Etterbeek

**Etterbeek**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	België
Arrondissement	Brussel-Hoofdstad
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	3,17 km² (2022); 1,73%; 47,23%; 51,04%
Coördinaten	50° 50' NB, 4° 23' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	49.775 (01/01/2024) ; 48% ; 52% ; 15681,13 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 16,31%; 72,67%; 11,02%
Buitenlanders	50,84% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Vincent De Wolf (LB)
Bestuur	LB, Ecolo-Groen, PS-Vooruit
Zetels; LB; Ecolo-Groen; PS-Vooruit; DéFI; Alternative cdH	35; 16; 11; 4; 2; 2
Economie
Gemiddeld inkomen	16.550 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	13,1% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1040	Deelgemeente; Etterbeek
Zonenummer	02
NIS-code	21005
Politiezone	Montgomery
Hulpverleningszone	DBDMH
Website	etterbeek.brussels
Foto's
	Het gemeentehuis van Etterbeek.
Portaal	België

Etterbeek is een plaats en gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in België. De gemeente telt ruim 49.000 inwoners.

De gemeente grenst, met de klok mee, aan Elsene, Brussel-stad (de Europese wijk), een klein stukje Schaarbeek, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Pieters-Woluwe en Oudergem.

Geschiedenis

Het dorp Etterbeek ontstond aan de Maalbeek rond het huidige Van Meyelplein. De naam Etterbeek werd voor de eerste maal vermeld als "Ietrebecca" in het jaar 1127. De origine van de naam komt uit het Keltische 'ett', wat 'snelle beweging' betekent. Etterbeek kan dan vertaald worden als "snel vliedende beek".

Etterbeek hing lange tijd af van de meierij van Rode. De eerste kerk in Etterbeek werd vermoedelijk in de negende eeuw gebouwd op het huidige Van Meyelplein. Het werd pas in 1673 een eigen heerlijkheid. Na de Franse invasie werd Etterbeek als gemeente ingedeeld bij het kanton Sint-Stevens-Woluwe van het Dijledepartement.^[1]

In de 17e eeuw werd de eerste kerk van Etterbeek vervangen door een nieuwe kerk, die op zijn beurt in 1750 werd afgebroken. De laatste Sint-Gertrudiskerk werd in 1889 gebouwd, achter de bestaande kerk. Nadien werd de oude kerk afgebroken en deze ruimte samen met het rondliggende kerkhof werd het Van Meyelplein. Op 11 mei 1993 verwittigde een inwoner de burgemeester dat er scheuren in de torenmuur waren. Op vrijdag 14 mei 1993 nam de burgemeester een spoedbeslissing om de kerk af te breken wegens instortingsgevaar. 's Anderendaags in de vroege ochtends werd begonnen met de afbraak.^[2]

Rond 1800 strekte de bebouwing zich uit langsheen de steenweg naar Sint-Pieter van het huidige Sint-Pietersplein tot de vijvers aan de huidige Vijverstraat en de locatie van het ziekenhuis. Etterbeek telde toen 1100 à 1200 inwoners.^[1]

Oorspronkelijk was Etterbeek veel groter in oppervlakte. In 1853 annexeerde de stad Brussel, met goedkeuring van de regering, de vallei van de Maalbeek van aan het Jourdanplein tot iets verder dan de Wetstraat, met de Belliardstaat, de Wetstraat, het Jubelpark en al het tussenliggend gebied. Van het Jubelpark is enkel de driehoek met de vijver aan het begin van de Tervurenlaan nog het grondgebied van Etterbeek. Ten tijde van de annexatie bestond het Jubelpark nog niet, dit was grotendeels het militair oefenveld dat de stad Brussel moest ter beschikking stellen aan het leger.^[3]

In het begin van de 20e eeuw kreeg Etterbeek er nog een tweede kerk en parochie bij aan de Jachtwijk: de Sint-Antoniuskerk aan het gelijknamige plein. Later in de 20e eeuw kwam er dan nog een derde kerk en parochie: de kerk van het Heilig Hart.

