Gambia

Republik Gambia
The Gambia
Kambiya ߞߊ߲ߓߌߦߊ߫
Gámbi
Gambi 𞤘𞤢𞤥𞤦𞤭
Republik Gambia The Gambia; Kambiya ߞߊ߲ߓߌߦߊ߫; Gámbi; Gambi 𞤘𞤢𞤥𞤦𞤭
Bendera	Jata
	Cogan kata: "Kemajuan, Keamanan, Kemakmuran"
	Lagu kebangsaan: For The Gambia Our Homeland
	Lokasi Gambia
Ibu negara	Banjul
Bandar terbesar	Serekunda
Bahasa rasmi	Bahasa Inggeris
Bahasa kebangsaan	Bahasa Mandinka; Bahasa Fula; Bahasa Wolof; Bahasa Serer; Bahasa Jola;
Kumpulan etnik (2013)	34.4% Mandinka ; 24.4% Fula ; 14.8% Wolof ; 10% Jola ; 3.1% Serer ; 8.2% Serahuli ; 1.5% lain-lain ;
Demonim	Orang Gambia
Kerajaan	Republik berpresiden
• Presiden	Adama Barrow
• Naib Presiden	Isatou Toray
Badan perundangan	Perhimpunan Kebangsaan
Keluasan
• Jumlah	10,689 km2 (4,127 bt2) (ke-159)
• Perairan (%)	11.5
Populasi
• Perkiraan 2020	2,173,999 (ke-144)
• Bancian Penduduk 2013	1,857,181
• Kepadatan	176.1/km2 (456.1/sq mi) (ke-74)
KDNK (PPP)	2017
• Jumlah	$3.582 bilion
• Per kapita	$1,686
KDNK (nominal)	2017
• Jumlah	$1.038 bilion
• Per kapita	$488
Gini (2015)	35.9; sederhana
HDI (2018)	▲ 0.466; rendah · ke-174
Mata wang	Dalasi ; (GMD)
Zon waktu	GMT
Arah memandu	kanan
Kod panggilan	+220
Kod ISO 3166	GM
DPT internet	.gm

Gambia (bahasa Mandinka: Kambiya ߞߊ߲ߓߌߦߊ߫; Wolof: Gámbicode: wo is deprecated , Fula: Gambi 𞤘𞤢𞤥𞤦𞤭code: ff is deprecated ) atau nama rasminya dikenali Republik Gambia (bahasa Inggeris: Republic of Gambiacode: en is deprecated ) ialah negara terkecil di benua Afrika. Ia suatu enklaf terletak di hujung Afrika Barat dikelilingi pada bahagian utara, timur, dan selatan oleh Senegal serta mempunyai pantai yang pendek Lautan Atlantik di sebelah barat. Sempadan Gambia lebih kurang menepati laluan Sungai Gambia yang mengalir merentasi bahagian tengah negara ke Lautan Atlantik. Saiznya sekitar 10,500 km², dengan jumlah penduduk sebanyak 1.7 juta orang. Banjul ialah ibu negara Gambia, tetapi konurbasi yang terbesar masih merupakan Serrekunda.

Pada 18 Februari 1965, Gambia diberi kemerdekaan oleh United Kingdom lalu menyertai Negara-Negara Komanwel, sehinggalah ia menarik diri pada Oktober 2013. Gambia berkongsi asal sejarah yang sama dengan banyak negara Afrika Barat, dengan perdagangan abdi merupakan faktor utama dalam pengasasan sebuah tanah jajahan di Sungai Gambia, mula-mulanya oleh orang Portugis dan kemudiannya oleh orang British. Sejak mencapai kemerdekaan, Gambia telah menghayati kestabilan, kecuali suatu tempoh pemerintahan tentera yang singkat pada 1994.^[6]

Gambia ialah negara yang kaya dengan pertanian, dengan ekonominya dikuasai oleh pertanian dan penternakan, perikanan, serta pelancongan. Hampir sepertiga jumlah penduduknya hidup di bawah garis kemiskinan antarabangsa sebanyak AS$1.25 sehari.^[7]

Penamaan

Nama "Gambia" datang sama ada daripada panggilan sungai Gambia dalam bahasa Mandinka term Kambra/Kambaa ataupun daripada suatu alat labu dimainkan orang Serer dalam perkabungan iaitu Gamba.^[8] Negara ini merdeka tahun 1965 dengan nama Inggerisnya The Gambia, ia diisytiharkan sebagai suatu republik dalam alam Komanwel tahun 1970 di bawah nama "Republik Gambia" (Republic of The Gambia).^[9]

Nama rasminya pernah ditukar kepada "Republik Islam Gambia" (Islamic Republic of The Gambia) semasa pemerintahan Yahya Jammeh pada Disember 2015, namun ditukar kembali kepada nama asal pada 29 Januari 2017 dengan naiknya Adama Barrow sebagai presiden.

