Wikipedia

Danuta Szaflarska

polska aktorka

Danuta Szaflarska, właśc. Zofia[a] Danuta Szaflarska[1], ps. Młynarzówna (AK)[2] (ur. 6 lutego 1915[b] w Kosarzyskach, zm. 19 lutego 2017 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, która wystąpiła w ponad 40 rolach filmowych i ponad 80 teatralnych. Występowała w Teatrze Telewizji, słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, serialach telewizyjnych, a także podkładała głos do filmów zagranicznych. Karierę aktorską, rozpoczętą we wrześniu 1939, zakończyła w listopadzie 2016, w wieku 101 lat. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką. Zagrała w filmach takich jak: Zakazane piosenki (1946), Skarb (1948), Pożegnanie z Marią (1991), Diabły, diabły (1991), Pora umierać (2007).

Danuta Szaflarska
ps. „Młynarzówna” (AK)
Ilustracja
Danuta Szaflarska (2013)
Imię i nazwisko

Zofia Danuta Szaflarska

Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1915
Kosarzyska

Data i miejsce śmierci

19 lutego 2017
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Jan Ekier (rozwód)
Janusz Kilański (rozwód)

Lata aktywności

1939–2016

Zespół artystyczny
Teatr na Pohulance w Wilnie
(1939–1941)
teatr podziemny
(1942–1943)
teatr frontowy Armii Krajowej
(1943–1945)
Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
(1945–1946)
Teatr Kameralny Domu Żołnierza w Łodzi
(1946–1949)
Teatr Współczesny w Warszawie
(1949–1954)
Teatr Narodowy w Warszawie
(1954–1966)
Teatr Dramatyczny w Warszawie
(1966–1985)
Teatr Rozmaitości w Warszawie
(2010–2016)
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ukończyła w 1939 Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie i w tym samym roku – już po wybuchu II wojny światowej – debiutowała na scenie w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Dwa lata później wróciła do stolicy, gdzie grała w teatrach podziemnych, a także brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka. Po wojnie występowała przez rok w Teatrze Starym, a następnie w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. W latach 40. uważana za czołową amantkę polskiego kina, w późniejszych dekadach była znana przede wszystkim z ról komediowych w sztukach teatralnych, wystawianych przez teatry warszawskie (Teatr Współczesny, Teatr Narodowy, Teatr Dramatyczny, Teatr Rozmaitości). W filmie odkryta została ponownie w latach 90. XX wieku. Zarówno krytycy, jak i widzowie, cenili jej osobowość i temperament. Była wielokrotnie odznaczana i nagradzana.

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodziła się 6 lutego 1915 na Sądecczyźnie, w Kosarzyskach (obecnie osiedle Piwnicznej-Zdroju)[3][4]. Jej rodzice byli nauczycielami, mieszkali w gospodarstwie przy szkole, w której uczyli. Miała starszą siostrę Irenę i młodszego brata Jerzego[c]. Ojciec zmarł nagle na zapalenie wyrostka robaczkowego, gdy miała 9 lat. Po jego śmierci matka podjęła decyzję o przeprowadzce z Kosarzysk do kamienicy w Nowym Sączu, gdzie Danuta uczęszczała do prywatnego gimnazjum matematyczno-przyrodniczego dla dziewcząt[5][6][7].

Po latach tak wspominała swoje dzieciństwo:

Uwielbiałam naśladować czyjeś gesty, sposób poruszania się (...). W Kosarzyskach robiliśmy też przedstawienia teatralne, w naszej wozowni. Przedstawiało się głównie to, co widzieliśmy w kościele. Najchętniej graliśmy msze, chrzciny, śluby[7].

W Nowym Sączu Danuta uczęszczała do amatorskiego zespołu teatralnego, prowadzonego przez nauczyciela i malarza portrecistę Bolesława Barbackiego. Zagrała w 1927 na scenie sądeckiego Towarzystwa Dramatycznego rolę Michasia w Horsztyńskim, dramacie Juliusza Słowackiego, a następnie wystąpiła w Tomciu Paluchu według braci Grimm[6][8].

Wybierając kierunek studiów na początku myślała o medycynie, ale ponieważ studia na tym kierunku były zbyt kosztowne, zdecydowała się na handel. Podjęła naukę w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie, lecz przerwała ją w środku pierwszego roku akademickiego z powodu tyfusu i powróciła do Nowego Sącza. Gdy wyzdrowiała, za namową kolegów z gimnazjum, wówczas już studentów, podjęła decyzję o egzaminach aktorskich[3][6][9].

Początki kariery na scenie (1939–1945)

edytuj
 
Absolwenci PIST: Czesław Kulak i Danuta Szaflarska (1939)

W połowie lat 30. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie w 1939 ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (PIST). Komisja egzaminacyjna nie chciała jej początkowo przyjąć do szkoły, gdyż nie miała wiedzy o historii teatru i odesłała na poprawkę. O przyjęciu zadecydował głos pierwszego dyrektora PIST Aleksandra Zelwerowicza[3][6][9].

14 września 1939 debiutowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie jako Pernette w spektaklu Szczęśliwe dni Pugeta w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego[3]. W czasie kolejnego przedstawienia, 17 września, w dniu napaści ZSRR na Polskę, w wileńskim teatrze słychać było świst pocisków oraz huk radzieckiej artylerii. Przerażona publiczność opuszczała widownię, lecz aktorzy dokończyli występ[10][11], posłuszni zasadzie Zelwerowicza, który mówił:

Nigdy nie przerywać przedstawienia![10]

W ciągu dwóch lat wystąpiła w Wilnie w około 20 rolach o różnym charakterze, począwszy od klasyki po komedie obyczajowe[12]. Zagrała m.in. anioła w widowisku Pastorałka Leona Schillera (reżyseria: Stanisława Perzanowska) oraz Marynię w sztuce Michała Bałuckiego Klub kawalerów (reżyseria: Michał Melina)[13].

Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 powróciła z Wilna do Warszawy. Nie chciała występować w teatrach działających za zgodą okupanta, grała natomiast w teatrach konspiracyjnych (1942–1943), wystawiających sztuki na tajnych przedstawieniach w mieszkaniach prywatnych oraz w teatrze frontowym Armii Krajowej (1943–1945). Teatr podziemny został zainicjowany przez Bohdana Korzeniewskiego, a kierowali nim Leon Schiller i Edmund Wierciński. Teatr Frontowy AK prowadził natomiast Józef Wyszomirski[3].

Pod pseudonimem „Młynarzówna” brała udział w powstaniu warszawskim w 1944 jako łączniczka (adiutantka) Jana Ciecierskiego ps. „Rosień”. Pierwszej nocy powstania budowała barykady w Śródmieściu, lecz następnego dnia po zajęciu przez Niemców tego terenu, musiała uciekać wraz z matką, roczną córką i mężem Janem Ekierem. Występowała pod fikcyjnym nazwiskiem „Danuta Nowak” na koncertach dla walczących powstańców i ludności cywilnej, w których brali udział także m.in. Mira Zimińska, Irena Kwiatkowska i Mieczysław Fogg. Po powstaniu opuściła zniszczone miasto, najpierw udała się do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd do Krakowa[3].