Bezienswaardigheden

Lijst van beschermd onroerend erfgoed in Etterbeek

De Sint-Gertrudiskerk
De Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hartkerk
De Sint-Antonius van Paduakerk
De Sint-Jan Chrysostomoskerk
Het Sint-Michielscollege met:
- De Sint-Jan-Berchmanskerk
De Sint-Pantaleon-en-Sint-Nicolaaskerk, Jean-André de Motstraat 47, orthodoxe kerk
Het Jubelpark met zijn musea ligt op de grens van Etterbeek met Brussel.
Het Cauchiehuis, een museum
Het Museum van de geïntegreerde politie

Natuur en landschap

Etterbeek ligt in het dal van de Maalbeek op een hoogte van 57-88 meter. De plaats is geheel verstedelijkt want ligt binnen de Brusselse agglomeratie.

Enkele groene ruimten zijn:

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[4]	Evolutie: 1992=index 100
1992	38.804	100,0
1993	38.668	99,6
1994	38.522	99,3
1995	38.727	99,8
1996	38.400	99,0
1997	38.315	98,7
1998	39.235	101,1
1999	39.162	100,9
2000	39.404	101,5
2001	39.634	102,1
2002	40.378	104,1
2003	41.019	105,7
2004	41.342	106,5
2005	41.097	105,9
2006	41.740	107,6
2007	42.342	109,1
2008	42.972	110,7
2009	43.512	112,1
2010	44.352	114,3
2011	45.257	116,6
2012	45.502	117,3
2013	46.228	119,1
2014	46.427	119,6
2015	46.773	120,5
2016	47.180	121,6
2017	47.414	122,2
2018	47.786	123,1
2019	48.367	124,6
2020	48.473	124,9
2021	48.331	124,6
2022	48.535	125,1
2023	49.558	127,7
2024	49.775	128,3

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Brussel	Schaarbeek	Sint-Lambrechts-Woluwe

Brussel		Sint-Pieters-Woluwe

Elsene	Elsene	Oudergem

Etterbeek is een van de 6 Brusselse gemeenten die niet grenzen aan een Vlaamse gemeente.

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel	10-10-1976^[5]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[6]		14-10-2012^[7]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels	%	37	%	35	%	35	%	33	%	33	%	35	%	35	%	35	%	35
PTB-PVA¹/ PTB-PVDA²	0,67¹	0	0,31¹	0	0,22¹	0	0,49¹	0	0,85²	0	-		-		-		10,59²	3
ECOLO¹/ Ecolo-Groen²	-		6,32¹	1	8,0¹	2	9,04¹	2	21,99¹	8	16,81¹	6	16,98²	6	27,84²	11	21,38²	8
PS¹/ LB²/ PS-sp.a+³/ PS-Vooruit⁴	9,88¹	3	8,0¹	2	19,49²	8	9,32¹	3	12,55¹	4	13,03¹	4	13,39¹	5	12,39³	4	11,99⁴	4
PSC¹/ PRL-PSC^A/ cdH²/ Alternative cdH³/ Les Engagés⁴	12,22¹	4	26,57^A	10	14,52¹	5	14,81¹	5	14,5¹	4	16,03²	6	13,19²	4	7,71³	2	12,17⁴	4
PRL¹/ PRL-PSC^A/ LB²	8,27¹	3	26,57^A	10	19,8¹	8	16,81¹	8	44,71²	17	47,97²	19	42,01²	17	41,46²	16	37,84²	16
FDF¹/ FDE³/ Défi⁴	55,67¹	25	46,19¹	19	23,59¹	10	16,25³	6	44,71²	17	47,97²	19	9,96¹	3	9,07⁴	2	3,38⁴	0
KARTEL	8,13	2	7,14	2	5,33	1	5,38	1	-		-		-		-		-
FN	-		-		-		8,81	2	-		-		-		-		-
ECE	-		-		4,53	1	-		-		-		-		-		-
UDRT-RAD	-		5,24	1	-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)	5,18	0	0,24	0	4,52	0	1,86	0	5,4	0	6,16	0	4,48	0	1,53	0	2,66	0
Totaal stemmen	29.638		23.978		21.805		18.676		18.948		19.906		18.877		19.886		19.170
Opkomst %					85,01		82,97		83,17		87,65		84,39		86,60		82,92
Blanco en ongeldig %	4,38		4,51		5,82		4,2		5,62		4,20		5,13		5,70		5,25

