Opwijk

**Opwijk**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Halle-Vilvoorde
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	19,92 km² (2022); 66,94%; 21,85%; 11,2%
Coördinaten	50° 58' NB, 4° 11' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	14.866 (01/01/2024) ; 49,3% ; 50,7% ; 746,31 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 21,3%; 58,29%; 20,41%
Buitenlanders	6,44% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Inez De Coninck (N-VA)
Bestuur	Open Vld, N-VA
Zetels; N-VA; Open Vld; CD&V; INZET; Groen	23; 9; 8; 3; 2; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	23.291 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	4,31% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1745; 1745	Deelgemeente; Opwijk; Mazenzele
Zonenummer	052 - 02
NIS-code	23060
Politiezone	AMOW
Hulpverleningszone	Vlaams-Brabant West
Website	www.opwijk.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde; in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal	België

Opwijk (plaatselijke uitspraak: Oppèk) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente ligt in het noordwesten van de provincie en vormt sinds 1977 een fusiegemeente met Mazenzele. Opwijk telt ruim 14.000 inwoners. De buurgemeenten zijn: Asse, Merchtem, Aalst, Buggenhout en Lebbeke.

Geschiedenis

De eerste nederzetting ontwikkelde zich in eerste instantie rond de burcht bij Ingersbrugge. Omstreeks het jaar 1000 zou hier een motteburcht zijn opgetrokken. In 1145 werd deze voor het eerst vermeld en werd de naam Walterus de Ingersbrugge genoemd. Hier was een hofkapel, gewijd aan Sint-Paulus. Deze zou later een publieke kerk zijn geworden. Een andere publieke kapel, gewijd aan de Heilige Geest, bevond zich op het gehucht Klei. Hier zou de parochie Opwijk zijn gegroeid. Mogelijk werd de parochie van Opwijk verwoest door de Gentenaars waarna omstreeks 1400 beide parochies werden samengevoegd en een nieuwe kerk werd gebouwd, gewijd aan Sint-Paulus. De naam Ingersbrugge verdween echter en de naam Opwijk werd gebruikelijk. Opwijk behoorde toen tot het Land van Dendermonde en was onderdeel van het Graafschap Vlaanderen ^[1].

In 1579 werd het dorp en ook de kerk verwoest door de Geuzen, en daarna werd de streek toneel van de strijd tussen Geuzen en malcontenten, wat grote verwoestingen met zich meebracht. In de jaren daarna kon het dorp weer opbloeien al bleven er problemen met inkwartieringen en dergelijke. Vooral in de 18e eeuw genoot het dorp betrekkelijke rust en voorspoed. In de 19e eeuw groeide het belang van pendel naar Brussel, vooral nadat in 1879 een spoorwegstation werd geopend. In de 20e eeuw leidde dit tot toenemende verstedelijking.

Geografie

De gemeente maakt deel uit van de Vlaamse Ruit en de geografische streek Brabantse Kouters.

Kernen

Naast Opwijk zelf telt de gemeente nog drie andere kernen, met name de parochie Droeshout, deelgemeente Mazenzele en de parochie Nijverseel. Er zijn ook nog de gehuchten Eeksken, Hulst, Klei, Mansteen en Waaienberg.

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Opwijk	17,63	13.311	755	23060A
2	Mazenzele	2,29	1.435	626	23060B

Ligging

Opwijk grenst aan de Vlaams-Brabantse gemeenten Merchtem en Asse en aan de Oost-Vlaamse stad Aalst (deelgemeenten Meldert en Baardegem) en de gemeenten Lebbeke en Buggenhout.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
	Lebbeke (Oost-Vl.)	Buggenhout (Oost-Vl.)