Lata 1945–1949

edytuj
 
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński na okładce czasopisma „Film” Nr 9-10 z 1947 roku, wydanego jeszcze przed premierą filmu muzycznego Zakazane piosenki
 
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w filmie Dwie godziny
 
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w sztuce Spotkanie

Po powstaniu aktorka rozstała się z mężem, zamieszkała u ciotki w Krakowie razem ze swoją córką i matką. Otrzymała angaż w Teatrze Starym[7]. Występowała tu w latach 1945–1946, interpretując m.in. Helenę w sztuce Teoria Einsteina Antoniego Cwojdzińskiego (reżyseria: Juliusz Osterwa) i Broncię Lelewską w Dniu jego powrotu Zofii Nałkowskiej (reżyseria: Jerzy Ronard Bujański)[13].

W 1946 wyjechała do Łodzi, gdzie występowała przez ponad dwa lata w Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. Krytycy pozytywnie ocenili jej role: Orchideji w sztuce Homer i Orchideja Tadeusza Gajcego w reżyserii Józefa Wyszomirskiego, a także Alkmeny w Amfitrionie 38 Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego[13].

W tym samym roku wzięła udział w realizacji pierwszego pełnometrażowego polskiego filmu powojennego Zakazane piosenki w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, upamiętniającego antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną mieszkańców Warszawy w czasie okupacji. Zagrała pierwszoplanową rolę kobiecą – Halinę Tokarską, młodą warszawiankę działającą w organizacji podziemnej. Jeszcze przed ukończeniem zdjęć do Zakazanych piosenek pojawiła się na okładce pierwszego numeru czasopisma „Film”, w tym samym numerze ukazał się też wywiad z aktorką, przeprowadzony przez Zbigniewa Piterę[14]. Szaflarska pojawiła się także na okładce noworocznego numeru tego czasopisma w 1947, w towarzystwie Jerzego Duszyńskiego – jej filmowego brata Romana[15].

Budżet filmu nie był wysoki, warunki pracy trudne, a film początkowo nie miał być produkcją pełnometrażową[16]. Aktorka występowała na planie we własnej sukience, jedynej w której chodziła po mieście, bo nie miała innej[17]. Film, który miał premierę 8 stycznia 1947, cieszył się dużą popularnością, a kolejna jego wersja, w większym stopniu podkreślająca grozę czasów wojny, trafiła do kin w kolejnym roku, stając się ulubionym filmem polskiej widowni tamtych lat[18]. Rola w Zakazanych piosenkach przyniosła także powodzenie samej Szaflarskiej.

W 1946 wzięła również udział w realizacji dramatu obyczajowego Dwie godziny w reżyserii Stanisława Wohla, gdzie jej partnerem był Jerzy Duszyński. Akcja dramatu toczy się w 1945, w małym mieście, gdzie ludzie czekający na pociąg, który ich zabierze do domu po wojennej poniewierce, wspominają przeszłość i snują plany na przyszłość. Film miał premierę dopiero 9 grudnia 1957[19].

W 1948 zagrała Krysię Różycką-Konar w komedii Skarb w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. Film przedstawiał trudne warunki życia mieszkańców zrujnowanej stolicy. Szaflarska grała świeżo poślubioną żonę, która jednak nie miała gdzie zamieszkać z mężem Witkiem (wcielił się w niego Jerzy Duszyński), któremu udało się tylko wynająć przechodni pokój w zatłoczonym mieszkaniu, mieszczącym się w suterenie częściowo zburzonej kamienicy, gdzie oboje zamieszkali. Drugą parę bohaterów, dla kontrastu komiczną, stanowili Alfred Ziółko (Adolf Dymsza) oraz Basia (Alina Janowska)[17][18].

Współpracowała z Jerzym Duszyńskim także w przedstawieniu Spotkanie Anouilha, reżyserowanym przez Kazimierza Rudzkiego w 1946, gdzie grała Żanetę[13]. Jednak to ich występ w bardzo dobrze przyjętym przez publiczność Skarbie, spowodował, że oboje stali się w tym czasie najpopularniejszymi amantami polskiego kina[18].

Lata 1949–1966

edytuj

Po likwidacji łódzkiego Teatru Kameralnego w 1949, Szaflarska przeniosła się wraz z zespołem reżysera Erwina Axera do Warszawy. Podjęła pracę najpierw w Teatrze Współczesnym, gdzie występowała do 1954, a następnie w Teatrze Narodowym, gdzie grała w latach 1954–1966[3]. W 1959 artystka zamieszkała przy ulicy Madalińskiego w Warszawie. Później wyszła za mąż po raz drugi, za Janusza Kilańskiego[7].

Pośród ról teatralnych wyróżniły się: dramatyczne, jak Ruth Sonnenbruch w dramacie Niemcy Leona Kruczkowskiego w reżyserii Erwina Axera (1949), czy tytułowa rola w tragedii Barbara Radziwiłłówna Alojzego Felińskiego w reżyserii Kazimierza Dejmka (1962) oraz komediowe: rola tytułowej postaci w Czarującej szewcowej Lorcy w reżyserii Maryny Broniewskiej (1958), Heleny Iwanownej Popowej w Niedźwiedziu Antoniego Czechowa w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (1959) i służącej Marii w Wieczorze Trzech Króli Williama Szekspira, reżyserowanego przez Józefa Wyszomirskiego (1960)[13][13].

Wśród jej największych osiągnięć w teatrze wymieniana jest Władka w komedii Aszantka Włodzimierza Perzyńskiego w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej z 1957 – prymitywna dziewczyna ze społecznych nizin (nazwa sztuki nawiązuje do afrykańskiego ludu Aszanti), nawiązuje romans z młodym ziemianinem Edmundem Łońskim (w tej roli Andrzej Łapicki), co jest przyczyną jego zguby. Jej wirtuozeria objawiła się w kolejnej roli komediowej – Katarzyny w Poskromieniu złośnicy Szekspira w reżyserii Tadeusza Aleksandrowicza, wystawianym w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie w 1961 roku (Szaflarska występowała tam gościnnie)[13][13].

W tym okresie wystąpiła też w kilku filmach, z których na większą uwagę zasługują: Warszawska premiera (1950) w reżyserii Jana Rybkowskiego, Domek z kart (1953) w reżyserii Erwina Axera, który powstał na podstawie niedokończonej sztuki Emila Zegadłowicza oraz film obyczajowy Głos z tamtego świata (1962), którego reżyserii podjął się Stanisław Różewicz. Warszawska premiera to pierwszy po wojnie widowiskowy film muzyczny, a jego akcja koncentruje się wokół zagadnienia historycznego – walki o wystawienie polskiej opery narodowej Halki Stanisława Moniuszki, jaka miała miejsce w 1857. Szaflarska odtwarzała hrabinę Krystynę[20]. W dramacie politycznym Domek z kart, podejmującym temat przegranej przez Polaków kampanii w 1939, zagrała naiwną pannę Kitty, natomiast w Głosie z tamtego świata telefonistkę Stanisławę Edelman, nieszczęsną pacjentkę lekarza–oszusta Aksamitowskiego (w tej roli Kazimierz Rudzki)[21][22].

