Mandarynka (roślina)

	Wartość odżywcza
	Mandarynki
	(100 g)
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
Witaminy
Makroelementy
Mikroelementy
	Dane liczbowe na podstawie: ; Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health

Mandarynka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	cytrus
Gatunek	mandarynka
	Nazwa systematyczna
	Citrus reticulata Blanco; Fl. Filip. 610. 1837
Synonimy
	Citrus nobilis Andrews;
	Citrus nobilis Andrews;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Mandarynka (Citrus reticulata Blanco) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny rutowatych (Rutaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Azji Południowej, jest uprawiana w wielu rejonach świata o klimacie tropikalnym i subtropikalnym^[3].

Morfologia

Pokrój: W zależności od odmiany duży krzew lub małe drzewko o wysokości do 8 m.
Liście: Eliptycznolancetowate, prawie całobrzegie, zaostrzone, na krótkich, wąsko oskrzydlonych ogonkach.
Kwiaty: Kwiaty w niewielkich pęczkach o białej koronie, 5-płatkowe, pręcików wiele, słupek jeden^[4].
Owoce: Jagoda o dość cienkiej okrywie i średnicy 6–7 cm, lekko spłaszczona. Owoce smaczne, słodkie lub słodkokwaskowate w zależności od odmiany. Owoce drzewek dziko rosnących mają nieprzyjemny zapach i bardzo dużo pestek. Od pomarańczy słodkiej różnią się wielkością, a także tym, że skórka łatwo daje się oddzielić od miąższu^[5].

klementynka – mieszaniec z pomarańczą gorzką^[4]. Daje owoce o bardzo smacznym, aromatycznym miąższu w kolorze ciemnopomarańczowym lub czerwonym
tangelo – mieszaniec z grejpfrutem^[4]. Owoce bardzo słodkie i soczyste z gorzkim posmakiem.
Istnieje wiele kultywarów, w tym również bezpestkowe.

Roślina uprawna: głównie Japonia, Brazylia, Dekan i basen Morza Śródziemnego oraz południe Stanów Zjednoczonych. Do Europy mandarynka trafiła na początku XIX wieku. Nazwa jej wzięła się od nazwy wyspy Mauritius na Oceanie Indyjskim, którą niegdyś nazywano Mandarą^{[potrzebny przypis]}. Może być uprawiana w strefach 9-11^[5].
Sztuka kulinarna: jadalne owoce głównie do spożycia na surowo, ale również na przetwory (dżemy, kompoty). 100 g owocu dostarcza 45 kilokalorii.

Z liści otrzymuje się olejek eteryczny, wykorzystywany w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym o składzie^[8]:

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow; Tabele składu i wartości odżywczej żywności; Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa; 2017; s. 603, ISBN 978-83-200-5311-1
↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .