Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków (film)

W baśniowej krainie mieszka piękna dziewczyna, nazywana Śnieżką. Pewnego dnia spotyka królewicza Floriana, w którym zakochuje się z wzajemnością^[5]. Macocha Śnieżki, Królowa Grimhilda, jest zazdrosna o piękno dziewczyny, dlatego każe jej nosić łachmany i wykonywać najgorsze prace^[5][6][7]. Oczekując pochwał, codziennie pyta magicznego zwierciadła o to, kto jest najpiękniejszy w świecie^[6]. Gdy słyszy, że to Śnieżka jest najpiękniejsza, wpada w gniew, dlatego wysyła nadwornego myśliwego Humberta, aby zabił dziewczynę w lesie^[6][7]. Humbert daruje życie Śnieżce i każe jej uciec w głąb lasu^[7]. Dziewczyna zaprzyjaźnia się ze zwierzętami i z ich pomocą znajduje kryjówkę w małej chatce^[5][6], której mieszkańcami jest siedmiu krasnoludków pracujących w kopalni: Mędrek, Wesołek, Apsik, Gapcio, Gburek, Nieśmiałek i Śpioszek^[6][7][8]. Po powrocie do domu zastają Śnieżkę, a poznawszy jej historię, zgadzają się udzielić jej schronienia w chatce^[7].

Królowa Grimhilda, dowiedziawszy się od zwierciadła, że Śnieżka wciąż żyje, wpada w szał i postanawia samodzielnie zgładzić dziewczynę. Za sprawą magicznego napoju przekształca się w garbatą wiedźmę i zatruwa jedno z jabłek, z którym udaje się do chatki krasnoludków, by wręczyć je Śnieżce^[6]. Dziewczyna kosztuje owoc, po czym zapada w sen^[6]. Krasnoludki odkrywają zwłoki Śnieżki, po czym ruszają w pościg za wiedźmą, która ginie wskutek upadku w otchłań^[5]. Chcąc uszanować urodę Śnieżki, krasnoludki organizują dziewczynie pochówek w kryształowym sarkofagu^[6]. Pewnego dnia do lasu dociera Florian, który pocałunkiem wybudza Śnieżkę^[5]. Para żyje długo i szczęśliwie^[6].

• Marge Champion –
  • królewna Śnieżka,
  • Gapcio
• Adriana Caselotti – królewna Śnieżka (głos)
• Lucille La Verne – Zła Królowa / Wiedźma (głos)
• Don Brodie – Zła Królowa jako Wiedźma
• Billy House –
  • Mędrek,
  • Wesołek
• Roy Atwell – Mędrek (głos)
• Pinto Colvig –
  • Gburek (głos),
  • Śpioszek (głos)
• Eddie Collins –
  • Gapcio,
  • wiewiórki (głos),
  • pręgowce (głos)
• Otis Harlan – Wesołek (głos)
• Scotty Matthraw – Nieśmiałek (głos)
• Oliver Wallace^[9] –
  • Apsik,
  • Gapcio
• Billy Gilbert – Apsik (głos)
• Louis Hightower – królewicz
• Harry Stockwell – królewicz (głos)
• Moroni Olsen – Magiczne Zwierciadło (głos)
• Stuart Buchanan – łowczy Humbert (głos)
• Marion Darlington – ptaszki (głos)
• Purv Pullen – ptaszki (głos)

Prace nad produkcją filmu rozpoczęto wiosną 1934, kiedy Walt Disney ogłosił realizację kolorowego filmu animowanego, będącego ekranizacją baśni braci Grimm^[5]. Początkowo planował nakręcić Królewnę Śnieżkę… jako kolejną część serii krótkometrażowych animacji Głupiutkie symfonie, jednak później zdecydował o stworzeniu filmu pełnometrażowego^[10]. Na początku 1935 ukończył zarys scenariusza i harmonogram produkcji filmu^[11]. Grafik pracowniczy obejmował podział na trzy ośmiogodzinne zmiany, dzięki czemu produkcja filmu mogła trwać przez całą dobę, siedem dni w tygodniu^[12].