Lata 1966–1985

edytuj

W latach 1966–1985[d] występowała w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, gdzie jednak rzadko otrzymywała role, w których mogłaby wykazać się swoim warsztatem aktorskim. Jej poczucie humoru, wdzięk i wszechstronność (wszakże występowała zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym), publiczność podziwiać mogła przede wszystkim w rolach komediowych. Wystąpiła m.in.: w Nocy cudów (1968) w reżyserii Piotra Piaskowskiego, opartej na farsie Babcia i wnuczek, czyli noc cudów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, gdzie grała główną bohaterkę – babcię Lorelei, w Czarnej komedii (1969) Petera Shaffera w reżyserii Piaskowskiego, gdzie występowała jako Clea, w Zemście Aleksandra Fredry, gdzie wcielała się w Podstolinę w dwóch inscenizacjach Gustawa Holoubka (1970 oraz 1975), a także w Weselu Figara (1983) Pierre’a Beaumarchais’go, reżyserowanym przez Witolda Skarucha, w którym była ochmistrzynią Marceliną[13][13].

Jakkolwiek w tym okresie jej talent nie był dostatecznie wykorzystany, wystąpiła wtedy w drugoplanowej roli pani Misiewiczowej, matki Heleny Stawskiej, w serialu telewizyjnym Lalka w reżyserii Ryszarda Bera, który powstał na podstawie powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem, emitowanym w 1978[23]. Godna zapamiętania jest też jej rola Michaliny Surkontowej, babci Tomaszka, w onirycznym filmie Dolina Issy, który nakręcił w 1982 Tadeusz Konwicki, na podstawie własnego scenariusza, opartego na powieści Czesława Miłosza o tym samym tytule[24]. W 1984 zagrała babcię Adama Bzowskiego w 5-odcinkowym filmie telewizyjnym 5 dni z życia emeryta Edwarda Dziewońskiego, będącym adaptacją książki 13 dni z życia emeryta Jerzego Stefana Stawińskiego[25].

Lata 1985–2017

edytuj

Aktorka pojawiła się na scenie ponownie w 1988, po trzech latach przerwy, występując gościnnie w sztukach współczesnych: najpierw jako Delia w Farsie na trzy sypialnie Alana Ayckbourna w reżyserii Marcina Sławińskiego, wystawianej w warszawskim Teatrze Kwadrat, a następnie jako Starsza Kobieta w sztuce Godzina kota Pera Olova Enquista w reżyserii Piotra Cieślaka w stołecznym Teatrze Powszechnym. Jej kreacja Starszej Kobiety miała cechy charakterystyczne dla postaci w jej ostatnim etapie aktywności zawodowej w teatrze i filmie, budzących przychylność widzów i z którymi jest kojarzona, takimi jak spokój, mądrość, doświadczenie życiowe[13][13].

Grała w tym okresie w wielu filmach, zdobywając dzięki temu uznanie kolejnego pokolenia widzów, niepamiętającego jej wcześniejszych sukcesów. W 1990 dostała niewielką rolę matki Bauera w Korczaku Andrzeja Wajdy, filmie biograficznym, przedstawiającym epizody z życia „Starego Doktora”[26]. Trzy lata później pojawiła się w kolejnym filmie, którego akcja toczyła się w czasie II wojny światowej, a mianowicie w Pożegnaniu z Marią Filipa Zylbera, będącym luźną adaptacją opowiadania Tadeusza Borowskiego. Grała doktorową, starą Żydówkę, która zdecydowała się na powrót do getta. Wygłosiła wprost do kamery monolog o życiu, śmierci oraz godności, której nie można zabrać istocie ludzkiej. Rola, mimo że drugoplanowa, zyskała uznanie krytyków[27][28]. W 1994 odtworzyła postać siostry Feliksy (współczesnej) w Faustynie Jerzego Łukaszewicza z Dorotą Segdą w tytułowej roli. Filmowa Feliksa była narratorką, rówieśnicą świętej, która opowiadała losy Faustyny, wyznając swoje przewinienia i zazdrość o jej świętość[29][30].

Owocna była zwłaszcza współpraca z reżyserką Dorotą Kędzierzawską, która potrafiła obsadzić Szaflarską w swoich filmach w sposób odpowiedni dla jej temperamentu i aparycji. Zagrała u niej wiedźmę w tajemniczym filmie psychologicznym Diabły, diabły (1991) oraz Jędzę w dramacie Nic (1998), ale największym sukcesem w tym czasie była główna rola w, docenionym zarówno przez krytykę, jak i widzów, filmie Pora umierać (2007). Wcieliła się w sędziwą Anielę, która mieszka samotnie ze swoją suczką, walcząc o prawo do swej własności, a także przede wszystkim do godności, której tak często odmawia się osobom starszym. Przekonujące wykonanie tej roli, mimo dramatycznej wymowy pełne ciepła i humoru, przyniosło jej nie tylko nagrody, ale także wzrost zainteresowania mediów jej osobą[31][30]. Kędzierzawska w 2012 nakręciła dokument Inny świat, w którym wówczas 97-letnia Danuta Szaflarska przez 97 minut opowiadała o swoim życiu[32].

Grała też w filmach innych polskich reżyserów, spośród których wymienić warto zwłaszcza Tydzień z życia mężczyzny Jerzego Stuhra (1999), gdzie wcieliła się w matkę tytułowego mężczyzny (Adama), granego przez Stuhra oraz Przedwiośnie (2000) Filipa Bajona, nakręcone na podstawie powieści Stefana Żeromskiego o tym samym tytule, gdzie pojawiła się jako ciotka Wiktoria. Zagrała także matkę Mężczyzny w filmie telewizyjnym Żółty szalik (2000) Janusza Morgensterna, babcię Janosika w filmie Janosik. Prawdziwa historia Agnieszki Holland (2009), jak również zielarkę w Pokłosiu (2012) Władysława Pasikowskiego[30][33].

 
Gwiazda aktorki w łódzkiej Alei Gwiazd

W 2007 została nagrodzona wyróżnieniem dla najlepszej aktorki podczas 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, za rolę w filmie Pora umierać. Wcześniej dwukrotnie, w latach 1991 (za Diabły, diabły) oraz w 1993 (za Pożegnanie z Marią) zdobyła na tym festiwalu wyróżnienie dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Nagrodzona została Złotą Kaczką w 2008 dla najlepszej aktorki stulecia kina polskiego[34]. 9 marca 2008 odsłoniła swoją gwiazdę w Alei Gwiazd, na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi[35].

Jako nestorka sceny polskiej występowała w różnych teatrach Warszawy. Wystąpiła gościnnie w Teatrze Narodowym w 2007[36]: jako Babka w Daily Soup Amanity Muskarii[e] w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej oraz jako Nini w Żarze Christophera Hamptona w reżyserii Edwarda Wojtaszka. Rok później pojawiła się gościnnie w Teatrze Ateneum jako babcia w Odejściach autorstwa pierwszego prezydenta Czech Václava Havla w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Od 2010 do 2016, w ostatnich latach kariery, związała się z Teatrem Rozmaitości. Po raz ostatni wystąpiła na scenie w listopadzie 2016 w roli Osowiałej Staruszki na Wózku Inwalidzkim w przedstawieniu Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej w reżyserii Grzegorza Jarzyny, granym od 2009. Planowała jeszcze gościnny udział w niezrealizowanym spektaklu Sklep przy głównej ulicy w Teatrze Żydowskim, gdzie miała pojawić się jako Rozálie Lautmanová, ale ze względu na zły stan zdrowia musiała zakończyć tak bogatą i długą karierę aktorską[13][4][37].

