Izvorni kod stranice Martenzit

Nemate dopuštenje da uređujete ovu stranicu iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪AntiCompositeNumber‬. The reason given is Open proxy/Webhost: Visit the FAQ if you are affected .

Start of block: 18. augusta 2022. u 14:55
Expiry of block: 18. marta 2025. u 14:55

Your current IP address is 44.200.144.171. The blocked range is 44.200.0.0/16.

Uključite sve gornje pojedinosti u sve upite koje postavite. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kod ove stranice.

{{čelik}}
'''Martenzit''' (ime je dobio po nemačkom [[metalurgija|metalurgu]] [[Adolf Martens|Adolfu Martensu]] ([[1850]]-[[1914]])) je svaka kristalna struktura koja se dobije [[Reakcija substitucije|substitutivnom]] transformacijom, u suprotnosti sa mnogo sporijom [[atomska difuzija|difuzivnom]] transformacijom. Kada se posmatra u poprečnom preseku, kristalna zrna, koja su oblika sočiva, vide se kao igle. Martenzit je vrlo čvrsti [[mikrokonstituent]] [[čelik]]a (legura železa i ugljenika) koji se formira brzim hlađenjem [[austenit]]a, toliko brzim da atomi ugljenika nemaju vremena za difuziju. Uopšteno gledano martenzit je superpresićeni tetragonalni “ferit” ([http://www.msm.cam.ac.uk/phase-trans/2003/Lattices/bain.html kristalografska relacija između austenita martenzita i ferita]).

[[1890|1890-tih]] godina, Martens je izučavao uzorke različitih čelika pod [[mikroskop]]om, a otkrio je da su najčvršći čelici imali pravilnu kristalnu strukturu. On je bio prvi koji je objasnio uzrok velike različitosti u mehaničkim osobinama raznih vrsta čelika. Martenzitne strukture su od tada pronađene u mnogim drugim praktičnim materijalima.

Martenzit ima različitu kristalnu strukturu (tetragonalnu) od površinski centrirane kubne rešetke [[austenit]]a, iz kojeg se i formira, ali ima identičan hemijski sastav. Prelaz iz jedne u drugu strukturu zahteva veoma malo [[termalna aktivacija|energije termalne aktivacije]]. Martenzit ima manju [[gustina|gustinu]] od [[austenit]]a, tako da martenzitne transformacije imaju za posledicu relativnu promijenu [[volumen|zapremine]] uzorka. Ova osobina se može najlaške primetiti na japanskim samurajskim mačevima, [[katana]]ma. Hlađenje uzrokuje formiranje martenzita više po ivici oštrice, nego na tupom dijelu mača; kako se ivica širi, ostrica poprima blago zakrivljeni oblik.
[[Datoteka:Martensit-linsenform.svg|mini|250px|Nastajanje lećastih pločica u zrnima [[austenit]]a]]
[[Datoteka:Carbon_dependance_of_martensite.svg|mini|250px|Zavisnost početne (M<sub>s</sub>) i krajnje (M<sub>f</sub>) temperature nastajanja [[martenzit]]a od masenog udela [[ugljenik]]a]]
Martenzit nije prikazan na [[fazni dijagram|faznom dijagramu]] željezo-ugljenik, jer je martenzit izrazito metastabilna faza. U tu svrhu se koriste izotermalni, odnosno tzv. [[TTT dijagram]]i ({{jez-engl|Time-Temperature-Transformation}}). Pošto se fizičko-hemijski procesi ubrzavaju na većim temperaturama ([[Arenijusov zakon]] - [[Svante August Arrhenius|Svante Avgust Arenijus]] 19.02.1859. – 2.10.1927.), [[martenzit]] degradira pod uticajem toplote.

== Povezano ==
* [[Znanost o materijalima|Nauka o materijalima]]
* [[Čelik za opruge]]

== Literatura ==
* H. Schuman, H. Oettel, "Metallografie", WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, 2005

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Martensite}}
* [http://www.msm.cam.ac.uk/phase-trans/2003/Lattices/cementite.html Crystal Structure of Cementite, Cambridge University] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060824195854/http://www.msm.cam.ac.uk/phase-trans/2003/Lattices/cementite.html |date=2006-08-24 }} {{en}}

[[Kategorija:Metalurgija]]
[[Kategorija:Željezo]]
[[Kategorija:Čelik]]

Upotrebljeni šabloni (10):

Šablon:Commonscat (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:En (uredi)
Šablon:En icon (uredi)
Šablon:Jez-en (uredi)
Šablon:Jez-engl (uredi)
Šablon:Lang (uredi)
Šablon:Languageicon (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:Čelik (uredi)
Modul:Webarchive (uredi)

Vratite se na stranicu „Martenzit”.

Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Martenzit