McDonnell Douglas DC-9

McDonnell Douglas DC-9
	; Mc Donnell DC-9-32 linii Alitalia
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Douglas Aircraft Company; McDonnell Douglas
Typ	samolot pasażerski
Konstrukcja	płatowa, 2 silniki z tyłu kadłuba
Załoga	2
	Historia
Data oblotu	25 lutego 1965
Lata produkcji	1965-1982
Liczba egz.	976
Liczba wypadków; • w tym katastrof	177; 101
	Dane techniczne
Napęd	dwuprzepływowe Pratt & Whitney JT8D-17
Moc	220 kW
Ciąg	7257 KG
	Wymiary
Rozpiętość	24,4 m
Długość	37,8 m
Wysokość	8,9 m (ze statecznikiem)
Powierzchnia nośna	93 m²
	Masa
Własna	31674 kg
Startowa	49895 kg / 54885 kg
Do lądowania	44882 kg
Paliwa	11162 kg / 13381 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	811 km/h
Prędkość przelotowa	806 km/h
Pułap	max. 11295 m
Zasięg	2645 km / 3815 km
Rozbieg	33 Sekundy
	Dane operacyjne
	Liczba miejsc
	106 miejsc, tylko 2 klasa
	Przestrzeń ładunkowa
	26,5 m²
	Wyposażenie dodatkowe
	ekrany LCD, rozkładane fotele (1 klasa)
	Użytkownicy
	AirTran, American, Midwest, Avianca, Swiss, Valujet, Itavia, Northwest.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

McDonnell Douglas DC-9 – wąskokadłubowy odrzutowy samolot pasażerski średniego zasięgu. Jest to pierwszy model z dużej rodziny tych samolotów stworzonych przez firmę McDonnell Douglas przejętą później przez Boeing Company.

Historia

Tuż po połączeniu Douglas Aircraft Company z McDonnell Aircraft Corporation w 1963 roku firma uruchomiła projekt. Celem było stworzenie samolotu pasażerskiego średniego zasięgu, mniejszego niż poprzedni czterosilnikowy DC-8. Pierwszego oblotu dokonano 25 lutego 1965 roku^[1]. Pierwszym odbiorcą nowego samolotu były linie lotnicze Delta Airlines.

DC-9 produkowany był w sześciu wersjach:

DC-9-10
DC-9-15 – najwcześniejsze i najmniejsze (wraz z DC-9-10) ze wszystkich modeli; miały 27 metrów długości i maksymalną masę 41 ton oraz silniki Pratt & Whitney JT8D.
DC-9-20 – charakteryzowały się ulepszonymi skrzydłami i silnikami o zwiększonej mocy; wyprodukowano niewiele egzemplarzy.
DC-9-30 – weszły do użytku w 1967 roku; miały wydłużony o 4,5 m kadłub, wyprodukowano 662 egzemplarze DC-9-30, w 2002 roku około 380 wycofano z komercyjnego użycia, przerabiając je na wojskowe samoloty do transportu rannych C-9 Nightingale.
- VC-9 – specjalna wersja DC-9-30 przeznaczona do transportu VIP-ów służąca w USAF od 1976 roku.
DC-9-40 – weszły do służby w skandynawskich liniach lotniczych (Scandinavian Airlines System – SAS) w marcu 1968; miały kadłub jeszcze bardziej wydłużony – o 2 m w stosunku do poprzednich wersji. Kabina mogła pomieścić 125 pasażerów. Wyprodukowano łącznie 71 sztuk tej wersji, z czego 40 miało wymienione silniki na Pratt & Whitney o podniesionej mocy.
DC-9-50 – największe z floty DC-9; dzięki kadłubowi wydłużonemu o 2,5 m mogły zabrać 139 pasażerów, do eksploatacji weszły w sierpniu 1975 roku.

W 1983 r., na bazie DC-9 Super 80 powstał McDonnell Douglas MD-80^[2].

Wojskowi operatorzy DC-9

Włochy, Kuwejt, Stany Zjednoczone (Air Force, Marine Corps, Navy).

Niektórzy cywilni operatorzy DC-9

DHL, Northwest, USA jet, Aero california, Aeropostal, Aserca, Dinar Lineas Aeras, 1 time, Legend airlines, TWA, Olympia Aviation, UM Air, Iberia, Ameristar Air Cargo, AMC Airlines (Egypt).

Samoloty DC-9 i DC-10 w latach 1978-1979 były planowane do zakupu przez Polskie Linie Lotnicze „Lot”. Początkowo McDonnell Douglas był zainteresowany zakupem wyłącznie polskich obrabiarek od firmy Polish-American Machinery Corporation (Polamco). Z czasem wyrażono zainteresowanie sprzedażą samolotów dla Polski. Planowany był offset na polski węgiel i miedź. Wytwórca McDonnell Douglas zapewnił, że w razie zakupu, PLL „Lot” uzyska prawo do lądowania w Chicago, co byłoby bardzo korzystne dla Polski z racji licznej Polonii w Chicago. Przygotowano wizualizację DC-9 w barwach „Lotu” oraz porównanie wszystkich danych DC-10 z samolotem Ił-62^[3]. Katastrofa samolotu DC-10 w 1979 roku negatywnie odbiła się na postrzeganiu tego samolotu^[4] i ostatecznie z tego powodu nie doszło do sprzedaży samolotów DC-9 i DC-10 do Polski^[5].

Produkcja

Następcy konstrukcji DC-9 to jedyne samoloty, których produkcja została utrzymana po przejęciu firmy przez Boeinga. Model oznaczony MD-95 był produkowany pod nazwą Boeing 717 w fabryce Boeinga w Long Beach do 2006 roku.

