Model biznesowy

Model biznesowy – przyjęta przez przedsiębiorstwo długookresowa metoda na powiększenie i wykorzystanie zasobów w celu przedstawienia klientom oferty przewyższającej ofertę konkurencji, przy jednoczesnym zapewnieniu organizacji dochodowości. Dobry model biznesowy ma na celu uzyskanie, a w późniejszym etapie utrzymanie, przewagi konkurencyjnej.

Model biznesowy stanowi jedną z trzech głównych determinantów efektywności gospodarczej (pozostałe to otoczenie i czynniki zmiany)^[1].

Pojęcie modelu biznesowego zostało zapoczątkowane przez innowacje w sektorze IT i w zamyśle model ten jest mniej formalny niż strategia ujęta w formie planu strategicznego^[2]. Na przestrzeni doświadczeń kilku minionych lat pojawia się świadomość konieczności przestawienia modeli biznesowych na zrównoważone i społecznie odpowiedzialne dla wszystkich branż^[3].

Zbudowanie dobrego modelu biznesowego nie jest łatwym zajęciem i wymaga od osób zaangażowanych w projekt szerokiej wiedzy o specyfice branży, kluczowych czynnikach tworzących postrzeganą przez klientów wartość oraz cenionych przez nich korzyściach. Na tym etapie trzeba znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:

• do jakiej grupy docelowej produkt jest kierowany,
• jakie wartości (korzyści) produkt ma oferować klientom,
• jakie mają być strategie dostarczania tych wartości,
• w jaki sposób owa wartość ma być wytworzona,
• jak należy kształtować cenę produktu^[4].

Jednym z bardziej popularnych schematów używanych w analizowaniu i tworzeniu modeli biznesowych jest Business Model Canvas, opracowany przez Szwajcara, Alexandra Osterwaldera w 2008 roku. Skorzystanie z tego schematu pozwala na:

• dokładne określenie kluczowych obszarów biznesu,
• możliwość zlokalizowania słabych punktów jeszcze przed przejściem do realizacji biznesu,
• przygotowanie klarownej prezentacji pomysłu,
• opracowanie wiarygodnej i dokładnej strategii promocji biznesu^[5].

Istnieją różne klasyfikacje modeli biznesowych. Dla przykładu, Michael Rappa wyróżnił:

• model pośrednika (Brokerage)
• model reklamowy (Advertising)
• model pośrednika informacyjnego (Infomediary)
• model kupca (Merchant)
• model producenta (Manufacturer)
• model partnerski (Affiliate)
• model wirtualnej wspólnoty (Community)
• model abonencki (Subscription)
• model taryfowy (Utility)^[6].