Aalst (Oost-Vl.)		Merchtem

	Asse

Bezienswaardigheden

Gebouwd erfgoed

Herdenkingsmonument

Op de begraafplaats staat, aan een solitaire rode beuk, een herdenkingsmonument voor de gesneuvelde soldaten van de Eerste Wereldoorlog. Er zijn ook ereperken met de graven van oudstrijders, verzetsstrijders, krijgsgevangenen en politiek gevangenen uit beide wereldoorlogen.^[2]

Houtig erfgoed

Restant van de tuin van notaris Wijnants. Thans opgenomen in het domein van een basisschool. Beeldbepalende treurbeuk (fagus sylvatica Pendula) te zien vanaf de weg.
Restant van het Temmershof. In 2007 werd het grootste deel van dit park vernietigd. Enkel het paviljoen en enkele bomen bleven gespaard, waaronder een witte paardenkastanje (aesculus hippocastanum) met een omtrek van 428 cm (2024).^[3]
Twee rode beuken (fagus sylvatica f. purpurea) in het kleine Processiepark die deels met elkaar vergroeid zijn.

Zie ook: Droeshout en Nijverseel

Oude pastorij
Sint-Rochuskapel Droeshout
Familiegrafkelder van Jan Frans de Lantsheere, zijn echtgenote en hun kinderen
Opwijk kerk centrum
Klooster in Opwijk centrum

Natuur en landschap

Opwijk ligt in Zandlemig Vlaanderen en het landschap is licht golvend met hoogten tussen 9 en 49 meter. In het centrum ligt een park waar de Asbeek doorheen stroomt. Andere beken zijn de Brabantse Beek, de Kluisbeek en de Nijverseelbeek.

Parken

Het Hof ten Hemelrijk met gazon, vijver en parkbomen. In 2018 werd een linde (tilia) als vredesboom geplant ter herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Het kleine Processiepark. In het park staat een bomencirkel van rode beuken (fagus sylvatica f. purpurea) waarbij twee exemplaren op bijzondere wijze vergroeid zijn.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976= inwonersaantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeente Mazenzele, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[4]	Evolutie: 1992=index 100
1992	11.570	100,0
1993	11.597	100,2
1994	11.555	99,9
1995	11.577	100,1
1996	11.575	100,0
1997	11.613	100,4
1998	11.624	100,5
1999	11.737	101,4
2000	11.718	101,3
2001	11.831	102,3
2002	11.759	101,6
2003	11.856	102,5
2004	11.986	103,6
2005	12.079	104,4
2006	12.239	105,8
2007	12.393	107,1
2008	12.578	108,7
2009	13.004	112,4
2010	13.270	114,7
2011	13.450	116,2
2012	13.679	118,2
2013	13.985	120,9
2014	13.975	120,8
2015	14.140	122,2
2016	14.208	122,8
2017	14.356	124,1
2018	14.378	124,3
2019	14.547	125,7
2020	14.746	127,5
2021	14.793	127,9
2022	14.828	128,2
2023	14.890	128,7
2024	14.866	128,5

Verkeer en vervoer

Opwijk wordt doorkruist door de gewestweg N47 die Asse (Vlaams-Brabant) met Dendermonde verbindt. Ook is er de gewestweg N211 naar Vilvoorde en de N411 naar Aalst. Opwijk heeft een station langs spoorlijn 60 tussen Brussel en Dendermonde.

Scholen

De basisscholen van Opwijk zijn: 't Neerveldje (enkel kleuter), De Leertrommel, De Duizendpootrakkers, Moza-ik (buitengewoon lager onderwijs), De Boot, 't Luikertje, De Lettertuin en De Knipoog.^[5]

Opwijk telt drie middelbare scholen: één school waar men ASO, BSO en TSO kan volgen, namelijk VKO (vrij katholiek onderwijs); en twee scholen voor buitengewoon secundair onderwijs, namelijk MAI en 't Schoolhuis.

Brandweer

Opwijk beschikt ook over een eigen vrijwillige brandweer. Sinds de schaalvergroting verviel die autonomie en maakt het voormalige Opwijkse brandweerkorps integraal deel uit van de Brandweerzone Vlaams-Brabant West als 'Brandweerpost Opwijk'.

Politiek

Burgemeesters van Opwijk waren:

1830-1835: Adriaan Frans de Lantsheere
1836-1889: Peeter Jozef De Smedt
1889-1920: Benoit De Smedt
1921-1926: Jozef Wijnants
1927-1940: Jozef Aloïs De Smedt
1947-1952: Victor Wijnants (Door het Volk - Voor het Volk (DVV))
1953-1970: Hubert De Smedt (CVP)
1971-1988: Leo Meersman (CVP)
1989-1994: Jan Michiels (CVP)
1995-2000: Vic Everaet (CVP)
2001-2003: Albert Beerens (VLD)
2004-2012: Lutgard Van der Borght (CD&V)
2013-2020: Albert Beerens (Open Vld)
2021-heden: Inez De Coninck (N-VA)

Bestuur 2019-2024

Huidig burgemeester is Inez De Coninck (N-VA). Zij bestuurt samen met een coalitie bestaande uit Open Vld (8 raadsleden) en N-VA (9 raadsleden) .

