Landkreis Rodenborg (Wümm)

Geoloogsch is Noorddüütschland vör ungefäähr 600-500 Millionen Johren tostannen kamen in’t late Proterozoikum, wat to dat Präkambrium rekent warrt. De Landmass, de vundaag Noorddüütschland billt, leeg to de Tiet noch in deepe süüdliche Breden an’n Noordrand vun den Grootkontinent Gondwana. De is later twei broken in en Tall vun lüttere un gröttere Lithosphärenplaten. En vun de lütteren Platen, de vun de Wetenschopplers Avalonia nöömt warrt, is na Noorden dreven, wo se in’n Silur vör ruch weg 450-420 Millionen Johren mit den ureuropääschen Kontinent Baltika tohopenstött is. De Kollision hett de Kaledonisch Bargenbilln na Oosten hen wieter maakt, de dorvör al in’n Noorden anfungen harr nu vör ungefäähr 410 Mio. Johren wedder ophöört hett. Wietere Mikroplaten hebbt sik in’t Karbon vör üm un bi 300 Mio. Johren vun Süden her anlagert un dorbi de Variskisch Bargenbilln veroorsaakt. De Resten dorvun billt vundaag de middeldüütschen Bargen.

De Landkreis Rodenborg (Wümm) liggt nöördlich vun de nordvarisk’schen Deformatschoonsfront op dat Lüünborg Massiv, dat to Avalonia höört un domit en Stück vun dat öllere Europa (Paläo-Europa) dorstellt. Dör dat Inwarken vun tektoonsche Kräft is Avalonia later afsackt un hett in’n Perm (vör 299-251 Mio. Johren) dormit Ruum geven för en wiet Seerebeet, dat bit wiet na Middeleuropa vördrungen is. To disse Tiet sünd de Soltvörkamen (Zechsteen) billt worrn, de in’n ganzen Noorddüütschen Ruum to finnen sünd.

Dat Noorddüütsch Becken, as dat Rebeet bit to de Middelbargen ok nöömt warrt, hett sien geografsche Laag in de nafolgend Johren nich mehr ännert, is aver en poor mol anböhrt un wedder afsackt worrn. Vundaag is dat Noorddüütsch Becken mit düchtig veel fast worrn Sediment opfüllt, worut vörmols de Kaledoonsch Bargens bestahn hebbt, de denn aver dör Erosion afdragen worrn sünd. Vun de Bargens is hüüt nix mehr to sehn, man op disse Oort un Wies is de Noorddüütsch Becken bit to 10 km dick mit Sedimenten füllt.

In’n Westen grenzt de Kreis Rodenborg (Wümm) an de Landkreisen Veern, Oosterholt un Cuxhoben, in’n Noorden an’n Landkreis Stood, in’n Oosten an’n Landkreis Horborg un in’n Süüden un Südoosten an den Heidkreis.

De Landkreis Rodenborg (Wümm) liggt op Geestland un hett in sien Süüdoosten Andeel an de Lünborger Heid un in’n Süüdwesten an dat Wümmsietland. De Noorden warrt de Kreis dör dat Düvelsmoor un dör dat Oostsietland bestimmt. De Hööch is teemlich gliekblievend.

Dat Kreisrebeet ümfaat historsch den Karn vun de Bisdömer un Kloosters Bremen un Veern. Na de Reformatschoon weern beid Kloosters to Hertogdömer ümwannelt, de toeerst däänsch un later denn sweedsch worrn sünd. De hüütig Landkreis Rodenborg (Wümm) is entstahn, as an’n 1. August 1977 de Ooltkreisen Rodenborg (Wümm) un Bremervöör tosammenslaten weern. De Ooltkreis Rodenborg hett fröher (bit 1969) Rodenborg in Hannober heten un de Ooltkreis Bremervöör weer 1932 dör Tohopenleggen vun de Kreisen Bremervöör un Zeven entstahn.

Baas von de Kreisarchäologie weer von’n 1. November 1979 bet to’n 31. Januar 2003 Wolf-Dieter Tempel un von’n 1. Februar 2003 af an Stefan Hesse.

Dat Wapen von’n Landkreis wiest baven op sülvern Grund en roden Lööw mit blaue Tung un Klauen, de en gollen Kroon op hett un in de rechte Klau en swart Nagelspitzkrüüz höllt. Von dat Feld baven dör en swart Liest deelt, wiest dat Wapen ünnen en sülver un blau veerdeelt Feld, op dat twee krüüzte Slötels, een rood, een sülver, överleggt sünd. De Böör von de Slötels wiest na buten un na baven.

De Welfenlööw un dat Nagelkrüüz von dat Hoogstift Veern stammt ut dat Wapen von’n olen Kreis Rodenborg, de Petri-Slötels as Symbol för dat Arzstift Bremen kummt ut dat Wapen von’n Kreis Bremervöör.

Dat Wapen hett de Bezirksregerung Lümborg an’n 31. Mai 1979 genehmigt.

De Kreisdag besteiht ut 54 Afordente. Siet de letzten Kreisdagswahl an’n 11. September 2016 sett de sik as folgt tohopen:

De Kreis Rodenborg (Wümm) liggt in de Mitt vun de Intogsrebeden vun Hamborg, Bremen un Bremerhoben un höört to dat Metropolrebeet vun Hamborg – dit hett Bedüden in Hensicht op Weertschapshelp. In’n Kreis gifft dat tomeist verarbeidend Industrie (t. B. en Betonwark, Karosseriebo) aver ok en groten Deenstsekter. De ländlich Tourismus maakt sik ok ganz goot, so as Riedurlaub, Waterwannern oder Jagd in de westlichen Lünborger Heid oder in dat Wümmsietland.

De Historie vun de Iesenbahn in’n hüütigen Landkreis Rodenborg (Wümm) fangt 1873 an. Visselhöövd weer de eerste Oort, de mit de nee open maakte Bahn Ülzen–Langwedel en Ansluss kreegen hett.

Een Johr dorop neem denn de Hööftlien Hamborg-Bremen vun de Köln-Mindener Iesenbahn-Sellschop ehrn Bedrief op. Rodenborg leeg ok op disse Streck, is aver eerst later to’n Knuttensteed worrn, as de Preuß’sch Staatsbahn 1906 en Verbinnen vun Visselhöövd na Zeven schapen harr, de 1908 sogor bit Bremervöör wieter boot weer. As 1928 de Lien vun Rodenborg na Veern vun de Düütsche Rieksbahn dortokeem, harr de Preuß’sche Staatsbahn vun Visselhöövd ut al de Nevenstreck na Wasra open maakt.

De fröhere Kreisstadt Bremervöör weer 1898/99 – ok wedder dör de Preuß’sche Staatsbahn – toeerst mit Bremerhoben un Stood verbunnen worrn. Von disse Streck weer 1902 en Aftwiegen na Harsfeld bit Bookholt boot worrn un 1908 denn de Verbinnen na Zeven. 1909 keem denn de Lüttbahn Bremervöör-Oosterholt GmbH dorto.

In Zeven hett de Staatsbahn siet 1917 de Lüttbahn Wilst-Zeven-Töst GmbH krüüzt. Disse weer in Tarms al siet 1900 an de Smallspoorbahn na Bremen anslaten, de vun de Bremsch-Hannobersch Lüttbahn AG boot woorn is. Beid Bahnen legen toeerst trennt vuneenanner, bit 1927 in Tarms-Oost en direkten Övergang maakt weer. De Ünfang vun’t Iesenbahnnett werr dormit op 256 km anwussen. De Lüttbahn vun Tarms över Lelendaal na Bremen-Findörp harr den Namen „Jan Reiners“ (nöömt na Jan Reiners). Nu is dat de Jan-Reiners-Radweg.

Vun de optellten Bundsbahn- un Lüttiesenbahnstrecken sünd 1992 veele Deelen vun de Iesenbahnen un Verkehrsbedrieven Elv-Werser GmbH to een Nett tohopenfaat worrn, dat alleen in’n Kreis Rodenborg en Läng vun ungefäähr 163 km opwiest. Veele Personenstrecken weern bit dorhen aver al stillleegt. Nadem deelwies Lienen wedder open maakt warrn sünd, gifft dat vundaag op 123 km Personenverkehr – 33 km dorvun höört to den „Moorexpress“.

Dör den Landkreis Rodenborg (Wümm) verlööpt een Autobahn. Dat is de A 1, de Hamborg mit Bremen verbindt un dorbi veer Opfohrten op’n Kreisrebeet hett. Vun Noorden ut is dat toeerst de Opfohrt 47 Zittens, wo de Autobahn an de L 130 anslutt, de bi Hornborg in’n Landkreis Stood an de B 73 föhrt un in de annere Richt bi Scheeßl in de B 75 mündt un denn de Opfohrt 48 Elsdörp, de op de L 131 (Zeven na Scheeßl) föhrt. An de Opfohrt 49 Bokel krüüzt de A 1 de B 71, de Zeven mit Rodenborg verbindt, un denn kummt noch de Opfohrt 50 Stuckenbossel, wo de B 75 verlöppt, de vun Bremen na Rodenborg föhrt.