 
Grób Szaflarskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (2019)

Zmarła 19 lutego 2017 w Warszawie, w wieku 102 lat[38]. 28 lutego 2017, po mszy pogrzebowej, która odbyła się w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP, św. Józefa i św. Ambrożego w Warszawie na Bielanach, urna z jej prochami spoczęła w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowego na Powązkach (kwatera G-tuje, miejsce 30)[39][40].

Życie prywatne

edytuj

Była dwukrotnie zamężna i dwukrotnie rozwiedziona, miała dwie córki: Marię (ur. 1943) z pianistą Janem Ekierem i Agnieszkę (ur. 1954) ze spikerem radiowym Januszem Kilańskim. Z pierwszym mężem (Janem, poślubionym w 1941[11]), rozstała się po powstaniu warszawskim, gdyż oczekiwał od niej tego, że będzie zajmowała się sprawami domowymi, a nie aktorstwem. Drugie małżeństwo także nie przetrwało, zakończyło się rozwodem w 1960 roku – jak twierdziła Szaflarska:

Kolejny mąż miał problem z tym, że mam własne zdanie i nikogo o pozwolenie nie pytam[7].

 
Szaflarska i prezydent RP Bronisław Komorowski na odsłonięciu pomnika Haliny Mikołajskiej w Warszawie (2012)

Została wydelegowana w 1981 przez Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom do obserwowania procesów aresztowanych robotników Ursusa i Huty Warszawa. Poznała wtedy księdza Jerzego Popiełuszkę, z którym się zaprzyjaźniła – udzielił ślubu jej córce i ochrzcił wnuka[41].

Aktorka została członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010[42] oraz przed wyborami prezydenckimi w 2015[43].

Chociaż od 1949 mieszkała w Warszawie (przez ponad pięćdziesiąt lat na Starym Mieście), chętnie odwiedzała rodzinne Kosarzyska. Miała tam drewniany dom, do którego często przyjeżdżała[8].

Znaczenie dla kultury polskiej

edytuj

Danuta Szaflarska zagrała ponad 80 ról teatralnych oraz ponad 100 ról filmowych[13]. Wybierała różne role, tak współczesne, jak i historyczne. Grała kobiety pełne życia i energii, powabne i wyraziste[3]. Była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką[38]. Reżyser teatralny Erwin Axer mówił:

Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda. Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym kamertonem, który pozwala oceniać czystość gry całej orkiestry[44].

Po śmierci aktorki podkreślano jej znaczenie dla kultury polskiej. Aktor Olgierd Łukaszewicz, prezes Związku Artystów Scen Polskich, powiedział:

Danuta Szaflarska pozostała na nieboskłonie gwiazd polskiego teatru, filmu i telewizji do końca życia. To fenomen. Świadczy to o niezwykłej wirtuozerii warsztatu, który opanowała w sposób zdumiewający, ale także człowieczeństwie, które zachowała, i – w opozycji do wielu artystek, które dodają sobie pewnej aury, zapożyczając ją z ról, które grają – zachowała swoją naturalność, prostotę. Zachowała siebie[45].

Krytyk teatralny Wojciech Majcherek zwrócił uwagę na to, że aktorka zyskała popularność już po filmie Zakazane piosenki, a decydowały o tym:

Jej osobowość, temperament, naturalność i uroda, z jej nieprzeciętnymi umiejętnościami aktorskimi[45].

Natomiast Andrzej Kołodyński, redaktor naczelny miesięcznika „Kino”, zauważył, że choć jej dokonania w filmie to historia całego powojennego kina polskiego, to aktorka ponownie rozkwitła w wieku około siedemdziesięciu lat. Swoje najbardziej dojrzałe role, doktorową w Pożegnaniu z Marią oraz Anielę w Pora umierać zagrała, będąc w sędziwym wieku[45].

W 2018 roku wydana została pierwsza biografia Danuty Szaflarskiej nosząca tytuł Danuta Szaflarska. Jej czas. Została napisana przez Gabriela Michalika[46]. Kolejna biografia, pod tytułem Szaflarska. Grać, aby żyć, ukazała się w 2019 roku, a jej autorką jest Katarzyna Kubisiowska[47].

