Fontem paginae Lucius Iunius Brutus inspicere

Tibi non licet hanc paginam recensere, ex ratione:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪Jon Kolbert‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .
Start of block: 05:40, 21 Februarii 2024
Expiry of block: 05:40, 21 Februarii 2029
Your current IP address is 100.27.245.22. The blocked range is 100.27.0.0/16.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Fontem videas et exscribeas:
{{Capsa hominis Vicidata}}
[[Fasciculus:Denier en argent représentant Brutus.jpg|thumb|[[Denarius]] Romanus caput barbatum Lucii Bruti exhibens. Ex altera parte caput [[Gaius Servilius Ahala (magister equitum)|Servilii Ahalae]]. Hic nummus circa 55/54 a.C.n. percussus est a [[Marcus Iunius Brutus|Marco Iunio Bruto]], coniuratorum duce qui Idibus Martiis [[Gaius Iulius Caesar|Caesarem]] dictatorem occiderunt, tunc cum adhuc adulescens triumviratum monetarium gerebat. Filius enim Serviliae erat atque ita maiorum suorum virtutem extollebat.]]
'''Lucius Iunius Brutus''' est conditor mythicus [[Respublica Romana|liberae reipublicae Romanae]] et alter e duobus primis [[Consul|consulibus]] anno [[509 a.C.n.]]<ref>Secundum Varronis computationem annorum.</ref> creatis. Nam seditionem e morte [[Lucretia]]e ortam duxit per quam [[Lucius Tarquinius Superbus]], ultimus [[Reges Romae|rex Romanus]], in exsilium eiectus est. 
== Traditio antiqua ==
Quae vetusti annalium scriptores de Lucio Bruto scripserant ea nobis carptim a [[Titus Livius|Tito Livio]] et effusius a [[Dionysius Halicarnassensis|Dionysio Halicarnassensi]] tradita sunt. Quorum narrationes non omnino congruunt nec fontes eorum inter se congruisse existimandum est.
=== Cur Brutus cognominatus sit ===
Lucii Bruti pater<ref>Marcus a [[Dionysius Halicarnassensis|Dionysio]] appellatur IV,68.</ref> gente ortus quae a comite aliquo [[Aeneas|Aeneae]] originem trahebat<ref>Quamquam [[gens Iunia]] posterioribus saeculis nobis nota non patricia sed plebeia erat.</ref>, Tarquiniam, sororem regis [[Tarquinius Superbus|Tarquinii Superbi]], uxorem duxerat. Sed Tarquinius postquam regnum caede [[Servius Tullius|Servi Tullii]] adeptus est, divitiarum cupidine eum occulte necavit. Frater maior quoque Lucii, metu ne patrem ulcisceretur, eodem modo necatus erat. Itaque Lucius cum comperisset propinquos suos ab avunculo occisos esse, stultitia fingenda securitatem sibi parare statuit, ita ut cum a ceteris tum maxime a rege contemneretur et derideretur. Unde cognomen "Bruti' sibi meruit. At sub ea persona tempora vindictae opportuna opperiebatur.

=== De Apollinis oraculo ===
[[Fasciculus:Sebastiano Ricci 046.jpg|thumbnail|Brutus osculum matri Terrae dat. Tabula cira 1700 a [[Sebastianus Ricci|Sebastiano Ricci]] picta.]]
Rex eum in domo sua cum filiis habebat, tamquam cognatum tutoribus egentem. Itaque cum duos e filiis, Arruntem et Titum, sive ob pestilentiam<ref>Sic Dionysius.</ref> sive prodigio domestico et minaci territus<ref>Sic Titus Livius.</ref> ad [[Oraculum Delphicum|oraculum]] consulendum [[Delphi (urbs Graeciae)|Delphos]] misit, comitem eis vel potius scurram Brutum adiunxit. Quae cum mandata perfecissent libuit eis deum rogare uter regnum Romanorum excepturus esset. Vox divina respondit, qui primus osculum matri daret, eum summum imperium Romae habiturum. Atque Tarquinii fratres Romam reduces Tulliam matrem osculari properant. Brutus contra alio spectare responsum dei ratus, simul atque navem escendit velut forte prolapsus terram Italiae ore suo contigit. Nam terra mater communis omnium mortalium habebatur. Eventus rerum interpretationem Bruti confirmavit : nam pulso Tarquinio summum imperium [[consul]] primus factus adeptus est.