Dostawy^[6]
Wersja	Suma	1982	1981	1980	1979	1978	1977	1976	1975	1974	1973	1972	1971	1970	1969	1968	1967	1966	1965
DC-9-10	113															10	29	69	5
DC-9-10C	24															4	20
DC-9-20	10														9	1
DC-9-30	585	8	10	13	24		1	12	16	21	21	17	42	41	97	161	101
DC-9-30C	30					1		6				4	1	3	5	7	3
DC-9-30F	6														4	2
DC-9-40	71				5	6	3	2	4	27		3	2	7	2	10
DC-9-50	96		5	5	10	15	18	28	15
C-9A	21											8	1		5	7
C-9B	17	2	1					2	4		8
VC-9C	3								3
Suma	976	10	16	18	39	22	22	50	42	48	29	32	46	51	122	202	153	69	5

Modele

MD-83

DC-9
MD-80
MD-81
MD-82
MD-83
MD-87
MD-88
MD-90
MD-95/Boeing 717

Dane modeli

	DC-9-10	DC-9-21	DC-9-30	DC-9-40	DC-9-50
Liczba pasażerów (1 klasa)	90	90	115	125	139
Masa startowa	41 100 kg	44 500 kg	49 900 kg	51 700 kg	54 900 kg
Zasięg	2 340 km (1 265 Mm)	3 430 km (1 850 Mm)	3 030 km (1 635 Mm)	3 120 km (1 685 Mm)	3 030 km (1 635 Mm)
Prędkość przelotowa	903 km/h (561 węzłów)	896 km/h (557 węzłów)	917 km/h (570 węzłów)	917 km/h (561 węzłów)	898 km/h (558 węzłów)
Długość	31,82 m	31,82 m	36,37 m	38,28 m	40,72 m
Rozpiętość skrzydeł	27,25 m	28,47 m	28,47 m	28,47 m	28,47 m
Wysokość	8,38 m
Typ silnika	Pratt & Whitney JT8D-5	Pratt & Whitney JT8D-9	Pratt & Whitney JT8D-15	Pratt & Whitney JT8D-15	Pratt & Whitney JT8D-17

	MD-81	MD-82/-88	MD-83	MD-87	MD-90-30ER
Liczba pasażerów (1 klasa)	172	172	172	139	172
Masa startowa	64 000 kg	67 800 kg	72 600 kg	64 000 kg	70 760 kg
Zasięg	2 900 km (1 570 Mm)	3 800 km (2 050 Mm)	4 600 km (2 500 Mm)	4 400 km (2 400 Mm)	4 425 km (2 750 Mm)
Prędkość przelotowa	811 km/h (504 Mm\h)	811 km/h (504 Mm\h)	811 km/h (504 Mm\h)	811 km/h (504 Mm\h)	812 km/h (504 Mm\h)
Długość	45,1 m (147 ft 8 in)	45,1 m	45,1 m	39,7 m	46,5 m
Rozpiętość skrzydeł	32,8 m	32,8 m	32,8 m	32,8 m	32,87 m
Wysokość	9,05 m	9,05 m	9,05 m	9,3 m	9,4 m
Typ silnika	Pratt & Whitney JT8D-209	Pratt & Whitney JT8D-217A/C	Pratt & Whitney JT8D-219	Pratt & Whitney JT8D-217C	International Aero Engines V2500

MD-80

Wnętrze samolotu MD-82 (I-DACS) linii Alitalia

MD-80 to następna generacja rodziny DC-9:MD-80/81/82/83/88 i skrócona wersja MD-87. Oryginalnie zaprojektowana jako DC-9 Super 80. Pierwsze modele z serii MD-80 powstały na początku lat osiemdziesiątych. Odbiorcami były głównie American Airlines, Alitalia i Delta AirLines. Produkcja serii MD-80 została zakończona w 1999 roku.

Osobny artykuł: McDonnell Douglas MD-80.

MD-95

MD-95/Boeing 717

McDonnell Douglas po raz pierwszy poinformował o MD-95 na Paryskich Pokazach Lotniczych w czerwcu 1991 roku. W tym czasie firma zakładała początek programu na koniec 1991 roku i pierwszy lot w czerwcu 1994 roku. Plan ten okazał się niemożliwy do zrealizowania i program ruszył dopiero w październiku 1995 roku, kiedy to linia ValuJet (później AirTran Airlines, obecnie część Southwest Airlines) zamówiła 50 sztuk z opcją zakupu kolejnych 50 egzemplarzy.

Boeing 717

W styczniu 1998 (już po przejęciu McDonnell Douglas w 1997 roku) Boeing Company zaprezentował model 717-200, którego pierwszy lot odbył się 2 września 1998 roku. Maszyna uzyskała certyfikat 1 września 1999 roku i wkrótce potem 23 września dostarczono pierwsze egzemplarze do AirTran Airlines.

C-9 Nightingale

Katastrofy

Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu McDonnell Douglas DC-9.

Przypisy

↑ Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 54.
↑ Niccoli 2001 ↓, s. 91.
↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 92-93. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 144. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
↑ Order and Deliveries - User Defined Reports. boeing

Bibliografia

Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.

Linki zewnętrzne

[CITEREFSamoloty_niezapomniane_modele201354-1] Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 54.

[CITEREFNiccoli200191-2] Niccoli 2001 ↓, s. 91.

[Zacharski2009s92-93-3] Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 92-93. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).

[Zacharski2009s144-4] Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 144. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).

[Zacharski2009s202-5] Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).

[6] Order and Deliveries - User Defined Reports. boeing

[1]