Acoela

Acoela
	Waminoa (geslacht)
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Onderrijk:	Eumetazoa (Orgaandieren)
Superstam:	Bilateria
Stam:	Xenacoelomorpha
Onderstam:	Acoelomorpha
Orde
	Acoela; Uljanin, 1870
Familie
	Actinoposthiidae; Antigonariidae; Antroposthiidae; Convolutidae; Dakuidae; Diopisthoporidae; Hallangiidae; Hofsteniidae; Isodiametridae; Mecynostomidae; Nadinidae; Otocelididae; Paratomellidae; Proporidae; Solenofilomorphidae; Taurididae;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Acoela op Wikispecies
	(en) World Register of Marine Species
Portaal	Biologie

Acoela zijn een orde die behoren tot de Acoelomorpha. Acoela zijn kleine, primitieve, tweezijdig symmetrische ongewervelden. Het is een van de eenvoudigste triploblasten (dieren die bestaan uit drie lagen cellen). Hun afmetingen variëren tussen 0,5 mm en 15 mm.

De orde telt 16 families, waaronder ongeveer 370 soorten ingedeeld zijn.^[1]

Acoela zijn van groot belang bij de studie van de evolutietheorie omdat ze een goede representant kunnen zijn voor een gemeenschappelijke voorouder van alle bilateria (dieren die tweezijdig symmetrisch zijn).^[1]

Anatomie

Zelfs in vergelijking met de Platyhelminthes (platwormen) hebben Acoela een eenvoudige anatomie. Hun buitenste laag, de epidermis, is bedekt met trilharen die beweging mogelijk maken. Een hart en vaatstelsel is afwezig.

Spijsvertering en uitscheiding

Acoela beschikken over een mond, waarmee ze voeding opnemen. Ze voeden zich voornamelijk met eencellige algen. Hun opening bevindt zich vaak in het midden van hun ventrale zijde. Bij de groep Diopisthoporidae is de mondopening meer naar de achterzijde (waar de staart zich bevindt) gelegen. Acoela hebben geen darmholte. Hun spijsverteringsstelsel bestaat uit een syncytium waarbinnen zich vacuolen vormen rond voedsel dat wordt opgenomen. Ze beschikken niet over een protonefridium, een uitscheidingsstructuur die wel voorkomt bij Platyhelminthes.^[2]^[3]

Zenuwstelsel

Acoela bevatten een netwerk van zenuwen en een gecentreerde massa zenuwcellen, de statocyst. Uit deze massa zenuwcellen vertrekken allemaal zenuwvezels naar de epidermis en de spieren.^[2]

Spieren

Zowel op de epidermis als dieper in het lichaam bevinden zich spiercellen, die samen met de trilharen, instaan voor de voortbeweging van de dieren. Door deze spierbewegingen kunnen Acoela naar voedsel grijpen en deze naar binnen duwen.^[3]

Leefomgeving

Acoela soorten leven in mariene habitats en komen voor in oceanen en zeeën van over de hele wereld. Ze bevinden zich in de zeebodem, tussen zand en grind en behoren daarom tot de meiofauna. Sommige soorten leven op ondergedompelde bladeren (bv. Hofstenia miamia) of op andere organismen (op een commensale manier). Zo leven soorten uit de geslachten Waminoa en Convolutriloba op koralen.^[1]

Veel soorten gaan in symbiose met zoöxanthellen, hierdoor krijgen Acoela een bruine kleur.

Voortplanting

Acoela zijn hermafrodiet. Dit betekent dat elk individu zowel mannelijke als vrouwelijke voortplantingsorganen bevat. Ze produceren dus zowel spermacellen als eicellen tijdens de meiose.^[3]

Taxonomie

Acoela waren lange tijd onderverdeeld bij de Platyhelminthes, oftwel platwormen, vanwege hun sterk gelijkende anatomie. Ze delen bijvoorbeeld volgende eigenschappen:

Ze zijn tweezijdig symmetrisch.
Ze zijn acoelomaat.
Ze zijn plat, waardoor de verhouding oppervlakte-volume vergroot.
Ze zijn triploblastisch.