Nad filmem pracowało ponad 750 artystów, którzy wykonali w sumie ok. miliona rysunków, z czego w filmie wykorzystano ponad 250 tys. z nich. W czasie prac nad filmem chemicy na podstawie specjalnej formuły przygotowali podstawowe kolory, które mieszali z 1500 innych kolorów i odcieni. W filmie po raz pierwszy została doceniona kamera z szerokim obiektywem, którą wynaleźli, skonstruowali i udoskonalili technicy ze studia Walta Disneya. Dzięki temu animowane sceny nabrały cech trójwymiarowości, a postacie drugoplanowe również mogły być filmowane wieloplanowo. Rysownicy w trakcie prac nad filmem codziennie oglądali nieme komedie Charlie’ego Chaplina i studiowali ruchy komika, by przenieść je na postacie krasnoludków^[13]. Z racji stale rosnących kosztów produkcji i wydłużającego się czasu powstawania filmu prezes Bank of America zagroził zawieszeniem kredytowania studia, jednak – poruszony po obejrzeniu gotowych fragmentów filmu – zmienił zdanie i kontynuował wsparcie finansowe^[14].

Pomimo nieprzychylnej prasy^[5], w grudniu 1937 – po niemal czterech latach – ukończono prace nad filmem^[15]. Premiera Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków odbyła się 21 grudnia 1937 w teatrze „Carthay Circle” w Hollywood^[15]. Film zebrał pozytywne recenzje krytyków i osiągnął sukces komercyjny^[16], przynosząc ogromne wpływy – po uwzględnieniu inflacji pozostaje 10. najbardziej dochodową produkcją filmową. Akademia Filmowa w Hollywood przyznała Disneyowi specjalną nagrodę za „film będący znaczącą innowacją w dziedzinie kinematografii, prezentujący wdzięk i nowatorstwo na płaszczyźnie wspaniałej, nowej rozrywki w zakresie filmu rysunkowego”^[17]; złotą statuetkę Oscara i jej siedem miniaturowych kopii wręczyła Disneyowi Shirley Temple^[18].

Za reżyserię polskiej wersji językowej filmu odpowiadał Ryszard Ordyński^[19], który przy tłumaczeniu dialogów i tekstów piosenek współpracował z Marianem Hemarem^[19]. Nagrania zrealizowano w Warszawie^[19], wzięli w nich udział m.in. Maria Modzelewska, Leokadia Pancewiczowa, Seweryna Broniszówna, Janusz Strachocki i Stefan Jaracz^[19]. Konsultacji polskim twórcom udzielił Stuart Buchanan, współpracownik Walta Disneya, który użyczył głosu łowczemu leśniczemu w oryginalnej wersji językowej filmu^[19]. Pierwsza wersja polska jest trzecim najstarszym zachowanym polskim dubbingiem. Została nagrana w pierwszej połowie 1938^[19]. Pełna dokumentacja zaginęła^[19] podczas II wojny światowej, a odkryciu twórców dubbingu przysłużyli się internauci, biografowie i eksperci od kina międzywojennego^[19].

Pierwszy pokaz filmu w polskiej wersji językowej miał miejsce 5 października 1938 w warszawskim kinie Palladium^[20][21][22], tego samego dnia trafiła do kin w kilku innych miastach^[19].

W listopadzie 1938 wytwórnia Syrena Electro wydała album zawierający instrumentalne wersje piosenek ze ścieżki dźwiękowej do filmu^[19].

Od sierpnia 1992 firma ITI ponownie dystrybuowała film w kinach. Film znalazł się w pierwszej dziesiątce najbardziej oglądanych filmów w polskich kinach z 1992, zajmując ósme miejsce^[23]. Film został wydany w Polsce na kasetach wideo i płytach DVD dzięki firmie Imperial Entertainment 2001.

