Murus gallicus
Murus gallicus (z łac. – „galijski mur”) – typ umocnień, wał obronny wokół oppidum, budowany przez Celtów, głównie na obszarze Galii, a także w Bawarii.
Opisany przez Juliusza Cezara w dziele O wojnie galijskiej (łac. Commentarii de bello Gallico):
Wszystkie zaś galijskie mury obronne takiej są zazwyczaj konstrukcji. Układa się na ziemi wzdłuż proste i jednolite belki w równych odstępach odległych od siebie na dwie stopy. Wiąże się je od wewnątrz i grubo przykrywa ziemią, natomiast te odstępy, o których mówiliśmy, wypełnia się od przodu wielkimi głazami. Po ich ułożeniu i spojeniu układa się od góry następną warstwę, przy czym również zachowuje się ten sam odstęp, a belki opierają się na sobie, lecz w równych ułożone odstępach poszczególne belki są ciasno powiązane leżącymi pośrodku poszczególnymi głazami. W ten sposób splata się ze sobą kolejno całą konstrukcję, tak długo, aż uzyska się odpowiednią wysokość muru. Konstrukcja ta wcale ładna, zarówno gdy chodzi o wystrój zewnętrzny i różnorodność budulca, dzięki ułożonym na przemian belkom i głazom zachowującym w równych szeregach swój kolejny porządek, jak nadzwyczaj jest odpowiednia do obrony miast, ponieważ przed ogniem chroni kamienna, a przed taranem drewniana zabudowa, której jednolitych belek, nieraz długości czterdziestu stóp, od wewnątrz wzajemnie pospajanych, nie można ani przebić, ani rozerwać.[1]
Wg wyników badań archeologicznych była to konstrukcja zbudowana z drewnianych belek złączonych wielkimi żelaznymi gwoździami i wypełniona kamieniami i żwirem. Końce belek były na sucho zamocowane do zewnętrznej i wewnętrznej ściany. Czoło było obłożone kamieniami, a do wewnętrznej strony przylegał ziemny (gliniany) nasyp.
Ten typ obwałowania tworzył fortyfikacje wielu oppidów nie tylko w samej Galii, gdzie spotykał się z nimi Juliusz Cezar, ale i w znacznej części zachodniej Europy. Najdalej na wschód położonym oppidum, gdzie ta technika została zastosowana było oppidum Manching w Bawarii.
Celtyckie grodziska położone dalej na wschód, w tym oppida w Czechach i na Morawach były budowane wg tzw. typu Kelheim, w którym ściana czołowa zamiast naprzemianległych warstw kamieni i końców belek była wzmocniona regularnie rozmieszczonymi co 1–2 m pionowymi słupami (tzw. Pfostenschlitzmauer), do których były przymocowane poprzeczne belki wewnętrzne. Ponadto do wiązania wewnętrznej konstrukcji nie używano gwoździ.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Juliusz Cezar: O wojnie galijskiej, Księga VII, 23
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Friedrich Schlette, Celtowie, Sława Lisicka (tłum.), Bożena Wierzbicka (tłum.), Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1987, ISBN 83-218-0633-3, OCLC 749147360.
- Jan Filip: Keltská civilizace a její dědictví, 4. vydání, Academia 1995
- Jana Čižmářová, Encyklopedie Keltů na Moravě a ve Slezsku, Praha: Nakladatelství Libri, 2004, ISBN 80-7277-249-X, OCLC 839012213.
- Jan Bouzek, Keltové českých zemí v evropském kontextu, wyd. Vyd. 2, Praha: Triton, 2009, ISBN 978-80-7387-233-5, OCLC 320226785.
- Jiří Waldhauser: Encyklopedie Keltů v Čechách, Libri, Praha 2011, 592 s., ISBN 80-7277-053-5