Salvador Reyes (1936–2012)

Salvador Reyes

Pełne imię i nazwisko	Salvador Reyes Monteón
Data i miejsce urodzenia	20 września 1936 Guadalajara
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 2012 Guadalajara
Wzrost	173 cm
Pozycja	napastnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1949–1952 SUTAJ 1952–1953 Guadalajara
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1953–1967 Guadalajara 282 (122) 1967 Los Angeles Toros 11 (6) 1967–1970 Laguna 1970–1972 San Luis 1972–1973 Tigres UANL 1 (0) 2008 Guadalajara 1 (0)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1956–1966  Meksyk 49 (14)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1970–1971 San Luis 1972–1973 Tigres UANL 1977–1979 Tapatío 1988 Tapatío 1996 Chivas Rayadas
↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Salvador „Chava” Reyes Monteón (ur. 20 września 1936 w Guadalajarze, zm. 29 grudnia 2012 tamże) – meksykański piłkarz występujący na pozycji napastnika, w późniejszym czasie trener.

Reyes przyszedł na świat i wychowywał się w Mezquitán, jednej z dzielnic miasta Guadalajara, w rodzinie sportowców. Futbolem zainteresował się w bardzo młodym wieku za sprawą swojego ojca Luisa, który był profesjonalnym graczem^[1]. W piłkę grali także jego dwaj młodsi bracia; Alfredo oraz Luis. Już jako siedmiolatek został jednym z chłopców do podawania piłek na stadionie klubu Chivas de Guadalajara, któremu kibicował od dziecka, pracował również w roli maskotki drużyny^[2]. Swoją karierę piłkarską rozpoczął natomiast w wieku trzynastu lat, dołączając do jednego z najlepszych wówczas amatorskich zespołów w kraju, SUTAJ (Sindicato Único de Trabajadores Autotransportistas de Jalisco), złożonego głównie z pracowników związkowych^[3]. Dzięki udanym występom był powoływany do reprezentacji stanu – Selección Jalisco, natomiast w 1952 roku został zaproszony przez argentyńskiego szkoleniowca José Maríę Casullo do drużyny Chivas, w której zadebiutował w sezonie 1953/1954 podczas wygranego 3:2 spotkania z Leónem. 29 listopada 1953 roku, w meczu z Oro, strzelił premierowego gola dla swojego klubu^[2].

Ogółem w Chivas spędził piętnaście lat w roli kluczowego gracza drużyny zwanej Campeonísimo, która odnosiła największe sukcesy w historii klubu^[4]. 3 stycznia 1957, w wygranym 1:0 spotkaniu z Irapuato, w ostatniej minucie strzelił jedynego gola dla swojej ekipy, który dał jego zespołowi pierwszy w historii tytuł mistrzowski^[3]. Ogółem mistrzostwo Meksyku zdobywał z Chivas jeszcze sześciokrotnie, z czego cztery razy z rzędu (1959, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965). Do tej pory nie zdołał tego powtórzyć żaden inny meksykański klub. Sześciokrotnie wywalczył superpuchar kraju – Campeón de Campeones (1957, 1959, 1960, 1961, 1964, 1965), raz triumfował w rozgrywkach krajowego pucharu – Copa México (1963). W 1962 roku wygrał ze swoim klubem pierwszą edycję najbardziej prestiżowych rozgrywek kontynentu, Pucharu Mistrzów CONCACAF (zdobył wówczas trzy gole w konfrontacji finałowej z gwatemalskim Comunicaciones), natomiast rok później dotarł do finału^[5]. Dwa razy zdobył wicemistrzostwo Meksyku (1955, 1963), trzy razy doszedł do meczu finałowego pucharu kraju (1954, 1955, 1967), dwukrotnie zajmował drugie miejsce w superpucharze (1962, 1963). Cztery razy triumfował w regionalnym pucharze Copa de Oro de Occidente.

W sezonie 1961/1962 został królem strzelców ligi meksykańskiej, będąc pierwszym graczem, który osiągnął ten sukces, reprezentując barwy Chivas – zdobył wówczas 21 bramek w 25 spotkaniach. W 1964 roku wyjechał z drużyną na pierwsze tournée po Europie, podczas którego zdobył osiem z dwunastu bramek strzelonych wówczas przez swój zespół, z czego dwie w konfrontacji z FC Barcelona. Z czternastoma golami na koncie jest najlepszym strzelcem klubu w najbardziej prestiżowych derbach w Meksyku, z Américą, zwanych Súper Clásico^[2]. Stworzył skuteczny duet atakujących z Héctorem Hernándezem^[3]. Jest uznawany za idola kibiców i jedną z największych legend w historii Chivas. Do dziś pozostaje najlepszym strzelcem w ponadstuletniej historii klubu ze 122 bramkami na koncie^[6]. Jego imieniem nazwano salę konferencyjną na nowym stadionie klubu, Estadio Omnilife^[2], natomiast numer 8, z którym występował przez cały pobyt w Chivas, został zastrzeżony^[7]. Określa się go mianem jednego z najwybitniejszych zawodników w historii meksykańskiej piłki^[1].

