Przejdź do zawartości

Hypsipetes

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hypsipetes
Vigors, 1831[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – szczeciak grubodzioby (H. crassirostris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

bilbile

Rodzaj

Hypsipetes

Typ nomenklatoryczny

Hypsipetes psaroides[a] Vigors, 1831

Synonimy
Gatunki

27 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Hypsipetesrodzaj ptaków z rodziny bilbili (Pycnonotidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji i na afrykańskich wyspach Oceanu Indyjskiego, w tym na Madagaskarze[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 16,3–28 cm; masa ciała 22–83,2 g[7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1831 roku irlandzki zoolog Nicholas Aylward Vigors w artykule poświęconym kolekcji himalajskich ptaków wraz z opisem nowych rodzajów i gatunków opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the Committee of Science and Correspondence of the Zoological Society of London[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) szczeciak granatowy (H. leucocephalus).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Hypsipetes: gr. ὑψιπετης hupsipetēs ‘wysoko latający, podniebny’, od πετομαι petomai ‘latać’[8].
  • Microscelis: gr. μικροσκελης mikroskelēs ‘krótkonogi’, od μικρος mikros ‘krótki’; σκελος skelos ‘noga’[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Turdus amaurotis Temminck, 1830.
  • Anepsia: gr. ανεψια anepsia ‘kuzynka’[10]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Turdus borbonicus J.R. Forster, 1781[11].
  • Cerasophila: gr. κερασος kerasos ‘drzewo wiśniowe’; φιλος philos ‘miłośnik’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cerasophila thompsoni Bingham, 1900.
  • Thapsinillas: gr. θαψινος thapsinos ‘żółty’; ιλλας illas, ιλλαδος illados ‘drozd’[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Criniger affinis Hombron & Jacquinot, 1841.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Cześć gatunków (H. guimarasensis, H. rufigularis, H. everetti, H. philippinus, H. mindorensis, H. siquijorensis) została wyodrębniona z taksonu Ixos[14][15][16] oraz (H. amaurotis) Microscelis[14][15][16]. Do rodzaju należą następujące gatunki[17]:

Opisano również gatunek wymarły z wyspy Rodrigues[18]:

  1. Podgatunek szczeciaka granatowego (H. leucocephalus).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b N.A. Vigors. Observations on a Collection of Birds from the Himalayan Mountains, with Characters of New Genera and Species. „Proceedings of the Committee of Science and Correspondence of the Zoological Society of London”. 1 (4), s. 43, 1830–1831. (ang.). 
  2. G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 28. (ang.).
  3. H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. liv. (niem.).
  4. Ch.T. Bingham. On a new Genus and Species of Bulbul and an apparently new Species of Cyornis. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 5, s. 358, 1900. (ang.). 
  5. H.Ch. Oberholser. The Avian genus Bleda Bonaparte and some of its allies. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 48 (2), s. 161, 1907. (ang.). 
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-04]. (ang.).
  7. D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Bulbuls (Pycnonotidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, DOI10.2173/bow.pycnon4.01 [dostęp 2024-02-04] (ang.), Hypsipetes, Ixos. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  8. The Key to Scientific Names, Hypsipetes [dostęp 2017-11-21].
  9. The Key to Scientific Names, Microscelis [dostęp 2017-11-21].
  10. The Key to Scientific Names, Anepsia [dostęp 2017-11-21].
  11. G.R. Gray, Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum, London: The Trustees, 1855, s. 43, DOI10.5962/bhl.title.17986, LCCN 06016946, OCLC 11032264 (ang.).
  12. The Key to Scientific Names, Cerasophila [dostęp 2017-11-21].
  13. The Key to Scientific Names, Thapsinillas [dostęp 2017-11-21].
  14. a b R.G. Moyle & B.D. Marks. Phylogenetic relationships of the bulbuls (Aves: Pycnonotidae) based on mitochondrial and nuclear DNA sequence data. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 40 (3), s. 687–695, 2006. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.04.015. (ang.). 
  15. a b C.H. Oliveros & R.G. Moyle. Origin and diversification of Philippine bulbuls. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 54 (3), s. 822–823, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.12.001. (ang.). 
  16. a b D. Zuccon & P.G.P. Ericson. The phylogenetic position of the Black-collared Bulbul Neolestes torquatus. „Ibis”. 152 (2), s. 386–392, 2010. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2009.00986.x. (ang.). 
  17. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 – bilbile – Bulbuls (wersja: 2024-01-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-07].
  18. J.P. Hume. A new subfossil bulbul (Aves: Passerines: Pycnonotidae) from Rodrigues Island, Mascarenes, south-western Indian Ocean. „Ostrich: Journal of African Ornithology”. 86 (3), s. 247–260, 2015. DOI: 10.2989/00306525.2015.1067651. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).