Funnix

Funnix is en Stadtdeel vun de Stadt Wittmund in den glieknamigen Landkreis Wittmund in Neddersassen. Dörp un Kar Funnix liggen up en Warft.

As Funnix in dat 11. Johrhunnert grünnd wurr, weer de Diekbau as Hoochwaterschuul an de Noordsee noch nich so utpräägt. Meestens hett man de Oortschapen up künstlich upschütt Hümpels, de so nömmt Warften, anleggt. Tosätzlich geev dat bi Funnix aber ok en leegen Diek. Südlich vun Funnix sünd vermootliche Fundamentreste vun en Borg ut dat 15. Johrhunnert, de Ihnkeburg, funnen wurrn. Eerstmals wurr Funnx 1420 in en Oorkunn as Ffuneckesze nömmt. Anner Beteken weern: Funekezen, Funekesen (1442) un to Funnixe (1491). De hüdige Schrievwies is siet 1787 beleggt.^[1]

Eerst um 1550 fung dat systematische Indieken vun Deelen vun de Harlebucht to Landgewinnen an, 1599 wurr de Sieloort Funnixsiel nördlich vun Funnix an den nee entstahn Diek grünnd. Dat Landgewinnen gung dornah wieder, so dat 1658 Neefunnixsiel grünnd wurr un dat bitherige Funnixsiel in Oltfunnixsiel umnömmt wurr.

De nee Dieken in dat Harlingerland hullen aber nich jeder Hoochwater stand. De swoorste Stormfloot in de Geschichte vun Oostfreesland weer dee Wiehnachtsfloot van' 24. up den 25. Dezember 1717. Dat Meerwater hett groot Verwöstungen un Överflooten in wiet Deelen vun Oostfreesland bit to'n Geestrand anricht. Wittmund, Jever un Burhaaf kreegen nix af, aber in dat Karkspeel Funnix hett man alleen 243 Doode to beklagen harrt. Funnix hörr dormit to de an' swoorsten bedrapen Dörper. Dat hett Johren bruukt, de old Dieklien weer hertostellen.

Wenig later fung man aber all mit dat nee Indieken an, bi de as Sieloort Clienensiel grünnd wurr. In neeere Tiet entstunn mit Harlesiel (1953) de vöreerst jüngste Sieloort. Bit in de 1960er Johren hemm de dree Öörd Funnix, Oltfunnixsiel un Neefunnixsiel en sülvständig Gemeend bild, wurrn denn aber mit Clienensiel un Harlesiel to en Samtgemeend tosommenfaat, later wurr de Samtgemeend nah Wittmund ingemeend.

Oltfunnixsiel is hüüd en staatlich anerkannt Erholungsoort. As Neefunnixsiel ok is he insbesünnere touristisch präägt.

1946 harr Funnix 1.046 Inwahner, vun de aber 263 Lüüd Flüchtlings weern. 1950 weer de Inwahnertall 1.084 mit 266 Flüchtlings. 1956 weern dat denn noch 870 un 1961 weern dat 797 Inwahner.^[2]

De Funnixer Backsteenkark St. Florian, die up en hooch Warft steiht, wurr in dat 14. Johrhunnert upricht. De isoleert stahn Glockentoorn stammt aber all ut dat 13. Johrhunnert. Ok Funde vun Grafftplatten ut dat 12. Johrhunnert, de man bi Restaurerensarbeiten opdeckt, wiesen up en Vorgängerbau an glieker Stäe hen.

To de riek Utstattung vun de Kark hörrt en Dööpsteen un en Weehwaterbecken ut dat 12. Johrhunnert.

Wat Besünners is de Snitzaltar ut dat 15. Johrhunnert mit 105 utwesselbar Figuren, de de Legende nah en eenarmig Knecht maakt hemm sall. De barocke Kanzel vun Jacob Cröpelin ut Esens stammt ut dat 17. Johrhunnert, de Örgel (Rokoko) vun J.F. Constabel un H. J. Müller ut Wittmund van 1760-1762.

Siet 2007 hörrt de evangeelsch-lutherisch Kark to den Verbund „Verlässlich geöffneter Kirchen“. Mit regelmatig Tieden, an de de Kark togänglich is, sall de Attraktivität för Touristen erhöht wurrn.

• 
  Kark Funnix
• 
  Kark un Toorn Funnix
• 
  Barockkanzel vun Jacob Cröpelin ut Esens
• 
  Karkeninterieur

In en ruch weg een Hektar groot Skulpturengorden tegenöver vun de Kark kann man siet 2007 de Sammlung Wübbena vun den Bildhauer Leonard Wübbena besööken. Neben völ Stahlwerken vun Wübbena sünd ok Skulpturen vun eenig Früenden ut Düütschland un den Nedderlannen to besichtigen. De Skulpturengorden Funnix is Deelnehmer vun de Veranstaltensreeg „Garten Eden Ostfriesland“. Den Hööchtpunkt vun de Garten Eden Ostfriesland 2007 bill de Utstellung „Garten Eden - Der Garten in der Kunst seit 1900“ in de Kunsthall in Emden.

• 
  Skulpturengorden Funnix
• 
  Skulpturengorden Funnix

In Oltfunnixsiel ist en Erdholländer van 1802 erhollen.

Funnix un Oltfunnixsiel hemm mit den WSV Harle en spoodrieken Kanusportvereen.

Funnix. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Pfarrkark Funnix (mit Biller)
• Tourismusverband Oltfunnixsiel, Fremdenverkehr un Bürgervereen Funnixersiele e.V.
• Skulpturengorden Funnix

1. ↑ Indrag bi de Oostfreesche Landschap, afropen an' 16. Juli 2016
2. ↑ Indrag bi de Oostfreesche Landschap, afropen an' 16. Juli 2016]