W 1967 roku opuścił Chivas na rzecz amerykańskiej drużyny Los Angeles Toros, w której spędził zaledwie kilka miesięcy, po czym powrócił do ojczyzny, podpisując umowę z drugoligową ekipą CF Laguna z siedzibą w mieście Torreón^[3]. W sezonie 1967/1968 zespół awansował do najwyższej klasy rozgrywkowej, a Reyes występował w nim jeszcze przez następne dwa i pół roku. Później ponownie trafił do drugiej ligi meksykańskiej, tym razem przechodząc do San Luis FC, z którym podobnie jak z Laguną, podczas rozgrywek 1970/1971, awansował na najwyższy szczebel ligowy^[8]. Karierę piłkarską zakończył w wieku 37 lat jako gracz drugoligowego klubu Tigres UANL z siedzibą w Monterrey^[9]. Znalazł się na siódmym miejscu sporządzonej przez IFFHS listy najlepszych zawodników w historii Ameryki Północnej^[10].

W wieku 71 lat, przed sezonem Clausura 2008, został zgłoszony do ligowych rozgrywek przez Chivas i 19 stycznia tego roku, w wygranym 3:0 spotkaniu z Pumas UNAM na Estadio Jalisco, wyszedł na plac gry w wyjściowym składzie i został zmieniony w 50. sekundzie przez Omara Bravo, notując dwa kontakty z piłką^[11]. Władze klubu chciały w ten sposób uhonorować pięćdziesięciolecie legendarnej drużyny Campeonísimo. Osiągnięcie Reyesa – bycie najstarszym zawodnikiem, który wystąpił w profesjonalnym meczu piłkarskim^[12] – zostało wpisane do księgi rekordów Guinnessa^[13].

W reprezentacji Meksyku Reyes zadebiutował za kadencji hiszpańskiego selekcjonera Antonio Lópeza Herranza, 26 lutego 1956 w zremisowanym 1:1 meczu z Kostaryką w ramach mistrzostw panamerykańskich, na których jego drużyna zajęła przedostatnie, piąte miejsce. Premierowe bramki w kadrze narodowej strzelił natomiast w piątym występie, 7 kwietnia 1957 w wygranym 6:0 spotkaniu z USA podczas kwalifikacji do mistrzostw świata 1958, kiedy to trzykrotnie wpisywał się na listę strzelców^[14]. Ostatecznie Meksykanom udało się awansować na mundial, a on sam znalazł się w składzie powołanym na mistrzostwa. Na szwedzkich boiskach był podstawowym zawodnikiem reprezentacji i wystąpił we wszystkich trzech spotkaniach: ze Szwecją (0:3)^[15], Walią (1:1)^[16] oraz Węgrami (0:4)^[17], a jego zespół odpadł ze światowego czempionatu już w fazie grupowej. 24 maja 1959 zdobył bramkę w prestiżowym meczu towarzyskim z Anglią (2:1), natomiast w 1960 roku ponownie wystąpił na mistrzostwach panamerykańskich, tym razem zajmując na nich trzecie miejsce^[14].

Podczas eliminacji do mistrzostw świata 1962 był kluczowym zawodnikiem drużyny prowadzonej przez Ignacio Trellesa i aż sześciokrotnie wpisywał się na listę strzelców: dwukrotnie w spotkaniach z USA (3:3) oraz Antylami Holenderskimi (7:0), a raz w rewanżu z USA (3:0) i w decydującej o awansie Meksykanów konfrontacji z Paragwajem (1:0)^[14]. Na mundialu w Chile ponownie rozegrał wszystkie trzy mecze: z Brazylią (0:2)^[18], Hiszpanią (0:1)^[19] i Czechosłowacją (3:1)^[20], a jego kadra znów zakończyła swój udział w turnieju na fazie grupowej. W kwalifikacjach do mistrzostw świata 1966 strzelił dwa gole: z Hondurasem (3:0), a także USA (2:2), a później już po raz trzeci w karierze został powołany na światowy czempionat. Na angielskich boiskach podobnie jak podczas dwóch ostatnich mundiali był podstawowym graczem swojej drużyny i zagrał we wszystkich trzech meczach: z Francją (1:1)^[21], Anglią (0:2)^[22] i Urugwajem (0:0)^[23], po raz trzeci odpadając z Meksykiem już w fazie grupowej. Pozostałe gole w kadrze zdobył w meczach towarzyskich z Czechosłowacją (1:2) i Kolumbią (1:0), a po mistrzostwach świata 1966 nie wystąpił już więcej w reprezentacji. Swój bilans w drużynie narodowej zamknął ostatecznie na 49 meczach, w których strzelił 14 bramek^[14].