Filmografia

edytuj
  Filmy fabularne i etiudy
Rok Tytuł Reżyser Rola
1946 Zakazane piosenki[15] Leonard Buczkowski Halina Tokarska
Dwie godziny[48] Stanisław Wohl, Józef Wyszomirski Weronika
1948 Skarb[49] Leonard Buczkowski Krysia
1950 Warszawska premiera[20] Jan Rybkowski hrabina Krystyna
1953 Domek z kart[22] Erwin Axer Kitty
1956 Zemsta[50] Antoni Bohdziewicz, Bohdan Korzeniewski Podstolina Hanna Czepiersińska
1961 Ludzie z pociągu[51] Kazimierz Kutz „ciocia” Marylki
Dziś w nocy umrze miasto[52] Jan Rybkowski włoska cyrkówka
1962 Głos z tamtego świata[21] Stanisław Różewicz telefonistka Stanisława Edelman
Dom bez okien[53] Stanisław Jędryka dyrektorowa Zofia
1967 To jest twój nowy syn[54] Jerzy Zarzycki pani Wiktoria
1973 Sadze[55] Filip Bajon matka
1978 Wsteczny bieg[56] Laco Adamik matka Stefana
Umarli rzucają cień[57] Julian Dziedzina „Mamusia”
1980 Der Grüne Vogel[58] István Szabó profesorowa Szakowska
1982 Dolina Issy[24] Tadeusz Konwicki Michalina Surkontowa
1985 Ego[59] Adam Ustynowicz
1986 Pokój dziecinny[60] Aleksander Czekanowski matka Adama
1987 Aleksander[61] Jose Luis Perez Morales
1989 Kawalerki. Babisia[62] Krzysztof Żurowski babcia Jadzia
1990 Korczak[26] Andrzej Wajda matka Bauera
1991 Skarga[63] Jerzy Wójcik babcia Stefana
Diabły, diabły[64] Dorota Kędzierzawska wiedźma
1993 Pożegnanie z Marią[27] Filip Zylber doktorowa
Pajęczarki[65] Barbara Sass Ostrowska
1994 Faustyna[29] Jerzy Łukaszewicz siostra Feliksa we współczesności
1996 Spóźniona podróż[66] Wojciech Żogała żona
1997 Księga wielkich życzeń[67] Sławomir Kryński pensjonariuszka Anna
1998 Nic[68] Dorota Kędzierzawska Jędza
1999 Tydzień z życia mężczyzny[69] Jerzy Stuhr matka Adama
Torowisko[70] Urszula Urbaniak babcia Andrzeja
Alchemik i dziewica[71] Zoltán Kamondi babcia
Egzekutor[72] Filip Zylber starsza pani
2000 Żółty szalik[73] Janusz Morgenstern matka bohatera
Nieznana opowieść wigilijna[74] Piotr Mularuk siostra Hortensja
2001 Listy miłosne[75] Sławomir Kryński ciocia Lusia
Przedwiośnie[76] Filip Bajon ciotka Aniela
2003 Królowa chmur[77] Radosław Piwowarski Wanda „Mimi” Przybyłowicz
2007 Pora umierać[31] Dorota Kędzierzawska Aniela
2008 Jeszcze nie wieczór[78] Jacek Bławut Barbara
Ile waży koń trojański?[79] Juliusz Machulski Stanisława Zwierzyńska, babcia Zosi
2009 Janosik. Prawdziwa historia[80] Agnieszka Holland, Kasia Adamik babcia Janosika
2012 Pokłosie[33] Władysław Pasikowski stara zielarka
Inny świat[32] Dorota Kędzierzawska ona sama
2014 Między nami dobrze jest[81] Grzegorz Jarzyna osowiała staruszka na wózku inwalidzkim
2015 Anyám és más futóbolondok a családból[82] Ibolya Fekete Berta Gardo w podeszłym wieku
  Seriale telewizyjne
1971 Samochodzik i templariusze[83] Hubert Drapella żona Lucjusza (odcinki: 1-3)
1977 Lalka[23] Ryszard Ber pani Misiewiczowa (odcinki: 5, 7, 8)
1984 5 dni z życia emeryta[25] Edward Dziewoński babcia Bzowska
1998 Siedlisko[84] Janusz Majewski ciotka Emilia
1999 Palce lizać[85] Michał Kwieciński Mamuśka (odcinek 6)
2002 Przedwiośnie[86] Filip Bajon ciotka Aniela (odcinki: 4, 5, 6)
2004 Czwarta władza[87] Witold Adamek siostra Ludwika
2006 Ranczo[88] Wojciech Adamczyk babcia Lucy (odcinek 1)
2009 Janosik. Prawdziwa historia[89] Agnieszka Holland, Kasia Adamik babcia Janosika
2010 Mała matura 1947[90] Janusz Majewski staruszka (odcinek 2)
2011 Licencja na wychowanie[91] Wojciech Todorow ciotka Wiesława (odcinek 85)
  Polski dubbing
Rok Tytuł Reżyser dubbingu Rola
1947 Harry Smith odkrywa Amerykę[92] Maria Kaniewska Jessie
1949 Spotkanie nad Łabą[93] Janet Sherwood
1951 Rada bogów[94]
1952 Śmiech w raju Seweryn Nowicki Joan Webb
1953 Dumna królewna Jerzy Twardowski piastunka
1955 Czarna teczka Maria Olejniczak Yvonne
Pamiętnik majora Thompsona Jerzy Twardowski Martine Thompson
1959 Milcząca Gwiazda[95] doktor Sumiko Ogimura
Marynarzu strzeż się Maria Olejniczak Danka Pink
1960 Mezalians Henryka Biedrzycka Elza
1962 Zakochany kundel Maria Olejniczak Lilly
Próba terroru Zofia Dybowska-Aleksandrowicz Lisa Soong
Trzy plus dwa Maria Olejniczak Zofia
1963 Julio, jesteś czarująca Zofia Dybowska-Aleksandrowicz Julia
1965 Byłam głupią dziewczyną Henryka Biedrzycka Kati Kabok
1967 Skradziony balon Dulkowa
Rozwód z miłości Zofia Dybowska-Aleksandrowicz Eva
1972 Królowa Elżbieta Katarzyna Ashley
1978 Lato Muminków Andrzej Maria Marczewski Paszczakówna
1991 Hook Elżbieta Jeżewska dorosła Wendy
1995 Prowincjonalne życie Moud
1998 Kopciuch[96] Klaudiusz Kasprzak-Styliński
2006 Karol. Papież, który pozostał człowiekiem Elżbieta Jeżewska Matka Teresa z Kalkuty
2007 Zaczarowana Waldemar Modestowicz narratorka / Clara
2011 Pan Popper i jego pingwiny Miriam Aleksandrowicz pani Van Gundy

