Banjica

Banjica je pre Drugog svetskog rata bila selo u široj okolini Beograda, naseljeno u ranom XIX veku od doseljenika iz jugoistočne Srbije koji su došli posle Drugog srpskog ustanka. Do Drugog svetskog rata Banjica je bila mirno poljoprivredno selo sa relativno malim brojem stanovnika. Od samog nastajanja ovo naselje čine familije Ristić, Marković, Ilić i Živković. Zbog brojnih podzemnih termo-mineralnih voda, ovo selo dobija naziv Banjica. Pisani tragovi govore o preko hiljadu raznolikih izvora vode na teritoriji današnje Banjice. Podatak koji govori o razvijenosti sela Banjica je svakako onaj koji govori da je 1901. godine u Paunovoj ulici, nedaleko od Paun česme postojala prva linija za rashlađivanje mleka u tadašnjoj Kraljevini. U toku Drugog svetskog rata dolazi do formiranja nacističkog koncentracionog logora, Banjičkog logora, na mestu gde se danas nalazi Vojno-medicinska akademija. Posle rata dolazi do urbanizacije, i izgradnje velikih stambenih blokova i solitera koji potpuno menjaju Banjicu. Izgradnja ovog danas velikog naselja nije trajalo dugo, ali je ipak pokupila brojna priznanja iz oblasti arhitekture. Jedne od zgrada koje su se okitile zvanjem nekada najmodernije, bile su Vojno-medicinska akademija, i osnovna škola Borislav-Bora Stanković. No, ovakva brza gradnja dovela je do iscrpljivanja prirodnih izvora vode po kojima je Banjica bila poznata. Banjica je obilovala česmama čiste pijaće vode, ali one su vremenom, što nebrigom stanovništva, što procesom urbanizacije, ugašene i srušene. Širenjem grada Banjica prestaje da bude prigradsko selo i postaje jedno do gradskih naselja. Od starih kuća nije ostalo praktično ništa.

Danas, Banjica je urbano naselje na donjem delu grada. Neki od značajnijih objekata ovog dela su Vojno-medicinska akademija i Sportski centar Banjica, koji je jedan od najznačajnijih sportskih centara, ne samo Beograda već i cele Srbije. Popularno se naziva hramom rukometa, ali da nije samo i to, dokazalo je organizovanje Ženskog prvenstva Evrope u vaterpolu 2006.-te godine. Inače, ovaj sportski centar će imati i veliku ulogu u organizovanju letnje Univerzijade u Beogradu. Pored ovih zgrada, tu su i stadion FK Rad, Vojna akademija i crkva svetog Vasilija Ostroškog. Pored škole se nalazi tržni centar, a pored solitera se nalazi pijaca, gde donose sveže namirnice iz raznih delova Srbije. Na Banjici se nalazi i ambasada Ukrajine.

Ime škole je "Bora Stanković" i tu idu đaci od prvog do osmog razreda (starosti 7-15 godina). Ova škola je poznata u celoj zemlji po izvanrednim sportistima, koji su se kitili brojnim odličjima. Na Banjici ne postoji srednja škola, ali zbog dobrog gradskog prevoza đaci lako mogu da stignu do brojnih srednjih škola u Beogradu (najpopularnije su Četvrta i Dvanaesta beogradska gimnazija, koje su i najbliže).

Gradski prevoz uključuje autobuske, trolejbuske i tramvajske linije. Autobuske linije prema gradu su 42, 47, 48, 48, 50, 59, 78, 94, trolejbuske linije su 40 i 41, a tramvajske linije su 9, 10 i 14. Stanica pored lidla je takođe mesto gde ljudi iz obližnjih prigradskih naselja presedaju sa svojih lokalnih autobuskih linija (400, 401, 402, itd) na gore navedene linije prema gradu.

Banjica je od centra Beograda odvojena Banjičkom šumom, tankim izduženim pojasom listopadne šume. Najčešće vrste drveća su hrast lužnjak, jasenolisni javor i srebrolisni javor, ali ima i drugih. Na šumskom tlu raste divlje cveće, kao što su zečja stopa, ljubičica, žutocvetna jagoda, lučac, mrtva kopriva itd. Postoji velika raznovrsnost ptica, pa je zbog njih Banjička šuma proglašena Spomenikom prirode i zaštićena zakonom. Najčešće gnezdarice su slavuj, crnoglava grmuša, velika senica, svraka, siva vrana, kos, golub grivnaš, veliki šareni detlić itd. Od sisara, tu su jež, krtica, nekoliko vrsta rovčica, razni slepi miševi, veverica, šumski miš i žutogrli miš, lasica itd.

Proteklih godina se završilo preuređivanje Banjičke šume, čime je kroz nju probijena pešačka staza. Ovime je stradalo mnogo drveća pa su se žitelji Banjice obratili nadležnima, te je krčenje šume, vremenom, zaustavljeno. No, ova staza kroz Banjičku šumu danas predstavlja malu banju ne samo za Banjičane, već i za mnoge druge Beograđane, uglavnom one koji su željni svežeg vazduha i dodira sa prirodom. Banjička šuma je leti jedna oaza, koja zahvaljujući svojoj mikroklimi, Beograđanima omogućava predah od 40 stepeni, svakako nije bezbedno ići u svaki kraj te šume, pogotovo noću zbog povećane kriminalne aktivnosti pored Banjičkog potoka.