Wijnruit
Sjabloon:Taxobox begin Sjabloon:Taxobox image Sjabloon:Taxobox begin placement Sjabloon:Taxobox regnum entry Sjabloon:Taxobox divisio entry Sjabloon:Taxobox classis entry Sjabloon:Taxobox ordo entry Sjabloon:Taxobox familia entry Sjabloon:Taxobox genus entry Sjabloon:Taxobox end placement Sjabloon:Taxobox section binomial simple Sjabloon:Taxobox image Sjabloon:Taxobox end
Wijnruit (Ruta graveolens) is een vaste plant die behoort tot de Wijnruitfamilie. Wijnruit komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa (Oekraïne, Albanië, Bulgarije, ex-Joegoslavië) en komt nu in geheel Europa en Noord-Afrika voor. De plant wordt ook als sierplant in tuinen gebruikt, vanwege de blauwgrijsachtige bladeren. Omdat de plant fototoxisch is, kan bij zonnig weer bij sommige mensen huidirritatie ontstaan.
De plant is een halfheester en wordt tot 120 cm hoog. De stengel is aan de voet soms houtig. De bladeren zijn veerdelig en hebben spatelvormige blaadjes. Als het blad tegen het licht wordt gehouden ziet men lichte naaldvormige vlekjes, de kliertjes die etherische olie bevatten. Wijnruit bloeit in juli en augustus met viertallige gele bloemen met uitzondering van de centrale bloem aan de top van de hoofdas die vijftallig is. De bloeiwijze is een tuil.
De vrucht is een ongeveer 1 cm grote, ronde doosvrucht.
De plant kan zeer goed tegen hitte en droogte.
Inhoudstoffen
De bladeren bevatten etherische olie met als hoofdbestanddeel 1-undecanon (methylnonylketon), een alifatisch keton, dat de specifieke reuk geeft en daarom ook wel wijnruitketon genoemd wordt. Daarnaast komen 2-Nonanon en ester (2-nonylacetaat, 2-undecylacetaat, ook proprionaat en isobutyraat)
Op het bladoppervlak zit furanocumarine van het psoralentype, dat als kontaktallergeen huidirritatie bij gevoelige personen kan veroorzaken.
Ook bevat wijnruit verschillende alkaloïden, zoals chinolinalkaloïde (chinolin-type: graveolinine, graveoline; furochinoline-type: skimmianine, dictamnine, γ-fagarine; acridon-type: arborinine; dihydrofuroacridine-type: rutacridon) en chinazoline-alkaloïde (arborine). De alkaloïden worden hoofdzakelijk in de wortels opgeslagen, maar komen ook in de bladeren voor. Sommige alkaloïden zijn giftig. Het acridon-alkaloïde heeft een mutagene werking.
Gebruik
Wijnruit werd vroeger voor medicinale doeleinden gebruikt en nu nog als kruid. De smaak is erg bitter. Bladeren en vruchten worden in Ethiopië in de keuken veel gebruikt en in Griekenland en andere landen rondom de Middellandse Zee. De bladeren worden bijvoorbeeld toegepast bij eieren, kaas en vis en de vruchten bij patrijs.
De olie wordt in parfums gebruikt.
Buitenlandse namen
- Duits: Weinraute
- Engels: Common rue
- Italiaans: ruta
- Spaans: ruda