Teatr

edytuj
  Role teatralne[13]
Rok Sztuka Rola
1939 Szczęśliwe dni Pernette
Cieszmy się życiem
Pastorałka anioł
1940 Sława pionierka
Klub kawalerów Marynia
1941 Daleka droga Topsik
1945 Teoria Einsteina Helena
Dzień jego powrotu Broncia Lelewska
Igraszki trafu i miłości Sylwia
Roxy Roxy
1946 Jajko Kolumba Donna Elwira
Spotkanie Żaneta
1947 Homer i Orchideja Orchideja
Żołnierz i bohater Raina
Amfitrion 38 Alkmena
1948 Seans Elwira
Szczygli zaułek Blanka Sartoriusz
1949 Gwiazda Stevensona Liza
Niemcy Ruth
1951 Mieszczanie Helena Nikołajewna Kriwcowa
1952 Domek z kart Kitty
1954 Niemcy Ruth
1955 Ostry dyżur Zofia
Huzarzy Cosima
1956 Kordian Strach
1957 Złote czasy zacnego króla Nel Gwynn
Aszantka Władka
Śmieszna historia Adelajda Barbier (Ada)
Fedra Arycja
1958 Czarująca szewcowa szewcowa
Prawo męża Magdalena de Sallus
1959 Szkoła żon Anusia
Niedźwiedź Helena Iwanowna Popowa
1960 Wieczór Trzech Króli Maria
1961 Poskromienie złośnicy Katarzyna
Ladacznica z zasadami Lizzie
1962 Wieczór poezji W. Broniewskiego
Barbara Radziwiłłówna Barbara
1963 Wilki w nocy Żaneta Dylska
Lekkomyślna siostra Ada
1964 Grube ryby Dorota
Rok Sztuka Rola
1964 Wiśniowy sad Szarlotta Iwanowna
1966 Dziś jest święto narodowe Evalin Dally
Pani Dally ma kochanka Evalin Dally
1967 Pamiątkowa fotografia Kostanecka
1968 Ja – Napoleon albo o potędze wyobraźni Ja-Napoleon
Noc cudów babcia Lorelei
1969 Czarna komedia Clea
1970 Zemsta Podstolina
1972 Photo Finish Stella 40
1974 Ślub Dama I
Tango Eleonora
1975 Zemsta Podstolina
1976 Słoń Ałła
U mety Cimkiewiczowa
1978 Remont Krystyna
1981 Awaria Krawczykowa
1983 Wesele Figara ochmistrzyni Marcelina
1985 Czarujący łajdak Betty Dymoulin
Dziewczynki Irena
1988 Farsa na trzy sypialnie Delia
Godzina kota starsza kobieta
1989 Zamek w Szwecji Agata
1993 Tak jest jak się państwu zdaje pani Frola
1994 Miłość na Krymie Anastazja Pietrowna Batiuszkowa
1995 Billy Kłamca Florance Boothroyd
1997 Tango babcia
2001 Uroczystość babcia
Bambini di Praga matka
2002 Dowcip profesor Ashford
2005 Fioletowa krowa
Transfer ciocia fotografa
2006 Wasza ekscelencja generałowa
2007 Daily Soup babcia
Żar Nini
2008 Odejścia babcia
2009 Między nami dobrze jest osowiała staruszka na wózku inwalidzkim
2014 Druga kobieta Vivian
2016 Sklep przy głównej ulicy (planowany; niezrealizowany)[37] Rozálie Lautmanová
  Role w Teatrze Telewizji[97]
Rok Sztuka Rola
1955 Ostry dyżur Zofia
1956 Lato
1959 Historia jednej miłości Maria Wisnowska
Do niedzieli niedaleko
1960 Paryżanka Klotylda
Granica
1961 Don Alvares albo niesforna w miłości kompanija pokojówka
Dobre uczynki Wojciecha Ozdoby
Cyrograf
1962 Poskromienie złośnicy Katarzyna
Pan Topaz
1963 Taniec księżniczki
Pierwsza lepsza
Kaprys
Dom otwarty Wicherkowska
1964 Dudek
1967 Klub Kłamców
Kartoteka
1968 Motyl na antenie teściowa
1969 Takie czasy
Rybka we czworo
Kłamstwo
1970 Złota kareta
Moralność pani Dulskiej Juliasiewiczowa
1971 W biały dzień
Tristan 1946
Grupa Laokoona
Madzia w Iksinowie
1972 Lato w Nohant
Rok Sztuka Rola
1973 Damy i huzary
1974 Wszystko dobre co się dobrze kończy
1979 Archipelag Lenoir
1990 Godzina kota
1992 Spadek na życzenie Marta Daevson
1993 Niebieski ptak babcia
1994 Hedda Gabler Julia Tesman
Morderca sąsiadka
Głośna sprawa sąsiadka
1995 Królewskie echo niania
Filomena Marturano Rosalia
Farsa z ograniczoną odpowiedzialnością księżna Koniecpolska
1996 Tańczyłem Delia
Podróż do Wenecji Edith
1997 Julian Tuwim – moje słowa
Dla Fredry Oinone
1998 W tym domu nie straszy babcia
Shapiro Miriam
Salon Teresa
Miłość na Krymie Anastazja Pietrowna Batiuszkowa
1999 W tym domu straszy babcia
Tango Eugenia
Lalek babcia
Druga matka staruszka
2000 Mizerykordia Luda
10 pięter Maria
2002 Courage mojej matki matka
2006 Rozmowy z katem
2012 Daily soup babcia
  Role w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia[98]
Rok Słuchowisko Rola
1950 Niemcy Ruth
1951 Która dostojniejsza? Kasia
Klub kawalerów Jadwiga Ochotnicka
1952 Historia współczesna Pani Gromance
Droga do Czarnolasu Anna Kochanowska
1953 Domek z kart Kitti
Wyspa Pingwinów Orberoza
1955 Neapol miasto milionerów Amalia
Ostry dyżur Zofia
1956 Różaniec z granatów Pielęgniarka
1957 Godzina W Łączniczka Teresa
Homer i Orchidea Orchidea
Nieboszczyk pan Pic Dziewczyna uliczna
1958 Zbrodnia na wyspie kóz Sylwia
Deszcz
Dziewięć kochanek kawalera Dorna Lizetta
Wyprowadzenie z Egiptu Mary
Grabinka Grabinka
Ciocia z Honfleur Lucynka
Mój przyjaciel Marceli
Doktor Watson i Hamlet
1959 Czerwona karteczka
Gospoda pod królową gęsią nóżką Kasia Koronczarka
Ballada Gorazdowska Joanna Łada
Fabiana Fabiana
1960 Zielony frak Brygida
Stara cegielnia Klara
Numer poda centrala Irena
Alberto, czyli sytuacja w księstwie Pijencji
Zmiana warty czyli Virtuti Militari Żona
1961 Szukam Kitieżgrodu Hala
Miłość czysta u kąpieli morskich Marta
1962 Prezent z Paryża Alina
1963 Zjawisko Glapiona Monika/ Augusta
Zaginął Duduś Barmanka Wiktoria
Emancypantki Eufemia
Mazepa Amelia
Rodoć
On nas zabije Smolicka
1964 Wszystko dla naszej mamy Panna Lilka
Mizantrop Arsena
1965 Co za wypadek Wanda
Żółta szafa Margot Dikfort
Ten nieznajomy Żona burmistrza
1966 Klara i Angelika Angelika
Taniec miłości i śmierci. Goście Pola
1967 Ten trzeci Barbara
Oberża „Pod wesołą sardynką” Signor Luiza Pandolfi
Diabelnie słone ceny Żona pana w oknie
Kolekcja Stella
1968 L'amore sacro e l'amore profano
Gdy cesarz kochać raczy Księżna Lobkowiczowa
Sezonowa miłość Tuśka
1969 Pod Blachą Majorowa
Krwawi i hyrni Gaździna
Powrót do nieznanego kraju Aniela
W małym dworku Widmo matki
Legenda Tatr Tereska
1970 Kwartet Amelia
Prezent Lee
RH minus Siostra
Niedzielne przedpołudnie Ellen
Nowe radio Irena
1971 Nie ma ulicy Długiej Ernestyna
Łaciński napis Żona Czerwińskiego
Wesele Maryna
Wesele Figara Marcelina
Rok Słuchowisko Rola
1971 Honor kobiety Lena
Brydżyści Anna
1972 Rower Kelnerka Irena
Kariera Józefina Beauharnais
Prawo do noszenia szelek Pani
Uszczęśliwiacz Głos wdowy
Krzysztofie, nie szalej! Anca Stambuliu
Non Omnis Moriar Pepita
1973 Rachunek za obraz Dama
Nosić swoją skórę Matka Alicji
Przygody Pędrka Wyrzutka Koza
Co by wam się darzyło Antoni
1974 Zemsta Podstolina
Trzecia granica Karpielowa
Dziady Sowietnikowa
1975 Niewiarygodna i smutna historia niewinnej Erendiry i jej niegodziwej babci Matka Ulissesa
Zagłoba swatem Marcjanna
Noce i dnie Stefania Holszańska
Drzewo do drzewa podobne Teresa
1976 Ten nieznajomy Żona burmistrza
Krawat Sąsiadka
Pompa Margaret
Rip van Winkle Pani
Zioła i kamienie Kumoszka
Z jakim się wdajesz, takim się stajesz Barbara
1977 Cnotliwa ladacznica Pani Fingerlock
Tato, tato-sprawa się rypła Helka
Leśnik Hrabina
Co tu kłopotu Laura
Pertypetie Heraklesa Nemezis
Sława i chwała Hrabina Róża de Caserta
O pani starościnie Walewskiej i bursie na Ustupie Pawłowa
1978 Łuk Karowska
Ostatnie stronice z dziennika kobiety Matka
1979 Kordian Strach
Marsz królewski Księżna Czetwertyńska
Drogi wokół Pizy Donna Carlotta di Gampoccorfa
Anus orbi Matka
1980 Prawda w zawiłym ukryta labiryncie Majorowa Dogrumow
1981 Oferta Kobieta 2
Lelewel Pani Falkowska
Wuj Arkadiusz i pani Lucyna
1987 O trzech miłościach
1997 Samotność na sprzedaż Marta
1998 Grube ryby Dorota
Okieneczko na ubojnię Wdowa Kranich
1999 Inkasent Babka
2000 Bajka na biegunach Ciotka Bajka
2003 Kolacja we dwoje Flora
2004 Moje zakazane podwórze Sąsiadka 2
Ostatni cieć Starsza pani Kane
Drugie skrzydło Siostra Klara
2005 Piórko Stefa
Medium Pani Sabinka
Błękitna różyczka Pani Sabinka
2006 Przypadki miłosne według hrabiego Fredry, czyli opowieści naszej prababuni Prababcia
2007 Stare wiedźmy Muszka
Piaskownica Ona I
2008 De profundis Babcia
2009 Nawigacja nocą Lida
2010 Pani na włościach Mędelska
2011 Musisz mnie wysłuchać Ona
Mój syn Maksymilian Maria Kolbowa
2016 Tam, gdzie rosną poziomki Matka Izaaka

