Lijst van graven van Vlaanderen

De graaf van Vlaanderen regeerde over het graafschap Vlaanderen vanaf de 9e eeuw. Vroege graven zoals Arnulf I de Grote werden soms markgraaf genoemd. Deze alternatieve titel werd niet meer gebruikt vanaf de 12e eeuw.

Soeverein graaf van Vlaanderen

Onderstaande tabel is een lijst van graven uit het huis Vlaanderen. Het graafschap Vlaanderen werd gevormd doordat Boudewijn I een huwelijksovereenkomst kon sluiten met Judith van West-Francië, het eerste kind van de Franse monarch Karel de Kale. Karel de Kale was daar geen voorstander van maar door bemiddeling van de paus kwam het huwelijk tot stand. Boudewijn kreeg het bestuur over de pagus Flandrensis, het gebied rond Torhout, Gistel, Oudenburg en Brugge. In tegenstelling tot de rest van het grondgebied dat het huidige Europa vormt, dat in handen was van Duitse heersers, was het graafschap Vlaanderen in handen van de Franse koning. Het graafschap Vlaanderen omvatte tussen 1200 en 1400 West-, Oost-, Zeeuws- en Frans-Vlaanderen en was politiek, economisch en cultureel het machtigste gebied in de Lage Landen.^[1]

Huis Vlaanderen (862-1119)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
1	Boudewijn I met de IJzeren Arm (ca. 840 – 2 januari 879)	862	2 januari 879	Graaf van Terwaan Graaf van Vlaanderen Graaf van Waasland	Hij schaakte Judith van West-Francië de oudste dochter van Karel de Kale. Als onderdeel van de verzoening met de Franse koning - met steun van Judiths broer Lodewijk de Stamelaar - werd Boudewijn aangesteld tot graaf van de Vlaanderengouw.
2	Boudewijn II de Kale (ca. 865 – 10 september 918)	2 januari 879	10 september 918	Graaf van Boulogne (896-918) Graaf van Terwaan Graaf van Vlaanderen	Zoon van zijn voorganger en Judith van West-Francië. Via zijn moeder had hij de kaalheid van zijn grootvader Karel de Kale geërfd.
3	Arnulf I de Grote (ca. 889 – 27 maart 965)	10 september 918	27 maart 965	Graaf van Artesië (932-965) Graaf van Boulogne (933-964) Graaf van Terwaan (933-962) Graaf van Vlaanderen	Zoon van zijn voorganger en Elftrude van Wessex. Toen zijn broer Adalolf stierf, eigende hij zich diens erfdeel (Boulogne en Terwaan) toe.
4	Boudewijn III (ca. 940 - 1 november 962)	958	1 november 962	Medegraaf van Vlaanderen	Zoon van Arnulf de Grote en Aleidis van Vermandois. Hij regeerde samen met zijn vader tijdens diens laatste levensjaren.
5	Arnulf II de Jonge (ca. 960 – 30 maart 988)	27 maart 965	30 maart 988	Graaf van Terwaan (962-988) Graaf van Vlaanderen	Zoon van Boudewijn III en Mathilde van Saksen.
6	Boudewijn IV met de Baard (ca. 980 - 30 mei 1035)	30 maart 988	30 mei 1035	Graaf van Artesië Graaf van Terwaan Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Suzanna van Italië.
7	Boudewijn V de Grote (ca. 1013 – 1 september 1067)	30 mei 1035	1 september 1067	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland Markgraaf van Valencijn en Ename	Zoon van zijn voorganger en Otgiva van Luxemburg.
8	Boudewijn VI van Hasnon (ca. 1030 – 17 juli 1070)	1 september 1067	17 juli 1070	Graaf van Artesië Graaf-regent van Henegouwen (1051-1070) Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Adela van Mesen.
9	Arnulf III de Ongelukkige (ca. 1055 – 20 februari 1071)	17 juli 1070	20 februari 1071	Graaf van Artesië Graaf van Henegouwen Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Richilde van Henegouwen. Hij kwam in conflict met zijn oom Robrecht en sneuvelde in de strijd.
10	Robrecht I de Fries (ca. 1029/32 – 13 oktober 1093)	20 februari 1071	13 oktober 1093	Graaf van Artesië Graaf-regent van Holland (1063-1070) Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van Boudewijn de Grote en dus oom van zijn voorganger. Zijn bijnaam de Fries ontleent hij aan zijn huwelijk met de weduwe van graaf Floris I van Holland.
11	Robrecht II van Jeruzalem (ca. 1065 – 1/2 oktober 1111)	13 oktober 1093	1/2 oktober 1111	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Geertruida van Saksen. Hij nam deel aan de Eerste Kruistocht.
12	Boudewijn VII Hapkin (1093 – 17 juni 1119)	1/2 oktober 1111	17 juni 1119	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Clementia van Bourgondië. Hij stierf kinderloos.

