Alexander Fleming

szkocki bakteriolog i lekarz, noblista

Alexander Fleming (ur. 6 sierpnia 1881 w Lochfield koło Darvel w East Ayrshire, zm. 11 marca 1955 w Londynie) – szkocki bakteriolog i lekarz. Odkrywca lizozymu i penicyliny. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

Alexander Fleming
Ilustracja
Alexander Fleming w swoim londyńskim laboratorium
Państwo działania

Wielka Brytania

Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1881
Lochfield (East Ayrshire)

Data i miejsce śmierci

11 marca 1955
Londyn

profesor
Specjalność: bakteriologia
Alma Mater

Regent Street Polytechnic,
Uniwersytet Londyński

podpis
Odznaczenia
Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania)
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny

Życiorys

edytuj

Uczęszczał do Louden Moor School, Darvel School i Kilmarnock Academy, a następnie podjął studia medyczne na Regent Street Polytechnic w Londynie (obecnie University of Westminster)[1][2], po czym przez 4 lata pracował w biurze[1]. Gdy został spadkobiercą dużego majątku po zmarłym wuju[2][3], za namową brata[3] w 1901 r. podjął studia medyczne w St. Mary’s Medical School na Uniwersytecie Londyńskim[2][1]. Początkowo zamierzał zająć się chirurgią, ale znajomi namówili go, by przyjął pracę w grupie badawczej Almrotha Wrighta, gdzie zainteresował się bakteriologią. W chwili wybuchu I wojny światowej w 1914 r. został członkiem Korpusu Medycznego Brytyjskiej Armii Królewskiej w randze kapitana. Tam zwrócił uwagę na dużą liczbę zgonów żołnierzy z powodu zakażeń. Kiedy skończyła się I wojna światowa, Fleming powrócił do pracy w St. Mary’s Medical School[1][3].

W 1922 r. odkrył, że w tkankach i wydzielinach ludzkiego ciała znajduje się substancja zdolna do rozpuszczania (lizy) niektórych bakterii. Ze względu na podobieństwo do enzymów nazwał ją lizozymem. Wyizolował też bakterię, która była wrażliwa na działanie lizozymu i nazwał ją Micrococcus lysodeikticus (później okazało się, że była to znana już wcześniej Micrococcus luteus), a została pobrana przez Fleminga prawdopodobnie z własnego nosa. Swoje odkrycie opisał w artykule w Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences[4].

W 1928 r. badał nietypowe szczepy bakterii z rodzaju Staphylococcus. W lipcu pozostawił w laboratorium płytki zaszczepione tymi bakteriami i udał się na wakacje. Po powrocie, 3 września, razem z przyjacielem i wcześniejszym współpracownikiem, Danielem Prycem przeglądał uzyskane kolonie bakterii. Na jednej z nich zauważyli zakażenie pleśnią, wokół której był obszar czysty od bakterii. Pryce zwrócił uwagę, że przypomina to sytuację, gdy Fleming odkrył lizozym i nie przywiązał większej uwagi do zaobserwowanego zjawiska, natomiast Fleming podjął dalsze badania[4]. W 1929 r. badacz wspomniał o swoim odkryciu na łamach British Journal of Experimental Pathology[5]. Po kilku latach długotrwałych eksperymentów odkrył penicylinę G, która działa silnie bakteriobójczo, a łagodnie dla człowieka. Badania zostały jednak wstrzymane z powodu braku środków finansowych. W czasie wojny przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, aby tam kontynuować swoją pracę badawczą[potrzebny przypis]. W 1945 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny, razem z Howardem Floreyem i Ernstem Chainem, którzy zdołali wyizolować odkrytą przez niego substancję[3].

Badacz przewidział, że penicylina stosowana w niewłaściwy sposób może w przyszłości wywoływać oporność na antybiotyki[5].

Słynnym jego powiedzeniem było: „To natura wyprodukowała penicylinę, ja ją tylko odkryłem”[6]. Resztę życia Fleming przepracował w Szpitalu Świętej Marii. W 1943 został wybrany członkiem Towarzystwa Królewskiego, rok później otrzymał tytuł szlachecki. W 1948 nadano mu tytuł Profesora Bakteriologii Uniwersytetu Londyńskiego[1].

Jego prochy złożono w Katedrze św. Pawła w Londynie[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Sir Alexander Fleming – Biography. nobelprize.org (The Official Web Site of the Nobel Prize). [dostęp 2011-02-06]. (ang.).
  2. a b c Alexander Fleming, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-02-20] (ang.).
  3. a b c d Mirosław Dworniczak, Szczęściarz i bałaganiarz – Aleksander Fleming [online] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-26].
  4. a b Kholhring Lalchhandama, Reappraising Fleming’s snot and mould, „Science Vision”, 20 (1), 2020, s. 29–42, DOI10.33493/scivis.20.01.03 [dostęp 2021-10-26] (ang.).
  5. a b c Alexander Fleming. Odkrywca antybiotyku [online], www.aleleki.pl [dostęp 2022-03-18].
  6. Alexander Fleming Biography. Science Hall of Fame – National Library of Scotland. [dostęp 2011-02-06]. (ang.).