Nagrody i odznaczenia

edytuj
  Nagrody[34]
Rok Nagroda
1953 Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za rolę Kiti w przedstawieniu Domek z kart w Teatrze Współczesnym w Warszawie
1954 Nagroda miasta Krakowa
1961 I Kaliskie Spotkania Teatralne – nagroda za rolę Katarzyny w Poskromieniu złośnicy w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie
1966 Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
1967 Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za role teatralne i telewizyjne
1991 16. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda jury za drugoplanową rolę żeńską w filmie Diabły, diabły
1993 17. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za drugoplanową rolę w filmie Pożegnanie z Marią
1995 Nagroda „Złoty Wawrzyn Grzymały” – nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego
I Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie – wyróżnienie za rolę Batiuszkowej w przedstawieniu Miłość na Krymie w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2000 Złota Odznaka (Złota Piątka) w plebiscycie czytelników TeleRzeczpospolitej
2002 Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie teatru
2004 Nagroda Specjalna za Całokształt Twórczości Aktorskiej na 12. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Łodzi
2007 Nagroda Feliks Warszawski za najlepszą kobiecą rolę drugoplanową w spektaklu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie
Wielka Nagroda za całokształt twórczości na VII Festiwal Polskiego Radia i Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie
Specjalna nagroda Teatru za całokształt twórczości artystycznej
32. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za rolę kobiecą w filmie Pora umierać
2008 Polska Nagroda Filmowa Orzeł 2008 w kategorii „najlepsza rola kobieca” – za rolę w filmie Pora umierać
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida – za rolę Babki w przedstawieniu Daily Soup w Teatrze Narodowym w Warszawie[99]
Złota Kaczka w kategorii „najlepsza rola kobieca w sezonie 2007/2008” za rolę w filmie Pora umierać
XV Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – Nagroda w kategorii „najlepsza aktorka” za rolę w filmie Pora umierać
2009 Polska Nagroda Filmowa Orzeł za rok 2008 w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” za rolę w filmie Ile waży koń trojański?
II Festiwal Filmów Polskich „Wisła” w Moskwie – nagroda za całokształt twórczości
Nagroda Kryształ Zwierciadła
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida „Dzieło Życia”[100]
IX Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu – nagroda za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
2010 Nagroda im. Ireny Solskiej[101]
50. Kaliskie Spotkania Teatralne – Nagroda im. Jacka Woszczerowicza za rolę staruszki w przedstawieniu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
2011 XLVI Przegląd Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie – nagroda jury za rolę staruszki w spektaklu Między nami dobrze jest w Teatrze Rozmaitości w Warszawie
Tytuł Ambasadora Polszczyzny
Tarnowska Nagroda Filmowa – nagroda za całokształt twórczości
2012 Specjalna Złota Kaczka
2013 Nagroda Gustaw – nagroda Związku Artystów Scen Polskich, przyznawana za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego
Orzeł za osiągnięcia życia
Laureatka „Superwiktora” podczas gali wręczenia „Wiktorów” – nagród Akademii Telewizyjnej
Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej
2014 Wielki Ukłon Festiwalu Quest Europe w Zielonej Górze
43. Lubuskie Lato Filmowe w Łagowie – Brylantowe Grono za całokształt twórczości
Diament Trójki[102]
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Tofifest w Toruniu – Złoty Anioł za całokształt twórczości
  Odznaczenia[103]
Rok Odznaczenie
1954 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[104]
1955 Medal 10-lecia Polski Ludowej[105]
1962 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
1967 Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1978 Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
2005 Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[106]
2007 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[107]
2015 Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski[108]