Bito föhrt ok de Radfeernweg Hamborg-Bremen dör den Kreis, de över de Oortschoppen Zittens, Heeßel un Zeven geiht.

De Landkreis Rodenborg is as Dreger tostännig för üm un bi 647 Kilometer Kreisstraten un 335 Kilometer Radweeg (Kreisstraten in’n Landkreis Rodenborg).

Rodenborg (Wümm) hett en Regionalflaaghaven. De neegsten groten internatschonalen Flaaghavens sünd in Hamborg, Bremen un Hannober-Langenhagen.

De Landkreis Rodenborg billt binnen de Polizeidirekschoon Lümborg von de Polizei Neddersassen de Polizeiinspekschoon Rodenborg. Dor doot mehr as 300 Lüüd arbeiden. De Polizeiinspekschoon Rodenborg, dat Polizeikommissariat Zeven un dat Polizeikommissariat Bremervöör sünd 24 Stünnen an’n Dag besett. De annern Polizeistatschonen hebbt blots in de Week to normale Warktieden apen. Polizeistatschonen gifft dat in: Sürsen, Gnarrenborg, Örel, Tarmst, Zittens, Fintel, Scheeßl, Söttmer, Bootel un Visselhöövd.

Tosätzlich gifft dat noch den Insatz- un Streifendeenst in Zittens, de 24 Stünnen an’n Dag arbeidt un för de Autobahn 1 in’n Landkreis Rodenborg tostännig is.

De Noodrööp ünner de Telefonnummer 110 kaamt in de Insatzleidstell in Rodenborg an un warrt von dor an de tostännigen Deenststellen wiedergeven.

Dat Kreisrebeet is tomeist evangelsch-luthersch instellt. De Karkengemenen höört to de Landskark Hannober. Kathoolsche Gemenen, de to dat Bisdom Hilmessen tellt, hebbt sik sünners na den Krieg bildt tomeist dör de Towannerten vör allen ut Slesien un dat Ermland, aver ok vun Gastarbeiters ut Süüdeuropa oder Utsiedlers ut Oosteuropa. In de letzten Johren geev dat veele, de ut de Karken rutgahn sünd. Dorüm sünd de Karken dorbi, sik nieg to orden. T. B. weern de kathoolschen Karkengemenen vun Zeven un Rodenborg tohopenfaat to de „Seelsorgeenheit Rodenborg-Zeven“. In’n Kreis leevt aver ok veele Muslime, Liddmaten vun Freekarken un Tügen vun Jehova.

Üm de kulturellen Inrichten vun’n Landkreis kümmert sik de Landschapsverband Stood, wat en indragen Vereen is.

1977 hett de Landkreis Rodenborg de Patenschop von’n Ooldkreis Bremervöör för den Kreis Stuhm in Westprüßen un de Patenschop von’n Ooldkreis Rodenborg för den Kreis Angerborg in Oostprüßen övernahmen. Dat heet, dat de Landkreis sik insett för dat Wohren von de Kultur un Geschicht von de Lüüd, de na’n Tweten Weltkrieg ut de Kreise Stuhm un Angerborg flücht un verdreven worrn sünd un sik in de Kreisgemeenschoppen Stuhmun Angerborg tohoopslaten hebbt.

De Patenschop för Angerborg harr de Landkreis Rodenborg 1955 övernahmen. De Bremervörer Patenschop för Stuhm besteiht siet 1956.

(Inwahners an’n 31. Dezember 2007)

Eenheitsgemenen

1. Bremervöör, Stadt (19.053)
2. Gnarrenborg (9.513)
3. Rodenborg (Wümm), Stadt (22.103)
4. Scheeßl (12.929)
5. Visselhöövd, Stadt (10.485)

Samtgemenen mit jemehr Liddmatengemenen

Sitt vun de Samtgemeenverwalten *

• 1. Samtgemeen Bootel (8.682)

1. Bootel * (2.468)
2. Brookel (1.358)
3. Heemsbünnen (1.260)
4. Hemslingen (1.528)
5. Karkwals (1.268)
6. Westerwals (800)

• 2. Samtgemeen Fintel (7.549)

1. Fintel (2.909)
2. Helsch (819)
3. Lauenbrüch * (2.171)
4. Stemmen (942)
5. Vahl (708)

• Websteed von’n Landkreis Rodenborg (hoochdüütsch)