Alia fabula de peregrinatione Delphica narrabatur. Nam insaniam mentis simulans baculum ligneum deo donaverat Brutus, quo facto risum apud comites movit. At intra lignum ad id ipsum cavatum virgam auream occultaverat, ita "''per ambages effigiem ingenii sui''" praebens, ut scripsit Titus Livius<ref>I,56. Cf. [[Dionysius Halicarnassensis|Dion. Hal]]. IV,69(3).</ref>.

=== De Lucretiae dedecore et abrogatione regni ===
[[Fasciculus:Henri Pinta Le serment de Brutus.JPG|thumb|Brutus comites ad iusiurandum ultionis per sanguinem cultro manantem adigit. Lucretius pater (albis capillis insignis) corpus filiae amplexum tenet. Tabula ab Henrico Pinta picta (1884).]]
Paulo post, dum Romani [[Ardea (Italia)|Ardeam]], [[Rutuli|Rutulorum]] oppidum, obsidunt tertius filius regis, [[Sextus Tarquinius|Sextus nomine]], [[Lucretia]]m nobilem matronam Romanam, filiam [[Praefectus urbi Romae|praefecti urbi]] [[Spurius Lucretius Tricipitinus|Spurii Lucretii Tricipitini]], uxorem [[Lucius Tarquinius Collatinus|Tarquinii Collatini]], mala libidine impulsus violavit. Quae postquam ultionem a patre et marito poposcit, ipsa sibi mortem conscivit. Tunc Lucius Brutus stultitiae personam tandem exuit 
atque pugionem e vulnere ereptum attollens per sanguinem Lucretiae iuravit sese Tarquinium cum prole in exsilium eiecturum esse et qui aderant (pater, maritus necnon [[Publius Valerius Volusi f. Poplicola|Publius Valerius]] postea Publicola cognominatus) ad iusiurandum in eadem verba adegit. Mox corpore puellae medio foro exposito indignationem vulgi movit et [[comitia curiata]] per praecones convocavit (quod facere Bruto licebat quia tunc tribunus Celerum<ref>[[Titus Livius]] I,59. [[Dionysius Halicarnassensis|Dion. Hal]]. IV,71,6. Quae fortasse inventio recens erat : nam [[Cicero]] Brutum privatum faciebat. At Cicero tractatum de re publica, non historiam componebat et eo exemplo confirmare volebat omnium civium esse, non tantum magistratuum libertatem tueri. </ref> erat, id est regiorum satellitum ; quo munere enim a Tarquinio ludibrii causa donatus erat). In qua contione orationem habuit atque, regum innumeris sceleribus memoratis, populo persuasit ut suffragiis suis regnum abrogaret et exsilium Tarquiniis indiceret, qui redeuntes portas clausas invenerunt. Mox cives quoque in castris militantes ad rem novam et Lucium Brutum inclinaverunt.

Ita secundum traditionem historicam Romanam Brutus patriam suam tam a regibus quam ab [[Etrusci]]s liberavit<ref>Aliquatenus tantum : numquam enim confessi sunt ab Etruscis Romam occupatam esse, sed homines Etrusca origine a populo Romano reges creatos esse adfirmaverunt..</ref>.

=== De consulatu et supplicio filiorum ===
[[Fasciculus:David Brutus.jpg|thumbnail|300px|''Lictores corpora filiorum Bruto reportantes''. Tabula a [[Iacobus Ludovicus David|Iacobo Ludovico David]] picta illo ipso anno quo [[Res novae Francicae|Magnae Res Novae Francicae]] evenerunt ([[1789]]). Brutus in sella curuli sedet.]]
Si [[Dionysius Halicarnassensis|Dionysio]] credimus<ref>''Ant. Rom.'' IV,72-75.</ref> nova instituta atque in primis imperium annuum duorum consulum excogitavit ad imitationem Graeciae Brutus ipse et primo consciis, deinde populo persuasit. [[Titus Livius]] contra e commentariis quibusdam regis [[Servius Tullius|Servi Tulli]] sumpta esse breviter adfirmare videtur<ref>I,60. Vide etiam ibid. I,48,9. Dionysius (V,2) de legibus quibusdam Servii Tulli ad insignia regia tantum pertinentibus loquitur, quae a Tarquinio abrogatae a Bruto consule renovatae sunt.</ref>, velut ac si ille rex abrogandi regni consilium inisset antequam Tarquinii iussu caederetur. Certe Brutus qui tribunus Celerum [[comitia curiata|comitiis curiatis]] praesidebat [[Spurius Lucretius Tricipitinus|Spurium Lucretium]] [[Interrex|interregem]] creavit qui et ipse duos candidatos ad consulatum [[Comitia centuriata|comitiis centuriatis]] proposuit. Rata a populo sententia interregis, primi [[Consul|consules]] populi Romani liberi fuere Lucius Inuius Brutus et [[Lucius Tarquinius Collatinus]]<ref>[[Dionysius Halicarnassensis|Dion. Hal]]. IV,75-76.</ref>. Ita secundum scriptores historiae Romanae, observantiam [[Ius publicum|iuris publici]] semper magni facientes, haec maxima mutatio rerum salvis legibus evenire potuit.

Consul factus quoque Brutus libertatem recens partam ceteris curis postpositis summa opera tuebatur. Nam coniuratione de Tarquinio Romam reducendo atque regno restituendo inter nobiles adulescentes Romanos facta, de propriis fillis<ref>Quos ex uxore gentis Vitelliae genuisse dicebatur (Titus Livius II,4).</ref> supplicium sumpsisse dicitur, quia litteris interceptis coniurationis illius conscii manifesti deprehensi erant. Sub oculis patris [[Lictor|lictores]] utrumque adulescentem virgis ceciderunt et securi percusserunt<ref>[[Titus Livius]] II,5.</ref>. Qua narratione auctores antiqui ostendere voluerunt quantum interesset inter patrem Etruscum et patrem Romanum<ref> [[Georgius Dumézil]] (1949), ''Pères et fils dans la légende de Tarquin le Superbe'' in "Hommages à Joseph Bidez et à Franz Cumont", Collection Latomus, vol. 2, p. 77-84.</ref> : etenim Tarquinius vitiis liberorum suorum nimis indulserat, quod ei perniciei fuit.

Mox orto bello inter Romanos et Etruscos qui Tarquinio regnum suum reddere volebant ([[Veii|Veienses]] et [[Tarquinii|Tarquinienses]]) Arruns Tarquinius (unus e tribus filiis Superbi) et Lucius Brutus ira et odio incitati proelio singulari sese invicem mutuis vulneribus occiderunt<ref>[[Plutarchus|Plut]]. ''Popl''. IX,3-4. [[Dionysius Halicarnassensis|Dion. Hal]]. V,15. [[Titus Livius]] II,6.</ref>. Talis fuit exitus liberatoris urbis Romae qui usque ad ultimum spiritum Tarquinios persecutus est et ea quae super corpus Lucretiae iuraverat peregit. Laudationem eius coram populo collega [[Publius Valerius Volusi f. Poplicola|Valerius]] peroravit et matronae totum annum eum luxere sicut patrem quia "''acer ultor violatae pudicitiae''"<ref>[[Titus Livius]] II,6.</ref> fuerat.