(*) 1976: INTCOM (3,2%), PCB-KPB (1,98%) / 1982: MS / 1988: NOEL (3,59%), EVA (0,51%), ET (0,25%), L17 (0,17%) / 1994: LFB (0,53%), MERCI (0,73%), PLUS (0,6%) / 2000: FNB (3,12%), VU&ID (2,28%) / 2006: Vlaams Belang (3,88%), Etterbeek MON Village (2,28%) / 2012: Gauche (2,45%), Etterbeek MON Village (2,03%) / 2018: VOLT (1,53%) / 2024: Volt Europa Etterbeek (2,7%)

Al voor de verkiezingen van 14 oktober 2018 hadden de drie coalitiepartners die sinds 2012 besturen een voorakkoord gesloten om zo mogelijk de coalitie verder te zetten. Dit voorakkoord werd gezien de uitslag werkelijkheid.

Representativiteit

Voor Etterbeek, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Etterbeek scoort slechter met een verhouding van 41,49% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012

Etterbeek: 49,16% (kiezers/inw.) - 15,61% (absenteïsme)
Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)

Burgemeesters

André Lemort (1830-1836)
Jean-Baptiste Cammaerts (1837-1860)
François-Louis Hap (1861-1862)
Joseph Vandersmissen (1862-1865)
Charles De Buck (1866-1868)
Pierre Hap-Lemaître (1869-1871)
Edouard Lacomble (1872-1880)
Edouard Messens (1881-1898, 1907-1917)
Nestor Plissart (1899-1906)
Eugène Godeaux (1918-1924)
Karel Plissaert (1924-1932)
Louis Schmidt (1932-1942) (overleden in gevangenschap in Duitsland tijdens W.O.II)
René Piret (1944-1970)
Léon Defosset (FDF) (1971-1991)
Vincent De Wolf (MR) (1992-)

Bestuur 2013-2018

Het bestuur van Etterbeek bestaat uit een coalitie van de LB (lijst van de burgemeester), een kartellijst van MR, CD&V, en onafhankelijken, met Ecolo waarin ook Groen vertegenwoordigd is en met de PS waarin ook sp.a vertegenwoordigd is. Het CdH en FDF vormen de oppositie in de gemeenteraad.

De volgende personen maken deel uit van het bestuur:

College van burgemeester en schepenen
Burgemeester	Vincent De Wolf	LB (MR)
Schepenen	Patrick Lenaers	LB (MR)
	Marie-Rose Geuten	Ecolo
	Rik Jellema	Groen
	Frank Van Bockstal	LB (CD&V)
	Bernard de Marcken de Merken	LB (onafh.)
	Colette Njomgang-Fonkeu	PS
	Rik Baeten	PS (sp.a)
	Jean-Laurent	LB (MR)

Verkeer en vervoer

Etterbeek kan bereikt worden via drie treinstations, waarvan enkel station Merode binnen de gemeentegrenzen ligt. Station Etterbeek zelf ligt net over de grens op het grondgebied van Elsene. De twee stations die zich het dichtste bij het centrum bevinden zijn station Merode op lijn 26 en station Brussel-Luxemburg (Brussel) op lijn 161. Hiervan is station Merode het meest recente: het werd pas in 1976, samen met het gelijknamige metrostation, geopend op de reeds bestaande goederenspoorlijn. Etterbeek wordt doorkruist door metrolijn 5 met drie stations, Merode, Thieffry en Pétillon. Bovengronds zijn er tram 81 die vanuit Elsene via het Sint-Pietersplein en Merode naar Montgomery spoort en tramlijnen 7 en 25 die in Etterbeek het traject van de R21 volgen.

Culturele plaatsen

Nederlandstalige bibliotheek
Gemeenschapscentrum De Maalbeek
Nederlandstalige kunstacademie RHoK-ACADEMIE
L'Arrière-Scène, café-theater

Vaak wordt gedacht dat de hoofdcampus van de Vrije Universiteit Brussel in Etterbeek ligt, maar de hele campus Oefenplein (inclusief het gedeelte van de Université Libre de Bruxelles) ligt op het grondgebied van Elsene. Verwarrend genoeg heeft de universiteit het zelf altijd over de campus Etterbeek. Ook het NMBS-station Etterbeek ligt eigenlijk op het grondgebied van Elsene.