Huis Estridsen (1119-1127)

Nr.	Portret	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
13		Karel I de Goede (ca. 1080/86 – 2 maart 1127)	17 juni 1119	2 maart 1127	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van koning Knoet IV van Denemarken en Adela van Vlaanderen, zelf een dochter van Robrecht I de Fries. Hij stierf kinderloos.

Huis Normandië (1127-1128)

Nr.	Portret	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
14		Willem Clito (25 oktober 1102 – 28 juli 1128)	23 maart 1127	28 juli 1128	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Kleinzoon van Mathilde van Vlaanderen en Willem de Veroveraar. Nadat Karel de Goede zonder erfopvolgers overleed, gebruikte de Franse koning Lodewijk VI zijn recht om over de opvolging te beslissen en Willem tot graaf te benoemen. Hij stierf kinderloos.

Huis Elzas (1128-1194)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
15	Diederik van de Elzas (ca. 1100 – 4 januari 1168)	28 juli 1128	4 januari 1168	Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van Gertrudis van Vlaanderen, zelf een dochter van Robrecht I. Nadat Karel de Goede overleed brak er een strijd los tussen Willem Clito en Diederik van de Elzas. Zij waren namelijk beiden verwant aan het huis Vlaanderen via de vrouwelijke lijn. Diederik overwon dankzij de steun van de Vlaamse steden.
16	Filips I van de Elzas (1142 – 1 juni 1191)	4 januari 1168	1 juni 1191	Graaf van Artesië (1168-1180) Graaf van Valois (1167-1191) Graaf van Vermandois (1167-1191) Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon, getrouwd met Elisabeth van Vermandois. Hij schonk als huwelijksgeschenk Artesië aan zijn nicht Isabella van Henegouwen en koning Filips II van Frankrijk. 2e huwelijk met Mathilde van Portugal. Hij was de eerste graaf die de leeuw als wapenteken gebruikte.
17	Margaretha I van de Elzas (1145 – 15 november 1194)	1 juni 1191	15 november 1194	Gravin van Vlaanderen Gravin van Zeeland	Zuster, dochter van Diederik, gehuwd met Boudewijn V van Henegouwen, die zich voortaan Boudewijn VIII van Vlaanderen noemt.

Huis Vlaanderen (1194-1278)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
18	Boudewijn IX van Constantinopel (juli 1171 - april 1205)	15 november 1194	april 1205	Keizer van het Latijns Keizerrijk (1204-1205) Graaf van Henegouwen Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland	Zoon van Margaretha van de Elzas en Boudewijn V van Henegouwen. Zijn vader was een achterachterkleinzoon van Boudewijn VI.
19	Johanna van Constantinopel (1194/1200 – 5 december 1244)	april 1205	5 december 1244	Gravin van Henegouwen Gravin van Vlaanderen Gravin van Zeeland	Dochter, had als regent Filips I van Namen tot 1212. Haar dood leidde tot de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog (1244–1254).
20	Margaretha II van Constantinopel (ca. 2 juni 1202 – 10 februari 1280)	5 december 1244	29 december 1278	Gravin van Henegouwen (1244-1253) Gravin van Vlaanderen Gravin van Zeeland	Zuster, dochter van Boudewijn IX. In 1278 deed ze troonsafstand ten gunste van haar zoon Gwijde.