== An Lucius Brutus revera fuerit ==
[[Fasciculus:Junia31.jpg|thumbnail|300px|[[Denarius]] caput deae Libertatis ex una parte, consulem Lucium Brutum inter duos lictores incedentem ex altera praebens. Hic nummus a [[Marcus Iunius Brutus|Marco Iunio Bruto]] triumviro monetario circa 55 a.C.n. percussus est : ita amorem libertatis testabatur a Iuniis Brutis olim populo Romano datae.]]
Historici moderni negant haec omnia ita evenisse ut postea narratum est. Primo, testimoniis archaeologicis freti, negant Etruscos [[Latium]] Romamque omnino reliquisse ante annos 475-450 a.C.n.<ref>Bloch Raymundus, ''Le départ des Étrusques de Rome et la dédicace du Temple de Jupiter capitolin.'' In: Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 105e année, N. 1, 1961. pp. 62-71.[http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/crai_0065-0536_1961_num_105_1_11266]</ref>, postquam proelio navali apud [[Cumae|Cumas]] maximam cladem a Graecis acceperunt (474 a.C.n.). Deinde sexto saeculo exeunte in orbe Graeco (e.g. Athenis) et Italico et Etrusco plurimae civitates in locum sacrorum regum qui antea regnaverant [[magistratus]] sive singulos sive in collegiis coniunctos instituerunt, quorum imperium ad tempus quoddam finitum erat. Haec mutatio igitur nihil proprie Romani habet<ref>Iacobus Heurgon, 'Magistratures romaines et magistratures étrusques' in ''Les origines de la République romaine'', Genevae, 1967, pp.97-132.</ref>. Postremo nonnulli consules illo tempore nisi [[Patricii (ordo)|patricios]] fieri nolunt, gentem Iuniam plebeiam fuisse constat<ref>Nisi post antiquam gentem exstinctam alia postea plebeia apparuit (''Ant. Rom''. V,18). Nam apud Dionysium (''Ant. Rom.'' IV,81) Brutus se ipse inter patricios numerat, videlicet quia Dionysius omnes consules tunc patricios fuisse ducit.</ref>. Quibus ab aliis responsum est, siquidem Etrusci, non patricii, tunc temporis reipublicae domini erat, ut plerisque hodie persuasum est, fieri potuisse ut consules plebei crearentur quia Etrusci [[Plebs|plebe]] nitebantur adversus patricios.

Ita [[Fasti|Fastos Capitolinos]] falsitatis coarguere non licet : nomen primi consulis fortasse fuit Lucius Iunius Brutus ; certe tamen ille Etruscos non diu Roma expulit (ipsa traditio Romana statim post reges exactos proelio mortuum esse fatetur), siquidem expulit, nec instituta in Italia nova excogitavit.

Historici Romani antiqui et ipsi aliquo modo novitatem rei minuerunt : nonne primi consules adfines vel cognati ultimi regis sunt, Lucretius autem ab ipso Tarquinio [[Praefectus urbi Romae|praefectus Urbi]] est ? Nihil mutatum esse adfirmant nisi quod imperium regium inter duos consules divisum sit. Nam ante Tarquinii tyrannidem senatus de rebus publicis a regibus consulebatur et populus de maximis rebus suffragium ferre solebat. Ita beneficiis priorum regum qui urbem potentem fecerant gratias agebant nec primam aetatem historiae Romanae damnandam esse putabant.

== De Bruto mythico ==
Praeter fabulam de cognomine ductam, quae de Lucio Bruto narrabantur nihil sui generis habent sed in aliis quoque personis sive mythologicis sive historicis tradebantur. Ita vis feminae liberae a potente viro inlata atque res novas movens quinquaginta post annis in fabula [[Verginia (virgo Romana|Verginiae]] et [[Decemviri legibus scribundis|decemviri]] Claudii repetetur. Simile quoddam iam de casu [[Pisistratus|Pisistratidarum]] Atheniensium referri solebat. Nonne Helena rapta causa Belli Troiani fuerat ?

