijumfalnoj povorci. Nakon toga zatočen je u Italiji gde je i umro 165. ili 162. od posledica izgladnjivanja. Makedonci su se 149. podigli na ustanak protiv Rimljana pod vođstvom Andriska koji se izdavao za Persejevog sina ali je nakon toga Makedonija 148. pretvorena u rimsku provinciju.

U junu 2005. godine Persejeva grobnica je pronađena u blizini današnjeg grada Lakvile u centralnoj Italiji, nedaleko od rimskog druma Vija Valerija. Pored predstavnika italijanskog ministarstva kulture u iskopavanjima su uzeli učešća i arheolozi iz Republike Makedonije.^[1]

Filozof, prirodnjak i istoričar Posejdonije iz Apameje (135.-51. pre Hr.) zapisao je kako je Persej prvi preneo ruže u Heladu.

Perzej od Makedonije na Wikimedijinoj ostavi