Sejarah

Untuk rencana lanjutan, lihat Sejarah Gambia

Politik dan Kerajaan

Untuk rencana lanjutan, lihat Politik Gambia

Daerah

Untuk rencana lanjutan, lihat Daerah Gambia

Geografi

Untuk rencana lanjutan, lihat Geografi Gambia

Ekonomi

Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Gambia

Demografi

Untuk rencana lanjutan, lihat Demografi Gambia

Budaya

Lihat juga

Kembali ke Daftar negara

Rujukan

^ "The World Factbook: Gambia, The". CIA (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 2 Jun 2020. Dicapai pada 3 Jun 2020.
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama 2013Census
^ ^a ^b ^c ^d "The Gambia". Tabung Kewangan Antarabangsa.
^ "GINI index (World Bank estimate) - Data". data.worldbank.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 April 2018. Dicapai pada 21 April 2018.
^ "Human Development Report 2019" (dalam bahasa Inggeris). United Nations Development Programme. 10 Disember 2019. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2020-04-30. Dicapai pada 10 Disember 2019.
^ Colin Freeman, David Blair (3 Okt 2013). "Gambia to leave the Commonwealth after president accuses West of lecturing him on human rights". Telegraph. Dicapai pada 6 Oktober 2013.
^ Human Development Indices, Table 3: Human and income poverty, p. 35. Retrieved on 1 June 2009
^ Allen Meagher, Andrew Samuel, Baba Ceesay, National Council for the Arts and Culture (Gambia), Historic Sites of The Gambia: Ada Dinkiralu (Mandinka), Bereb-I-Chosan (Wolof), Tarica Tawal (Fula), Nannin (Jola), Soninke Ada (Serehuli), I-Mofan Chosan (Serer) : an Official Guide to the Monuments and Sites of The Gambia, National Council for the Arts and Culture, 1998, pp. 1, 24.
^ "Constitution of the Republic of the Gambia" (PDF). 1996. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 4 Februari 2016. Dicapai pada 29 Januari 2016.

Pautan luar

Pejabat Presiden Diarkibkan 2009-12-29 di Wayback Machine

[CIA-1] "The World Factbook: Gambia, The". CIA (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 2 Jun 2020. Dicapai pada 3 Jun 2020.

[2013Census-2] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama 2013Census

[imf2-3] "The Gambia". Tabung Kewangan Antarabangsa.

[Gini-4] "GINI index (World Bank estimate) - Data". data.worldbank.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 April 2018. Dicapai pada 21 April 2018.

[UNHDR-5] "Human Development Report 2019" (dalam bahasa Inggeris). United Nations Development Programme. 10 Disember 2019. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2020-04-30. Dicapai pada 10 Disember 2019.

[6] Colin Freeman, David Blair (3 Okt 2013). "Gambia to leave the Commonwealth after president accuses West of lecturing him on human rights". Telegraph. Dicapai pada 6 Oktober 2013.

[7] Human Development Indices, Table 3: Human and income poverty, p. 35. Retrieved on 1 June 2009

[8] Allen Meagher, Andrew Samuel, Baba Ceesay, National Council for the Arts and Culture (Gambia), Historic Sites of The Gambia: Ada Dinkiralu (Mandinka), Bereb-I-Chosan (Wolof), Tarica Tawal (Fula), Nannin (Jola), Soninke Ada (Serehuli), I-Mofan Chosan (Serer) : an Official Guide to the Monuments and Sites of The Gambia, National Council for the Arts and Culture, 1998, pp. 1, 24.

[cons1996-9] "Constitution of the Republic of the Gambia" (PDF). 1996. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 4 Februari 2016. Dicapai pada 29 Januari 2016.

[1]