Item pater ipsos filios reipublicae vel disciplinae amore morte damnans in aliis quoque magnis viris Romanis invenitur, ut in [[Titus Manlius Torquatus|Manlio Torquato]] vel patre [[Spurius Cassius Vecellinus|Spurii Cassi]]<ref>[[Dionysius Halicarnassensis|Dion. Hal]]. ''Ant. Rom.'' VIII,79. [[Titus Livius]] II,41.</ref>, adeo ut historicus [[Dionysius Halicarnassensis]] gesta Bruti narraturus lectores Graecos praemonuerit<ref>''Ant. Rom.'' V,8. Vide etiam [[Plutarchus|Plut]]. ''Popl''. VI.</ref> ne iis quae dicturus esset, tamquam immani nimis rei, fidem recusarent : Romanos enim talibus exemplis severitatis paternae cum delectari tum etiam gloriari.

[[Oraculum Delphicum|Oracula Delphica]] ambigua et prave interpretata innumeris fabulis Graecis argumenta suppeditabant. Itaque nonnulli eruditi suspicantur a [[Quintus Fabius Pictor|Fabio Pictore]], primo Romanorum qui Graece historiam conscripserit, hanc fabulam de Bruto excogitatam esse quia ipse [[Secundum bellum Punicum|Secundo Bello Punico]] [[Delphi (urbs Graeciae)|Delphos]] missus erat, [[Pythia]]e interrogandae causa.

== De Lucio Bruto apud posteros ==
[[Fasciculus:N03Brutus-u-Lucretia.jpg|thumbnail|Lucius Brutus Lucretiam ruentem retinens (in hortis [[Palatium Belli Fontis|Palatii Schönbrunnensis]], opus Ignatii Platzer circa 1775).]]
=== Marcus Iunius Brutus ===
Romae Lucius Brutus simulacro in [[Capitolium|Capitolio]] gladium tenente honoratus est<ref>[[Plutarchus]], ''Brutus'' I. [[Dio Cassius]] 43.45.</ref> : nam Romanis tamquam imago oppressae libertatis vindicatoris visus est. Itaque [[Marcus Iunius Brutus]], post multa saecula, cum triumvir monetarius fuit memoriam illius magni viri quem unum e maioribus gentis suae habebat duobus [[denarius|denariis]] evocavit. quibus eum cum dea Libertate coniungit et [[Gaius Servilius Ahala (magister equitum)|Servilio Ahala]], illo [[Magister equitum|magistro equitum]] qui regnum adfectantem civem, [[Spurius Maelius|Spurium Maelium]], olim occidisse dicebatur (cf. illustrationes huius paginae). Et litteris [[Cicero]]nis, amici sui, et pluribus inscriptionibus sine auctore in variis Urbis locis adpositis ad exemplum gentile imitandum impellebatur<ref>[[Plutarchus]], ''Brutus'' IX. [[Dio Cassius]] 44.12</ref> ; exempli gratia statuae Capitolinae a quodam inscriptum erat :  ''Utinam viveres'' ! et tribunali praetorio Marci Bruti : ''Dormis Brute'' !  Illae adhortationes irritae non remanserunt quoniam [[Idus|Idibus]] Martiis anni 44 a.C.n. [[Dictator|dictatoris]] [[Iulius Caesar|Iulii Caesaris]] caede Marcus Iunius Brutus mythicum beneficium Iuniorum Brutorum erga rempublicam Romanam velut continuavit<ref>[[Appianus Alexandrinus|Appianus]], ''Bell. civ.'' II,112.</ref>.

=== In theatro ===
In litteris et artibus modernis quoque Lucius Iunius Brutus tyrannorum inimicus et libertatis vindicator habetur. Praesertim in tragoediis apparet persona Lucii Iunii Bruti :
* II saec. a.C.n. : ''Brutus'', tragoedia praetexta poetae Latini [[Accius|Accii]], hodie deperdita.
* 1730 : ''Brutus'' tragoedia Francici scriptoris [[Voltaire]]
* 1786 ''Bruto primo'' Italiani scriptoris [[Victorius Alfieri|Victorii Alfieri]] qui et ''Bruto secondo'' composuit de Marco Iunio Bruto.