Upamiętnienie

edytuj

6 lutego 2024 r. (w 109. rocznicę urodzin) Poczta Polska wydała kartkę pocztową ze znakiem opłaty, na którym przedstawiono zdjęcie aktorki, na ilustracji kartki pokazano kadr z filmu "Skarb"[109].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Pierwszego imienia nie używała.
  2. ↑ Prawdziwa data urodzin według Muzeum Powstania Warszawskiego oraz samej Danuty Szaflarskiej. W dowodzie wpisaną miała nieprawdziwą datę 20 lutego.
  3. ↑ Zginął w 1939 w kampanii wrześniowej w dwudziestym roku życia.
  4. ↑ W 1985 przeszła na emeryturę, lecz nie oznaczało to końca jej aktywności zawodowej.
  5. ↑ Pseudonim artystyczny sióstr Moniki i Gabrieli Muskalanek.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Danuta Szaflarska – 101-letnia gwiazda kilku pokoleń. PAP, 6 lutego 2016.
  2. ↑ Profil osoby: Zofia Danuta Szaflarska "Młynarzówna". [w:] Ogrody Wspomnień [on-line]. [dostęp 2018-07-27].
  3. ↑ a b c d e f g h Powstańcze Biogramy – Danuta Szaflarska. 1944.pl. [dostęp 2017-04-04].
  4. ↑ a b Nie żyje Danuta Szaflarska. Aktorka zmarła w wieku 102 lat. gazetaprawna.pl. [dostęp 2017-02-19].
  5. ↑ Barbara Pietkiewicz. W sprawie pierogów. „Polityka”. 42, 2007. 
  6. ↑ a b c d A jak umrę, będę tańczyć w powietrzu. encyklopediateatru.pl. [dostęp 2017-04-10].
  7. ↑ a b c d e Anna Legierska: "Dzieciństwo nigdy ze mnie nie odeszło”. Niepublikowany wywiad z Danutą Szaflarską. wysokieobcasy.pl, 2015-02-05. [dostęp 2017-04-10].
  8. ↑ a b Danuta Szaflarska odeszła do innego świata.... mcksokol.pl. [dostęp 2017-04-10].
  9. ↑ a b Warszawa. Zmarła Danuta Szaflarska. e-teatr. [dostęp 2017-04-10].
  10. ↑ a b Karolina Sulej: Amantka i wiedźma. Danuta Szaflarska świętuje 100. urodziny!. culture.pl, 2017-02-20. [dostęp 2017-04-10].
  11. ↑ a b Katarzyna Bielas: Historie Szaflarskiej. Rok życia na minutę. wyborcza.pl, 2013-05-13. [dostęp 2017-04-10].
  12. ↑ Monika Mokrzycka-Pokora: Danuta Szaflarska. culture.pl, 2009–2014. [dostęp 2017-04-10].
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2017-04-10].
  14. ↑ Zbigniew Pitera: Przeminęło z filmem. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987, s. 61. ISBN 83-221-0301-8.
  15. ↑ a b Zakazane piosenki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  16. ↑ Jerzy Toeplitz: Historia filmu polskiego. T. 3: 1939-1956. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 146.
  17. ↑ a b Jerzy S. Majewski: Warszawa lat 50. 200 zdjęć na nowej wystawie w DSH. wyborcza.pl, 2016-02-18. [dostęp 2017-04-10].
  18. ↑ a b c Tadeusz Lubelski: Polska Szkoła Filmowa na tle rodzimego kina. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 953–954. ISBN 97883-242-2234-6.
  19. ↑ Dwie godziny. repozytorium.fn.org.pl. [dostęp 2017-04-10].
  20. ↑ a b Warszawska premiera. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  21. ↑ a b Głos z tamtego świata. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  22. ↑ a b Domek z kart. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  23. ↑ a b Lalka. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  24. ↑ a b Dolina Issy. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  25. ↑ a b 5 dni z życia emeryta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  26. ↑ a b Korczak. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  27. ↑ a b Pożegnanie z Marią. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  28. ↑ Maciej Maniewski. Portret Danuty Szaflarskiej. „Kino”. 10, 2007. 
  29. ↑ a b Faustyna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  30. ↑ a b c Danuta Szaflarska. dziennikteatralny.pl. [dostęp 2017-04-10].
  31. ↑ a b Pora umierać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  32. ↑ a b Inny świat. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  33. ↑ a b Pokłosie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  34. ↑ a b Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego ↓, Nagrody..
  35. ↑ Łódź. Gwiazda Szaflarskiej w Alei Sław. e-teatr.pl, 2008-03-10. [dostęp 2017-02-28].
  36. ↑ Encyklopedia, Warszawa. Danuta Szaflarska kończy w niedzielę 90 lat [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2020-05-26] (pol.).
  37. ↑ a b Sklep przy głównej ulicy. [w:] Teatr Żydowski [on-line]. Teatr Żydowski. [dostęp 2016-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].
  38. ↑ a b Ostatnie pożegnanie Danuty Szaflarskiej. nowa.tv. [dostęp 2017-03-28].
  39. ↑ Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. trwarszawa.pl. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-01)].
  40. ↑ Pogrzeb Danuty Szaflarskiej. film.onet.pl, 2017-02-28. [dostęp 2017-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)].
  41. ↑ "Dwa razy uratował mi życie”. Przyjaźń Szaflarskiej i ks. Popiełuszki. deon.pl. [dostęp 2017-03-19].
  42. ↑ Paweł Wroński: Szalik zwycięstwa dla Komorowskiego. wyborcza.pl, 2010-05-17. [dostęp 2017-04-10].
  43. ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2017-03-21].
  44. ↑ Erwin Axer. Czysta naturalność. „Rzeczpospolita”. 52, 24–30 grudnia 1999. 
  45. ↑ a b c Ludzie filmu i teatru o Danucie Szaflarskiej. rp.pl, 2017-02-19. [dostęp 2017-04-10].
  46. ↑ Gabriel Michalik: Danuta Szaflarska. Jej czas. Agora, 2018. ISBN 978-83-268-2650-4.
  47. ↑ Katarzyna Kubisiowska: Szaflarska. Grać, aby żyć. W.A.B., 2019. ISBN 978-83-280-6701-1.
  48. ↑ Dwie godziny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  49. ↑ Skarb. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  50. ↑ Zemsta. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  51. ↑ Ludzie z pociągu. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  52. ↑ Dziś w nocy umrze miasto. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  53. ↑ Dom bez okien. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  54. ↑ To jest twój nowy syn. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  55. ↑ Sadze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  56. ↑ Wsteczny bieg. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  57. ↑ Umarli rzucają cień. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  58. ↑ Der Grüne Vogel. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  59. ↑ Ego. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  60. ↑ Pokój dziecinny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  61. ↑ Aleksander. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  62. ↑ Babisia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  63. ↑ Skarga. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  64. ↑ Diabły, diabły. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  65. ↑ Pajęczarki. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  66. ↑ Spóźniona podróż. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  67. ↑ Księga wielkich życzeń. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  68. ↑ Nic. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  69. ↑ Tydzień z życia mężczyzny. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  70. ↑ Torowisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  71. ↑ Alchemik i dziewica. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  72. ↑ Egzekutor. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  73. ↑ Żółty szalik. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  74. ↑ Nieznana opowieść wigilijna. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  75. ↑ Listy miłosne. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  76. ↑ Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  77. ↑ Królowa chmur. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  78. ↑ Jeszcze nie wieczór. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  79. ↑ Ile waży koń trojański?. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  80. ↑ Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  81. ↑ Między nami dobrze jest. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  82. ↑ Anyám és más futóbolondok a családból. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2013-04-05].
  83. ↑ Samochodzik i templariusze. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  84. ↑ Siedlisko. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  85. ↑ Palce lizać. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  86. ↑ Przedwiośnie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  87. ↑ Czwarta władza. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  88. ↑ Ranczo. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  89. ↑ Janosik. Prawdziwa historia. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  90. ↑ Mała matura. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  91. ↑ Licencja na wychowanie. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  92. ↑ Dubbing. [w:] Filmopedia [on-line]. Polski Instytut Sztuki Filmowej. [dostęp 2016-08-19].
  93. ↑ Danuta Szaflarska. [w:] haltenraum.com [on-line]. HaltenRaum. [dostęp 2016-08-19].
  94. ↑ Reddit. Reddit. [dostęp 2016-08-19].
  95. ↑ Milcząca Gwiazda. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  96. ↑ Kopciuch. [w:] Internetowa Baza Filmu Polskiego [on-line]. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi. [dostęp 2016-08-19].
  97. ↑ Danuta Szaflarska. Sekcja: Spektakle telewizyjne.
  98. ↑ Danuta Szaflarska. Encyklopedia teatru polskiego ↓, Radio..
  99. ↑ 2008. norwid.mazovia.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
  100. ↑ Nagroda im. Norwida dla Danuty Szaflarskiej. rp.pl. [dostęp 2015-01-10]. (pol.).
  101. ↑ Warszawa. Wręczenie nagrody im. Ireny Solskiej [online], e-teatr.pl [dostęp 2017-03-08].
  102. ↑ „Talenty Trójki” 2014 wręczone. Poznaj laureatów!, 17 czerwca 2014, w serwisie polskieradio.pl [dostęp 2014-06-18].
  103. ↑ Danuta Szaflarska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2017-04-11].
  104. ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  105. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  106. ↑ M.P. z 2005 r. nr 61, poz. 827 „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej”.
  107. ↑ Danuta Szaflarska odznaczona medalem „Gloria Artis”. muzyka.onet.pl, 12 czerwca 2007. [dostęp 2013-01-31].
  108. ↑ M.P. z 2015 r. poz. 318 „w uznaniu wybitnych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności znamienitych osiągnięć w pracy artystycznej i znaczącego wkładu w rozwój polskiej kultury, za działalność na rzecz niepodległości i przemian demokratycznych w Polsce”.
  109. ↑ Danuta Szaflarska (1915-2017) :: Katalog Znaków Pocztowych [online], kzp.pl [dostęp 2024-01-31] (pol.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Danuta_Szaflarska&oldid=74668255”