Maksym Rylski

Syn Tadeusza Rylskiego i Melanii Fedoriwnej. Ojciec był etnografem i działaczem społecznym, synem zamożnego polskiego szlachcica Rozesława Rylskiego i księżnej Trubeckiej. Matka była prostą chłopką ze wsi Romaniwka. W 1902 roku umarł Tadeusz Rylski i rodzina przeprowadziła się do Kijowa. Maksym Rylski na początku uczył się w domu, później w prywatnym gimnazjum w Kijowie.

Jako dziecko zawarł znajomość z kompozytorem Mykołą Łysenką, etnografem i badaczem Dmytrem Rewuckim, aktorem i reżyserem Panasem Saksahańskim, etnografem i folklorystą Oleksandrem Rusowym. Po ukończeniu gimnazjum studiował medycynę na Kijowskim Uniwersytecie św. Włodzimierza, później na wydziale historyczno-filologicznym Uniwersytetu Ludowego w Kijowie, ale żadnego z tych kierunków nie skończył. Zajmował się językami, muzyką; samouk. W latach 1919–1926 był nauczycielem.

Pierwszy wiersz opublikował w 1907, a pierwszy zbiór poezji Na biłych ostrowach wydano w 1910. Natomiast pierwszym dojrzałym zbiorem poezji był tomik Pid osinnimy zoriamy z 1918.

W latach 20. należał do artystycznego ugrupowania neoklasyków, krytykowanego oficjalnie za dekadentyzm i oderwanie od ówczesnych potrzeb socjalistycznego życia. W ciągu dziesięciolecia zostało wydanych 10 tomików wierszy, m.in. Synia dałecziń (1922), Poemy (1925), Kriź buriu i snih (1925), Trynadciata wesna (1926), Homin i widhomin, De schodiatsia dorohy (1929), a także kilka tłumaczeń, zwłaszcza opublikowane w 1927 tłumaczenie Pana Tadeusza, do dziś uznawane za najlepsze w literaturze ukraińskiej.

W 1931 aresztowany przez OGPU, trafił na rok do więzienia. Po wyjściu z więzienia Ostap Wysznia wziął go do siebie, do Charkowa. Reszta neoklasyków była aresztowana przez OGPU i NKWD, zesłana do łagrów i zginęła w egzekucjach w czasie „wielkiego terroru” (Mychajło Draj-Chmara, Pawło Fyłypowycz, Mykoła Zerow).

Po 1931 roku w jego twórczości dochodzi do zmiany – w zbiorze Znak tereziw (1932) ogłosił, że radziecka rzeczywistość jest właściwa, dzięki czemu był jedynym neoklasykiem, który uniknął stalinowskiego terroru i był zaliczany do grona radzieckich poetów. Jego twórczość podzieliła się na dwie części: oficjalną i liryczną. W lirycznej części udało mu się tworzyć niezależne od polityki wiersze. Tłumaczył również prace naukowe z językoznawstwa i literaturoznawstwa.

W latach 1944–1964 Rylski był dyrektorem Instytutu historii językoznawstwa, folkloru i etnografii Akademii Nauk USRR. W 1960 roku otrzymał Nagrodę Leninowską, dwukrotnie (w 1943 i 1950) Państwową Nagrodę ZSRR.

• Na biłych ostrowach (1910)
• Pid osinnimy zoriamy (1918)
• Synia dałecziń (1922)
• Poemy (1925)
• Kriź buriu i snih (1925)
• Trynadciata wesna (1926)
• Homin i widhomin (1929)
• De schodiatsia dorohy (1929)
• Znak tereziw (1932)
• Kyjiw (1935)
• Lito (1936)
• Ukrajina (1938)
• Zbir wynohradu (1940)
• Za ridnu zemlu (1941)
• Słowo pro ridnu matir (1942)
• Switła zbroja (1942)
• Żaha (1943)
• Neopałyma kupyna (1944)
• Mandriwka w mołodist' (1944)
• Czasza drużby (1946)
• Wirnist' (1947)
• Pid zoriamy Kremla (1953)
• Na onowłenij zemli (1956)
• Hołosijiwśka osiń (1959)
• W zatinku żajworonka (1961)
• Poeziji (І-ІІІ, 1946)
• Poeziji (І-ІІІ, 1949)
• Twory (І-ІІІ, 1956)
• Twory (I-Х, 1960–1962)

• Pan Tadeusz A. Mickiewicza
• Hernani V. Hugo
• Dziewica Orleańska Voltaire’a
• Król Lear W. Shakespeare’a
• Dwunasta noc W. Shakespeare’a
• Eugeniusz Oniegin A. Puszkina

W 1965 nazwano na jego cześć ulicę w Kijowie, na której mieszkał i pracował. Obok znajduje się Park im. Maksyma Rylskiego (nazwany tak w 1964). Postawiono mu też dwa pomniki i muzeum.

• Leonid Korzon (ps.) Łeonid Mosendz(inne języki), Ukraińscy neoklasycy-parnasiści w: Kultura 7/1948, Paryż 1948, wyd. Instytut Literacki s. 39-54.
• Клуб Поезії
• Киевская городская библиотека
• Українські пісні