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976^[6]		10-10-1982^[6]		9-10-1988^[6]		9-10-1994^[6]		8-10-2000^[6]		8-10-2006^[7]		14-10-2012^[8]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23	%	23	%	23
	VU¹/ LTD^B	17,76¹	3	15,57¹	3	15,73¹	3	42,03^B	10	(*)		-		-		-		-
	GEMBEL^A/ PVV¹/ LTD^B/ VLD²/ Open Vld³/ VIVO⁴	27,54^A	6	24,08¹	5	20,09¹	4			28,89²	7	32,55²	8	30,28³	8	29,2³	8	18,1⁴	4
	Agalev¹/ Groen!²/ Inzet-Groen^D/ Groen³			-		-				4,83¹	0	4,94²	0	14,27^D	0	6,4³	1	4,7³	0
	GEMBEL^A/ SP¹/ LTD^B/ INZET²/ Inzet-Groen^D/ samen1745^E			13,39¹	2	12,66¹	2			22,82²	5	15,51²	3	14,27^D	3	11,4²	2	31,9^E	8
	CVP¹/ CD&V-N-VA^C/ Lvdb-CD&V²/ samen1745^E	54,7¹	12	46,31¹	11	46,84¹	12	48,13¹	11	36,55¹	9	36,64^C	8	19,43²	5	15,8²	3	31,9^E	8
	CD&V-N-VA^C/ N-VA¹	-		-		-		-		-		36,64^C	2	28,19¹	7	31,5¹	9	36,9¹	10
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		0,65¹	0	-		-		6,91¹	0	10,36²	2	3,36²	0	5,8²	0	8,3²	1
Anderen^(**)		-		-		4,68	0	9,84	0	-		-		4,47	0	-		-
Totaal stemmen		7711		8341		8544		8662		8802		9370		9990		10333		7433
Opkomst %						96,79		95,72		94,55		95,79		94,16		95,0		67,0
Blanco en ongeldig %		2,49		2,58		3,0		5,46		3,31		2,75		2,17		2,6		1,0

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*)Leden van de VU kwamen op onder de lijst INZET.
(**)1988: OPEN /1994: PRO /2012: VCV-Opwijk

Varia

De Vlaamse achternaam Verdoodt vindt zijn oorsprong in de gemeente Opwijk, meer bepaald in de Doortstraat, die in het verleden "Doodtstraete" heette. Anno 1997 waren er 131 naamdragers in de gemeente, dat was toen meer dan 1% van alle Opwijkenaren.

Folklore

De vierde zondag van juni trekt de Sint-Pauluspaardenprocessie door de straten van Opwijk.

Bekende Opwijkenaars

Andreas Heyvaert (±1584-1639), schepen, meier en kerkmeester van Opwijk
Peeter Joseph de Smedt (1804-1889), burgemeester van Opwijk
Emiel Jozef De Smedt (1909-1995), bisschop van Brugge
Luc-Peter Crombé (1920-2005), kunstschilder
Clem De Ridder (1920-2013), activist, componist en schrijver
Jef Houthuys (1922-1991), syndicalist
Emmanuel Geeurickx (1925-2013), organist van Opwijk, later muziekdirecteur Asse en Antwerpen
Ann Petersen (1927-2003), actrice
Ghislaine D'Hollander (1941-2011), atlete
François Van der Elst (1954-2017), voetballer van RSC Anderlecht
Leo Van Der Elst (1962), voetballer

Dries Van Langenhove (1993), onafhankelijk activist

Overige

Sint-Paulus is de patroonheilige van Opwijk. Hij is de beschermheilige voor o.a. steenhouwers, metselaars, kuipers, stalknechten, timmerlieden, vloerenleggers en andere beroepen die met stenen te maken hebben.