Przejdź do zawartości

Siergiej Sztemienko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siergiej Sztemienko
Серге́й Матве́евич Штеме́нко
Ilustracja
generał armii generał armii
Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1907
Uriupińsk

Data i miejsce śmierci

23 kwietnia 1976
Moskwa

Przebieg służby
Lata służby

1926–1976

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Czerwona
Armia Radziecka
GRU

Stanowiska

dowódca GRU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna domowa w Rosji,
II wojna światowa,
zimna wojna

Odznaczenia
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa II klasy (ZSRR) Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Czerwonej Gwiazdy Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy (ZSRR) Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Medal „Za obronę Moskwy” Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal „Za zdobycie Berlina” Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Order Krzyża Grunwaldu II klasy
Generał Sztemienko z rodziną, 1962

Siergiej Matwiejewicz Sztemienko (ros. Серге́й Матве́евич Штеме́нко; ur. 7 lutego?/20 lutego 1907 w Uriupińsku w obwodzie dońskim, zm. 23 kwietnia 1976 w Moskwie) – generał armii Sił Zbrojnych ZSRR, szef Głównego Zarządu Wywiadowczego.

Początki kariery

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził ze wsi, w 1926 roku wstąpił ochotniczo do Armii Czerwonej i służył w artylerii i jednostkach pancernych. Brał udział w agresji na Polskę 17 września 1939 roku, w 1940 roku został przeniesiony do Sztabu Generalnego. W czerwcu 1942 roku mianowano go tam szefem Zarządu Operacyjnego. W listopadzie 1948 roku został mianowany szefem Sztabu Generalnego i awansowany do stopnia generała armii. W czerwcu 1952 został zdegradowany do stopnia generała porucznika i skierowany jako szef sztabu do Radzieckiej Grupy Wojsk w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Do Moskwy powrócił natychmiast po śmierci Stalina w marcu 1953 roku, na stanowisko pierwszego zastępcy Szefa Sztabu Generalnego. Upadek jego protektora Ławrientija Berii spowodował, iż został przesunięty na trzeciorzędne stanowisko Szefa Sztabu Wschodniosyberyjskiego Okręgu Wojskowego.

W lutym 1956 roku, po awansie na generała pułkownika, zastąpił na stanowisku szefa Głównego Zarządu Wywiadowczego gen. płk. Michaiła Szalina.

W październiku 1957 roku, w ramach czystki prowadzonej po dymisji marszałka Gieorgija Żukowa, przeszedł ponownie do służby w okręgach wojskowych. W 1962 został mianowany szefem sztabu wojsk lądowych, skąd w 1965 roku wrócił do Sztabu Generalnego. Powierzono mu ponownie funkcję szefa Zarządu Operacyjnego, a następnie w 1966 roku funkcję pierwszego zastępcy ministra obrony. Na tym stanowisku opracowywał plany interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku. Przywrócony do rangi generała armii, bezpośrednio po sukcesie tej agresji został szefem Sztabu Zjednoczonego Dowództwa Wojsk Układu Warszawskiego, stanowisko to piastował aż do śmierci w 1976 roku. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[1].

Prace literackie

[edytuj | edytuj kod]

Sztemienko napisał dwa dzieła z historii wojskowości; obie książki podlegały licznym zmianom w kolejnych wydaniach:

  • Sztab generalny w czasie wojny (wyd. pol. 1969)
  • Jeszcze o sztabie generalnym w czasie wojny (wyd. pol. 1976)

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]