Klub	Sezon	Kraj	Rozgrywki	Liga		Puchar kraju		Międzynarodowe			Razem
				Mecze	Gole	Mecze	Gole	Rozgrywki	Mecze	Gole	Mecze	Gole
Guadalajara	1953–1954		Primera División		0
	1954–1955				7
	1955–1956				6
	1956–1957			22	8
	1957–1958				11
	1958–1959			25	7
	1959–1960			22	11
	1960–1961			24	15
	1961–1962			25	21			PM		5
	1962–1963				8			PM		4
	1963–1964			22	11
	1964–1965			27	13
	1965–1966				2
	1966–1967			16	1
LA Toros	1967		NPSL	11	6
Laguna	1967–1968		Segunda División
	1968–1969		Primera División		0
	1969–1970				3
	1970				0
San Luis	1970–1971		Segunda División
	1971–1972		Primera División	1	0
UANL	1972–1973		Segunda División	1	0
Guadalajara	2007–2008		Primera División	1	0
Ogółem	Primera División				125			PM		9
	Segunda División
	NPSL			11	6
Ogółem								PM		9

Legenda:

• PM – Puchar Mistrzów CONCACAF

Reprezentacja	Kraj	Rok	Łącznie
			Mecze	Gole
Meksyk
		1956	4	0
		1957	4	3
		1958	3	0
		1959	3	1
		1960	9	3
		1961	9	4
		1962	8	1
		1963	0	0
		1964	0	0
		1965	5	2
		1966	4	0
Ogółem			49	14

:Gole w reprezentacji

#	Data	Miejsce	Przeciwnik	Gol	Wynik	Rozgrywki
1.	7 kwietnia 1957	Estadio Ciudad de los Deportes, Meksyk, Meksyk	Stany Zjednoczone	3–0	6–0	Eliminacje do MŚ 1958
2.				5–0
3.				6–0
4.	24 maja 1959	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Anglia	2–1	2–1	Mecz towarzyski
5.	6 listopada 1960	Wrigley Field, Chicago, Stany Zjednoczone	Stany Zjednoczone	2–0	3–3	Eliminacje do MŚ 1962
6.				3–0
7.	13 listopada 1960	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Stany Zjednoczone	2–0	3–0	Eliminacje do MŚ 1962
8.	5 kwietnia 1961	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Antyle Holenderskie	2–0	7–0	Eliminacje do MŚ 1962
9.				6–0
10.	29 kwietnia 1961	Stadion miejski w Ostrawie-Vítkovicach, Ostrawa, Czechosłowacja	Czechosłowacja	1–2	1–2	Mecz towarzyski
11.	29 października 1961	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Paragwaj	1–0	1–0	Eliminacje do MŚ 1962
12.	25 kwietnia 1962	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Kolumbia	1–0	1–0	Mecz towarzyski
13.	4 marca 1965	Estadio Olímpico Universitario, Meksyk, Meksyk	Honduras	3–0	3–0	Eliminacje do MŚ 1966
14.	7 marca 1965	Memorial Coliseum, Los Angeles, Stany Zjednoczone	Stany Zjednoczone	2–2	2–2	Eliminacje do MŚ 1966

Jeszcze pod koniec swojej kariery piłkarskiej Reyes rozpoczął pracę w roli szkoleniowca, trenując drużyny, w których występował: San Luis FC oraz Tigres UANL. Później trenował inne kluby z niższych lig meksykańskich: Atletas Campesinos, Cuerudos de Victoria i Serranos de Teziutlán. Jako pierwszy trener nie potrafił jednak nawiązać do sukcesów odnoszonych w roli piłkarza^[3]. Aż do swojej śmierci przez kilkadziesiąt lat był zatrudniony w swoim macierzystym zespole Chivas de Guadalajara, pracując w akademii juniorskiej głównie jako trener, poszukiwacz talentów i doradca^[5]. Działał również w strukturach drużyny satelickiej klubu, amerykańskiego CD Chivas USA, występującego w rozgrywkach Major League Soccer^[24].

Był żonaty z Evelią de la Peña, z którą miał trójkę dzieci: córki Lorenę i Evelię oraz syna Salvadora, który również był piłkarzem, a później trenerem piłkarskim^[25].

Zmarł w wieku 76 lat, 29 grudnia 2012 w Guadalajarze, na raka jelita grubego^[3]. Ubolewanie z powodu jego śmierci wyraziło wiele osobistości ze środowiska piłkarskiego: Javier Hernández^[26], Rafael Márquez, Ramón Morales, Gonzalo Pineda, Joel Sánchez, Kristian Álvarez^[27], Luis Fernando Tena^[28], Jonny Magallón^[29], Patricio Araujo^[30], Oswaldo Sánchez^[31], John van ’t Schip^[32], Tomás Boy^[33], wszyscy ówcześni piłkarze Chivas i byli koledzy z epoki Campeonísimo^[34], przewodniczący ligi Decio de María, członkowie zarządu Chivas Angélica Fuentes, Dennis te Kloese^[35] i Marcelo Michel Leaño oraz właściciel zespołu Jorge Vergara, a także Meksykański Związek Piłki Nożnej oraz FIFA^[27].