Dubbel boekhouden
Het dubbel boekhoudsysteem, kortweg dubbel boekhouden, is een methode van boekhouden waarbij elke transactie of gebeurtenis op zijn minst op twee verschillende manieren wordt geadministreerd. Elke transactie wordt hierbij zowel aan de creditkant van een of meer grootboekrekeningen geboekt, als aan de debetkant van een of meer grootboekrekeningen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van dagboeken, zoals kasboek, inkoopboek of verkoopboek, die een automatische tegenrekening kunnen hebben ingesteld.
Het dubbel boekhouden is een set van regels voor het opslaan van financiële informatie in een financieel boekhoudsysteem. Het dubbel boekhoudsysteem zoals dat vandaag de dag gehanteerd wordt, kreeg zijn uiteindelijke vorm al in de 15e eeuw.[1] In België moeten boekhoudplichtige ondernemingen hun boekhouding in principe voeren volgens het principe van dubbel boekhouden.[2] Bepaalde ondernemingen die een omzet hebben van minder dan 500.000 euro zijn hier niet toe verplicht.[3][4]
Boekingen
bewerkenDe klassieke voorstelling van zo'n boeking of journaalpost is
te debiteren rekening 000.000 aan te crediteren rekening 000.000
Het gevolg van de techniek van dubbel boekhouden is dat het eindresultaat van zo'n boekhouding noodzakelijk tweemaal hetzelfde bedrag geeft, eenmaal aan de debetzijde en eenmaal aan de creditzijde. Het credittotaal moet gelijk zijn aan het debettotaal, en dat zowel in de gezamenlijke journalen (het centraal dagboek) als in de gezamenlijke rekeningen (het grootboek).
Computers met een boekhoudpakket zorgen ervoor dat in sommige dagboeken elk bedrag maar eenmaal ingebracht hoeft te worden, maar de manier waarop het programma de gegevens registreert en sorteert, komt nog altijd neer op de klassieke dubbele registratie.
Het opsplitsen van de rekeningen in balansrekeningen en resultatenrekeningen resulteert in een balans en een resultatenrekening die samen met eventuele toelichtingen de jaarrekening vormen. De resultatenrekening en de balans vloeien, anders dan bij het enkel boekhouden, automatisch voort uit de (correct) gevoerde boekhouding.
Boekhoudregels
bewerkenDe hiervoor genoemde boekingen worden aan de hand van de onderstaande regels uitgevoerd:
- Bij toename bezit: rekening van bezit debiteren.
- Bij afname bezit: rekening van bezit crediteren.
- Bij toename schuld: rekening van schuld crediteren.
- Bij afname schuld: rekening van schuld debiteren.
- Bij toename eigen vermogen: (hulp)rekening eigen vermogen crediteren.
- Bij afname eigen vermogen: (hulp)rekening eigen vermogen debiteren.
De rekening 'eigen vermogen' wordt gedurende de boekingsperiode niet direct bijgewerkt. Via hulprekeningen van het eigen vermogen worden de mutaties van het eigen vermogen bijgehouden; dus feitelijk via de resultatenrekening. Bij het afsluiten van de boekingsperiode (vaak een jaar) wordt het saldo (winst of verlies) toegevoegd aan het eigen vermogen.
Rekening van bezit
bewerken- Immateriële activa (bijvoorbeeld goodwill)
- Materiële activa (bijvoorbeeld gebouwen, meubilair, rollend materieel, terreinen)
- Financieel vaste activa (deelnemingen in ondernemingen)
- Vlottende activa (bijvoorbeeld voorraad, handelsdebiteuren, bank, kas)
Rekening van schuld
bewerken- Langlopende schulden (bijvoorbeeld banklening)
- Kortlopende schulden (bijvoorbeeld leveranciers)
Hulprekeningen Eigen vermogen
bewerken- Opbrengsten (bijvoorbeeld Omzet)
- Kosten (bijvoorbeeld lonen, rente, inkoopwaarde verkopen)
Rekeningnummers
bewerkenDe rekeningen, of beter grootboekrekeningen, hebben meestal een decimaal nummer, dit ter vereenvoudiging van de boekhoudkundige verwerking.
België
bewerkenIn België is het gebruik van het Minimum Algemeen Rekeningenstelsel verplicht:
Klasse Titel 1 Eigen vermogen, voorzieningen voor risico's en kosten en schulden op meer dan een jaar 2 Oprichtingskosten, vaste activa en vorderingen op meer dan een jaar 3 Voorraden en bestellingen in uitvoering 4 Vorderingen en schulden op ten hoogste een jaar 5 Geldbeleggingen en liquide middelen 6 Kosten 7 Opbrengsten 0 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
Nederland
bewerkenIn Nederland bestaat er geen wettelijk voorschrift omtrent de codering van de grootboekrekeningen. Er is wel sprake van een onofficiële gebruikte standaard bij het coderen van de grootboekrekeningen (zie ook Rekeningschema):
Reeks Post 0xxx Vaste activa, eigen vermogen en schulden op lange termijn 1xxx Vlottende activa en vlottende passiva 2xxx Tussenrekeningen 3xxx Voorraad 4xxx Kosten 7xxx Inkopen 8xxx Omzet
Zie ook
bewerken- ↑ Luca Pacioli’s werk uit 1494 “Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita”.
- ↑ Artikel III.84, eerste lid Wetboek van Economisch Recht.
- ↑ Artikel III.85, § 1, eerste lid Wetboek van Economisch recht.
- ↑ Artikelen 1-3 Koninklijk besluit van 21 oktober 2018 tot uitvoering van de artikelen III.82 tot en met III.95 van het Wetboek van economisch recht.
