Edinburgh (skotsk-gælisk Dùn Èideann) er hovudstad og den nest største byen (etter Glasgow) i Skottland. Administrativt utgjer han saman med omlandet regionen City of Edinburgh. Han ligg ved breidda av Firth of Forth.

Edinburgh
Dùn Èideann
by
Våpenskjold
Motto: Nisi Dominus Frustra
«Ta imot Herren i forgjeves»
Kallenamn: «Auld Reekie», «Athens of the North»
Land  Storbritannia
Konstituerande land  Skottland
Region City of Edinburgh
Distrikt Sameint styresmakt
Areal 259 km²
Folketal 488 050 (2016)
Grunnlagd Før 600-talet
Postnummer EH
Retningsnummer 0131
Kart
Edinburgh
55°57′12″N 3°11′21″W / 55.953333333333°N 3.1891666666667°W / 55.953333333333; -3.1891666666667
Wikimedia Commons: Edinburgh
Edinburgh frå Calton Hill.

Byen har vore hovudstad i Skottland sidan 1492, og er no sete for Parlamentet i Skottland, som vart gjenoppretta i 1999. Både den gamle og den nye byen vart tekne inn på verdsarvlista til UNESCO i 1995.

Namnet

endre

Ein meiner at namnet på byen kjem frå brittonsk Din Eidyn, Fortet til Eidyn. Dette stammar frå tida da området høyrte til Gododdin, i tidleg mellomalder.

Etter å ha vorte teken av anglarar frå Bernicia vart namnet endra til Edin-burh. Enkelte har hevda at dette tyder Edwin-fort, etter Edwin av Northumbria, men namnet ser ut til å vera frå før tida hans, og det er større grunn til å tru at det er ei forvansking av det brittonske namnet.

Byen har au kallenamnet Auld Reekie (Gamle røykfylte). Den neoklassiske arkitekturen og den skotske opplysningstida i det 18. hundreåret har gjeve han kallenamnet Det nordlege Athen. Ein forfattar har ymta om at Det sørlege Reykjavík hadde vore meir passande.

 
The Princes Street Gardens og nokre bygningar: Frå venstre: Scottmonumentet, North British Hotel, Nelsonmonumentet & the City-observatoriet på Caltonhøgda, to bruer (Waverley i forgrunnen, North lengre bak) og taket til Waverley Station.

Det moderne gæliske namnet, Dùn Èideann, har òg vorte forvanska som Dunedin, eit namn byen til tider har gått under.

Mange skottar brukar kallenamnet Embra, og diktaren Robert Fergusson kalla byen Edina.

Det historiske senteret er delt i to av Princes Street Gardens. Mot sør er bybiletet dominert av Edinburgh slott, som står på eit vulkansk berg. Nedanfor slottet ligg gamlebyen, som fylgjer åsryggen. Mot nord ligg den nye byen. Parkanlegget vart påbegynt i 1816 på myrland som tidlegare hadde vore ein innsjø, Nor'Loch.

Hamna

endre

Hamna i Edinburgh ligg i Leith. Bydelen har ein særeigen karakter, og det var stor motstand då han vart innlemma i Edinburgh by, fordi han da vart knytt nærare til storbyen. Han er fortsatt ein eigen by, men blir administrert saman med Edinburgh.

Kultur

endre

Edinburgh er base for fleire verdskjende arrangement. Blant desse er Edinburghfestivalen, som er eit samleomgrep på eksplosjonen i festivalar som skjer i august kvart år - blant desse er Edinburgh Fringe Festival, Edinburgh Book Festival, Edinburgh Film Festival og Edinburgh Military Tattoo.

Folk frå Edinburgh

endre

Kjelder

endre

Bakgrunnsstoff

endre
  Commons har multimedium som gjeld: Edinburgh
  Reiseguide for Edinburgh frå Wikivoyage