Nieuw statistisch onderzoek bevestigt dat Acoela buiten de groep van de Platyhelminthes vallen. Acoela zijn namelijk iets eenvoudiger dan de Platyhelminthes en verschillen aan de volgende eigenschappen:

Ze verschillen aan het flagellum van de spermatozoa.
Ze hebben een cilindervormige zenuwvezelstructuur in hun epidermis.
Ze hebben geen protonefridium (zie nefridium), terwijl Platyhelminthes die wel hebben.

Er is daarnaast voldoende moleculair bewijs om de stam Xenacoelomorpha (waartoe de Acoela behoren) naast alle andere Bilateria te plaatsen (deze noemt men de Nephrozoa) in de Tree of Life.^[4]

Naamgeving

De orde heeft zijn naam te danken aan het feit dat de soorten een coeloom missen. Dit is een lichaamsholte in het mesoderm van de meeste diersoorten uit de Nephrozoa.

Families

Er zijn 16 families (met zekerheid) ingedeeld bij de orde van de Acoela:

Actinoposthiidae Hooge, 2001
Antigonariidae Dörjes, 1968
Antroposthiidae Faubel, 1976
Convolutidae Graff, 1905
Dakuidae Hooge, 2003
Diopisthoporidae Westblad, 1940
Hallangiidae Westblad, 1946
Hofsteniidae Bock, 1923
Isodiametridae Hooge & Tyler, 2005
Mecynostomidae Dörjes, 1968
Nadinidae Dörjes, 1968
Otocelididae Westblad, 1948
Paratomellidae Dörjes, 1966
Proporidae Graff, 1882
Solenofilomorphidae Dörjes, 1968
Taurididae Kostenko, 1989

Bronnen

↑ ^a ^b ^c (en) Hejnol, Andreas, Acoels. Gearchiveerd op 25 september 2022. Geraadpleegd op 31 mei 2021.
↑ ^a ^b (en) Janet Moore (21 september 2006). An Introduction to the Invertebrates, pp. 67-68. ISBN 9781139458474.
↑ ^a ^b ^c Acoel anatomy. turbellaria.umaine.edu. Gearchiveerd op 2 juni 2021. Geraadpleegd op 31 mei 2021.
↑ (en) Cannon, Johanna Taylor, Bruno Cossermelli Vellutini, Julian Smith, Fredrik Ronquist, Ulf Jondelius, Andreas Hejnol (3 februari 2016). Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa. Gearchiveerd op 22 november 2021. Nature 530

(en) Achatz, Johannes G, Marta Chiodin, Willi Salvenmoser, Seth Tyler, Pedro Martinez (juni 2013). The Acoela: on their kind and kinships, especially with nemertodermatids and xenoturbellids (Bilateria incertae sedis). Gearchiveerd op 2 juni 2021. Organisms Diversity & Evolution 13(2): 267-286. PMID: 24098090. PMC: PMC3789126. DOI:10.1007/s13127-012-0112-4.

WoRMS - World Register of Marine Species - Acoela. www.marinespecies.org. Gearchiveerd op 11 november 2020. Geraadpleegd op 29 mei 2021.

(en) Hervé, Philippe, Philippe H, Brinkmann H, Martinez P, Riutort M, Baguñà J. (8 augustus 2007). Acoel flatworms are not platyhelminthes: evidence from phylogenomics. Gearchiveerd op 6 november 2022. PLoS One 2(8). DOI:10.1371/journal.pone.0000717.

ACOELOMORPHA. comenius.susqu.edu. Gearchiveerd op 3 maart 2020. Geraadpleegd op 31 mei 2021.

[:1-1] (en) Hejnol, Andreas, Acoels. Gearchiveerd op 25 september 2022. Geraadpleegd op 31 mei 2021.

[:0-2] (en) Janet Moore (21 september 2006). An Introduction to the Invertebrates, pp. 67-68. ISBN 9781139458474.

[:2-3] Acoel anatomy. turbellaria.umaine.edu. Gearchiveerd op 2 juni 2021. Geraadpleegd op 31 mei 2021.

[4] (en) Cannon, Johanna Taylor, Bruno Cossermelli Vellutini, Julian Smith, Fredrik Ronquist, Ulf Jondelius, Andreas Hejnol (3 februari 2016). Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa. Gearchiveerd op 22 november 2021. Nature 530

[1]