Huis Dampierre (1278-1405)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
21	Gwijde van Dampierre (ca. 1226 – 7 maart 1305)	29 december 1278	7 maart 1305	Graaf van Vlaanderen Graaf van Zeeland (1278-1299) Markgraaf van Namen (1263-1298)	Tweede zoon, hertrouwd met Isabella van Luxemburg, kocht Namen van zijn schoonvader.
22	Robrecht III van Béthune (1249 – 17 september 1322)	7 maart 1305	17 september 1322	Graaf van Nevers (1272-1280) Graaf van Vlaanderen	Zoon, hertrouwd met Yolande van Bourgondië, gravin van Nevers.
23	Lodewijk I van Nevers (1304 – 26 augustus 1346)	17 september 1322	26 augustus 1346	Graaf van Nevers Graaf van Rethel Graaf van Vlaanderen	Kleinzoon van Robrecht III, erft Rethel van zijn moeder Johanna van Rethel.
24	Lodewijk II van Male (25 oktober 1330 – 30 januari 1384)	26 augustus 1346	30 januari 1384	Graaf van Artesië Graaf van Bourgondië Graaf van Nevers Graaf van Rethel Graaf van Vlaanderen	Zoon, erft Bourgondië en Artesië van zijn moeder Margaretha van Frankrijk.
25	Margaretha III van Male (13 april 1350 - 16/21 maart 1405)	30 januari 1384	16/21 maart 1405	Gravin van Artesië Gravin van Bourgondië Gravin van Nevers Gravin van Rethel Gravin van Vlaanderen	Dochter, huwde eerst met Filips van Rouvres en nadien met Filips van Bourgondië (de Stoute).

Vlaanderen onderdeel van de personele unie

Tijdens de Bourgondische tijd en onder de Habsburgse Nederlanden maakte het graafschap Vlaanderen deel uit van een personele unie van zelfstandige landsheerlijkheden.

GRAAF	PERIODE	Opmerkingen:
	1404 - 1482	HUIS VALOIS-BOURGONDIË
Jan zonder Vrees	1404 - 1419
Filips de Goede	1419 - 1467
Karel de Stoute	1467 - 1477
Maria van Bourgondië + Maximiliaan I van Oostenrijk	1477 - 1482
	1482 - 1740	HUIS HABSBURG
Filips I de Schone	1482 - 1506	1482-1492: regent Maximiliaan I van Oostenrijk
Karel V Keizer Karel	1506 - 1555	1506-1515: regent Maximiliaan I van Oostenrijk
Filips II van Spanje	1555 - 1598
Isabella + Albrecht	1598 - 1621
Filips IV van Spanje	1621 - 1665
Karel II van Spanje	1665 - 1700
Filips van Anjou	1700 - 1711	tijdens de Spaanse Successieoorlog: 1701 - 1714
Karel VI	1711 - 1740
	1740 - 1795	HUIS HABSBURG-LOTHARINGEN
Frans I	1740 - 1765	Frans regeerde namens zijn echtgenote Maria Theresia de eigenlijke erfgename van Karel VI
Jozef II	1765 - 1790
Leopold II	1790 - 1792
Frans II	1792 - 1795

