Przejdź do zawartości

Wilkowyja (powiat jarociński)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wilkowyja
wieś
Ilustracja
Kościół św. Wojciecha w Wilkowyi
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

jarociński

Gmina

Jarocin

Liczba ludności (2011)

1559[2]

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

63-200[3]

Tablice rejestracyjne

PJA

SIMC

0199556

Położenie na mapie gminy Jarocin
Mapa konturowa gminy Jarocin, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wilkowyja”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wilkowyja”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wilkowyja”
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego
Mapa konturowa powiatu jarocińskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wilkowyja”
Ziemia52°00′30″N 17°32′35″E/52,008333 17,543056[1]
Strona internetowa

Wilkowyjawieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Jarocin. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Powstanie wsi datuje się na 1243. We wsi, na lewym brzegu Lutyni, znajduje się nieczynny drewniany młyn wodny, który opisał Jarosław Iwaszkiewicz w opowiadaniu Młyn nad Lutynią (1946). Wilkowyja była w średniowieczu grodem kasztelańskim. W XIV-XV w. była własnością Zarembów Żerkowskich i wchodziła w skład dóbr radlińskich. W 2 poł. XV w. wieś była własnością Łodziów Bnińskich, a następnie Radlińskich, Opalińskich i Włoszakowickich. Ostatnim z Opalińskich był Piotr, wojewoda łęczycki, starosta międzyrzecki. Jego córka Ludwika w 1700 r. poślubiła Jana Kazimierza Sapiehę. Zadłużone dobra koźmińskie i radlińskie przeszły w 1791 r. w ręce hrabiego Adolfa Kalkreutha. Od rządu pruskiego odkupił je w 1840 r. szambelan króla pruskiego Władysław Radoliński. Jemu to zawdzięczamy budowę neogotyckiego kościoła w 1855 roku w miejscu istniejącego wcześniej drewnianego.

Kościół i parafia

[edytuj | edytuj kod]

W centrum wsi, na skrzyżowaniu dróg wznosi się neogotycki kościół św. Wojciecha. Na fasadzie wieży herb Leszczyc (Bróg) Radolińskich - fundatorów kościoła i data budowy - 1855.

Parafia w Wilkowyja jest uważana za jedną z najstarszych w Wielkopolsce. Świadczy o tym choćby patronat św. Wojciecha, a kościoły poświęcone Wojciechowi należą do najstarszych. Pierwotny budynek sakralny zapewne drewniany, został wzniesiony w XI, najpóźniej w XII wieku. Co do tego panuje zgoda wśród historyków. Natomiast jest rzeczą wątpliwą, iż istniała tutaj kaplica już w końcu X, w której rzekomo miał Wojciech odprawiać mszę św. Należy to raczej do legendy. Z drugiej strony jest prawdopodobne, że przyszły święty podążał do Gniezna starym szlakiem Śląsk - Pomorze, a ten wiódł przez Wilkowyję. Pierwsza pewna informacja o kościele w Wilkowyi pochodzi z 1276 roku. Wypada jeszcze wspomnieć, że obecną murowaną świątynie wznosił w połowie XIX wieku hr. Władysław Radoliński, a konsekrował w 1892 roku biskup poznański Edward Likowski.

Sama miejscowość jest znacznie starsza od parafii. Najwcześniejsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu kultury łużyckiej (1200 - 400 p.n.e). Prawdopodobnie pierwotnie zasiedlone były tereny wyżej położone, dopiero w późniejszym czasie osadnictwo przeniosło się w dół, w dolinę Lutyni.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148153
  2. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jarocin 2010. Jarocin: 26.01.2010. Cytat: tabela 8.1. (Zameldowania stan 31.12.2007 r.).
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1471 [zarchiwizowane 2022-10-26].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]