Wersja polska: Polska Spółka Synchronizacyjna
Reżyseria: Ryszard Ordyński
Dialogi i teksty piosenek: Marian Hemar
Kierownictwo produkcji: Zygmunt Bryl^[24]
Wystąpili m.in.:

• Maria Modzelewska – królewna Śnieżka
• Leokadia Pancewiczowa − Zła Królowa
• Seweryna Broniszówna − Zła Królowa jako Wiedźma
• Aleksander Zelwerowicz − Mędrek
• Józef Orwid −
  • Gburek,
  • Wesołek
• Henryk Małkowski − Nieśmiałek
• Tadeusz Jasłowski − królewicz^[25]
• Janusz Strachocki − duch Zaklętego Zwierciadła
• Stefan Jaracz − leśniczy

Piosenki wykonali:

• „Marzenie” – Maria Modzelewska
• „Piosenkę znam tylko jedną” – Tadeusz Jasłowski
• „Kto nauczył się śmiać” – Maria Modzelewska
• „Przy pracy gwiżdż jak kos” – Maria Modzelewska
• „Stuk, stuk, stuk” – Chór Dana
• „Hej ho!” – Chór Dana
• „Piosenka czyścioszków” – Aleksander Zelwerowicz
• „Wesoła piosenka” – Henryk Małkowski, Józef Orwid, Chór Dana
• „Tam przez cienisty bór” – Maria Modzelewska
• „Piosenkę znam tylko jedną” (repryza) – Tadeusz Jasłowski

W 2009 wydana została odświeżona wersja filmu z nowo nagranym dubbingiem w języku polskim^[19]. W tej wersji film został wydany przez CD Projekt na Blu-Ray.

Wersja polska: Sun Studio A/S Oddział w Polsce
Reżyseria: Waldemar Modestowicz
Dialogi: Joanna Serafińska
Kierownictwo muzyczne: Agnieszka Tomicka
Teksty piosenek: Marian Hemar
Dźwięk i montaż: Filip Krzemień
Kierownictwo produkcji:

• Beata Jankowska,
• Marcin Kopiec

Zgranie: Shepperton International
Opieka artystyczna: Michał Wojnarowski – Disney Poland
W wersji polskiej udział wzięli:

• Edyta Krzemień – królewna Śnieżka
• Danuta Stenka − Zła Królowa / Wiedźma
• Piotr Fronczewski − Mędrek
• Marian Opania − Gburek
• Krzysztof Stelmaszyk − Nieśmiałek
• Krzysztof Kowalewski − Wesołek
• Piotr Gąsowski − Apsik
• Damian Damięcki − Śpioszek
• Damian Aleksander − książę
• Aleksander Bednarz − Magiczne Zwierciadło
• Andrzej Blumenfeld − myśliwy
• Krzysztof Kolberger − narrator

Piosenki wykonali:

• „Marzenie” – Edyta Krzemień
• „Piosenkę znam tylko jedną” – Damian Aleksander
• „Kto nauczył się śmiać” – Edyta Krzemień
• „Przy pracy gwiżdż jak kos” – Edyta Krzemień
• „Stuk, stuk, stuk” – Damian Damięcki, Piotr Fronczewski, Piotr Gąsowski, Krzysztof Kowalewski, Marian Opania, Krzysztof Stelmaszyk
• „Hej ho!” – Damian Damięcki, Piotr Fronczewski, Piotr Gąsowski, Krzysztof Kowalewski, Marian Opania, Krzysztof Stelmaszyk
• „Piosenka czyścioszków” – Piotr Fronczewski, Marian Opania
• „Wesoła piosenka” – Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Stelmaszyk
• „Tam przez cienisty bór” – Edyta Krzemień
• „Piosenkę znam tylko jedną” (repryza) – Damian Aleksander

Chór w składzie: Agata Dąbrowska, Aneta Figiel, Magdalena Tul, Adam Krylik, Krzysztof Pietrzak, Michał Rudaś, Jakub Szydłowski

• Lista stu najlepszych amerykańskich filmów według AFI

• Marc Eliot: Walt Disney. Czarny książę Hollywood. Jan Zais (tłum.). Wydawnictwo Alfa-Wero, 1997. ISBN 83-7179-036-8.

• Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków w bazie IMDb (ang.)
• Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków w bazie Filmweb.