Huis Valois-Bourgondië (1405-1482)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
26	Jan zonder Vrees (28 mei 1371 – 10 september 1419)	16/21 maart 1405	10 september 1419	Hertog van Bourgondië Graaf van Artesië Graaf van Vlaanderen	Zoon van zijn voorgangster en Filips de Stoute, de hertog van Bourgondië.
27	Filips (II) de Goede (31 juli 1396 – 15 juni 1467) →	10 september 1419	15 juni 1467	Hertog van Bourgondië, Brabant, Limburg, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Franche-Comté, Henegouwen, Holland, Vlaanderen en Zeeland	Zoon van zijn voorganger en Margaretha van Beieren. Koopt Namen van Jan III van Namen, erft Brabant van zijn kinderloze neef Filips van Saint-Pol, verovert Henegouwen, Holland en Zeeland op zijn nicht Jacoba van Beieren, koopt Luxemburg van Elisabeth van Görlitz
28	Karel (II) de Stoute (10 november 1433 – 5 januari 1477)	15 juni 1467	5 januari 1477	Hertog van Bourgondië, Brabant, Limburg, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Franche-Comté, Henegouwen, Holland, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorganger en Isabella van Portugal.
29	Maria van Bourgondië (13 februari 1457 – 27 maart 1482)	5 januari 1477	27 maart 1482	Hertogin van Bourgondië, Brabant, Limburg, Luxemburg enz. Gravin van Artesië, Franche-Comté, Henegouwen, Holland, Vlaanderen enz.	Dochter van haar voorganger en Isabella van Bourbon.

Huis Habsburg (1482-1700)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
30	Filips (III) de Schone (22 juni 1478 - 25 september 1506)	27 maart 1482	25 september 1506	Hertog van Bourgondië, Brabant, Limburg, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Franche-Comté, Henegouwen, Holland, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorgangster en Maximiliaan van Oostenrijk, keizer van het Heilige Roomse Rijk.
31	Karel (III), keizer Karel V (24 februari 1500 – 21 september 1558)	25 september 1506	21 september 1558	Rooms-Duits keizer Koning van Castilië, Leon, Aragon enz. Hertog van Bourgondië, Brabant enz. Graaf van Artesië, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorganger en Johanna van Castilië.
32	Filips (IV) van Spanje (21 mei 1527 - 13 september 1598)	21 september 1558	6 mei 1598	Koning van Castilië, Leon, Aragon enz. Hertog van Brabant, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorganger en Isabella van Portugal.
33	Isabella van Spanje (12 augustus 1566 – 1 december 1633)	6 mei 1598	13 juli 1621	Heerseres over de Zeventien Provinciën	Dochter van haar voorganger en diens derde vrouw Elisabeth van Valois.
34	Filips (V) van Spanje (8 april 1605 – 17 september 1665)	13 juli 1621	17 september 1665	Koning van Castilië, Leon, Aragon enz. Hertog van Brabant, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Vlaanderen enz.	Zoon van koning Filips III van Spanje, zelf zoon van koning Filips II (IV van Vlaanderen), en van Margaretha van Oostenrijk.
35	Karel (IV) van Spanje (6 november 1661 – 1 november 1700)	17 september 1665	1 november 1700	Koning van Castilië, Leon, Aragon enz. Hertog van Brabant, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorganger en Maria Anna van Oostenrijk.

Huis Bourbon (1700-1713)

Nr.	Portret	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
36		Filips (VI) van Anjou (19 december 1683 – 9 juli 1746)	1 november 1700	11 april 1713	Koning van Castilië, Leon, Aragon enz. Hertog van Brabant, Luxemburg enz. Graaf van Artesië, Vlaanderen enz.	Kleinzoon van de Franse koning Lodewijk XIV en Maria Theresia van Spanje. Hij werd door zijn voorganger als erfgenaam aangesteld.

Huis Habsburg (1713-1780)

Nr.	Portret	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
37		Karel (V), keizer Karel VI (1 oktober 1685 – 20 oktober 1740)	11 april 1713	20 oktober 1740	Keizer van het Heilige Roomse Rijk Koning van Hongarije, Napels enz. Hertog van Brabant, Limburg enz. Graaf van Namen, Vlaanderen enz.	Kleinzoon van keizer Ferdinand III en Maria Anna van Spanje. Hij volgde zijn voorganger op na de Vrede van Utrecht (1713).
38		Maria Theresia (13 mei 1717 – 29 november 1780)	20 oktober 1740	29 november 1780	Koningin van Bohemen en Hongarije Hertogin van Brabant, Limburg enz. Gravin van Namen, Vlaanderen enz.	Dochter van haar voorganger en Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel.

Huis Habsburg-Lotharingen (1780-1797)

Nr.	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
39	Jozef (13 maart 1741 - 20 februari 1790)	29 november 1780	20 februari 1790	Keizer van het Heilige Roomse Rijk Koning van Bohemen en Hongarije Hertog van Brabant, Limburg enz. Graaf van Namen, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorgangster en keizer Frans I Stefan.
40	Leopold (5 mei 1747 – 1 maart 1792)	20 februari 1790	1 maart 1792	Keizer van het Heilige Roomse Rijk Koning van Bohemen en Hongarije Hertog van Brabant, Limburg enz. Graaf van Namen, Vlaanderen enz.	Jongere broer van zijn voorganger.
41	Frans (12 februari 1768 – 2 maart 1835)	1 maart 1792	17 oktober 1797	Keizer van het Heilige Roomse Rijk Koning van Bohemen en Hongarije Hertog van Brabant, Limburg enz. Graaf van Namen, Vlaanderen enz.	Zoon van zijn voorganger en Marie Louise van Spanje. Met de Vrede van Campo Formio (1797) stond hij de Zuidelijke Nederlanden af aan de Franse Republiek, die de landen eind 1795 had bezet.

In 1795 werd het graafschap Vlaanderen geannexeerd door Frankrijk en werd het graafschap opgeheven.

Van 1815 tot de Belgische Revolutie in 1830 hoorde het grondgebied bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Willem I noch zijn opvolgers maakten enige aanspraak op de titel van graaf van Vlaanderen na het Verdrag van Londen uit 1839.

Dynastieke titel Graaf van Vlaanderen

Huis Saksen-Coburg-Gotha (1837-1983)

De titel van graaf van Vlaanderen werd ad personam toegekend en was niet erfelijk (Koninklijke besluiten van 1840, 1891 en 1910)^[2]. Deze titel werd toegeschreven aan de tweede zoon van de koning. Bij Koninklijk Besluit van 16 oktober 2001 werd beslist de titel graaf van Vlaanderen niet langer toe te kennen.

Nr.	Portret	Naam	Begin	Einde	Titels	Afstamming
42		Filips (VII) (24 maart 1837 – 17 november 1905)	14 december 1840	17 november 1905	Hertog van Saksen Prins van België Prins van Saksen-Coburg en Gotha Graaf van Vlaanderen	Tweede levende zoon van koning Leopold I van België.
43		Karel (VI) (10 oktober 1903 - 1 juni 1983) →	31 januari 1910^[3]	1 juni 1983	Prins van België Graaf van Vlaanderen	Tweede zoon van koning Albert I van België.

Huis Bourbon

De titel Graaf van Vlaanderen is een van de titels van de Spaanse Kroon. Daarom draagt ook koning Felipe VI van Spanje, deze titel.

Zie ook

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Structuur en geschiedenis van het Nederlands :: Niederländische Philologie FU Berlin. neon.niederlandistik.fu-berlin.de. Gearchiveerd op 1 juni 2023. Geraadpleegd op 12 september 2023.
↑ (fr) Titres royaux en Belgique, Stéphane Guiot, 2001.
↑ Prins Regent Karel. De Belgische Monarchie. Gearchiveerd op 18 september 2016. Geraadpleegd op 15 september 2016.

[1] Structuur en geschiedenis van het Nederlands :: Niederländische Philologie FU Berlin. neon.niederlandistik.fu-berlin.de. Gearchiveerd op 1 juni 2023. Geraadpleegd op 12 september 2023.

[heraldica-2] (fr) Titres royaux en Belgique, Stéphane Guiot, 2001.

[3] Prins Regent Karel. De Belgische Monarchie. Gearchiveerd op 18 september 2016. Geraadpleegd op 15 september 2016.

[1]