=== In pictura ===
Nec tam multi nec tam clari pictores Lucio Bruto fuerunt quam [[Lucretia]]e. Has tabulas tamen memorare libet :
* ''Brutus terram osculans'' [[Sebastianus Ricci|Sebastiani Ricci]], circa 1704
* ''Brutus terram osculans'' Josephi Mariae Crespi, 1725
* ''Brutus et Arruns sese invicem necantes'' [[Ioannes Baptista Tiepolo|Iohannis Baptistae Tiepolo]], circa 1730
* ''Lucretia dedecus suum referens'' [[Andreas Casali|Andreae Casali]], 
* ''Brutus coram Lucretia poenas Tarquiniorum iurans'' Joannis-Baptistae Deshays de Colleville.
* ''Mors Lucretiae'' [[Jacobus Antonius Beaufort|Jacobi Antonii Beaufort]], circa 1771
* ''Bruti sacramentum'' Iacobo Antonio Beaufort tributus, circa 1775
* ''Lictores filios mortuos Bruto reportantes'' [[Iacobus Ludovicus David|Iacobi Ludovici David]], 1789
* ''Brutus legatis Tarquiniorum aurem praebens'' Ludovici Lafitte, circa 1815
* ''Brutus filios morte damnans'' Gulielmi Guillon Lethière, circa 1820
* ''Sacramentum Bruti'' Eduardi Cabane, circa 1880
* ''Sacramentum Bruti'' Ludovici Adolphi Tessier, 1883
* ''Sacramentum Bruti'' Henrici Pinta, 1884

== Fontes ==
* [[Cicero]], libro secundo ''de Republica'' cap. 46.
** ''Brutus'' 53
* [[Cassius Dio]], ''[[Historia Romana (Dio)|Historia Romana]]'', libro XLIII cap. 45 et libro XLIV cap. 12.
* [[Dionysius Halicarnassensis]], libro quarto ''[[Antiquitates Romanae (Dionysius Halicarnassensis)|Antiquitatum Romanarum]]'' cap. 68-85 necnon libro quinto cap. 1-18.
* [[Publius Annius Florus|Florus]], libro primo ''[[Epitome rerum Romanarum (Florus)|Epitomae rerum Romanarum]]'', capitibus III-IV.
* [[Ovidius]], libro secundo [[Fasti (Ovidius)|''Fastorum'']] 837-852
* [[Plutarchus]], ''Vita Poplicolae''.
** ''Brutus'' cap. I et IX.
* [[Titus Livius]], libro primo ''Ab Urbe condita'' capitibus 56-60 et libro secundo cap. 1-6.
* [[De viris illustribus urbis Romae (opus anonymum)|De Viris Illustribus]] cap. X.

== Si vis plura legere ==
* Stephanus Mercier, ''Regards croisés sur la vie de Lucius Junius Brutus'', Folia Electronica Classica, 2007(n.13). [https://web.archive.org/web/20160303192036/http://bcs.fltr.ucl.ac.be/fe/13/brutus/brutus.html]
* Dominicus Briquel, 'La morte di Lucio Giunio Bruto. Sull'origine e lo sviluppo della leggenda di Bruto', in ''"Dulce et decorum est pro patria mori". La morte in combattimento nell'antichità'', curante M. Sordi, Mediolani, 1990 : 127-143 (Contributi dell'Istituto di Storia Antica. Volume sedicesimo. Scienze storiche, 45).
* Maria Anna Robbins, ''Livy’s Brutus'', Studies in Philology 69 (1972) pp. 1-20.
* Timotheus Petrus Wiseman, « The Legend of Lucius Brutus », in Mario Citroni (ed.), ''Memoria e identità: la cultura romana costruisce la sua immagine'', Florentiae, Università di Firenze, 2003, pp. 21-38.

== Notae ==
<references />

{{Index consulum rei publicae|
praedecessores= [[Lucius Tarquinius Superbus]] (rex)|
annus= 509 a.C.n.<br />cum<br />[[Lucius Tarquinius Collatinus|Lucio Tarquinio Collatino]]|
successores= [[Titus Lucretius Tricipitinus]] et [[Publius Valerius Volusi f. Poblicola]]}}

{{DEFAULTSORT:Iunius Brutus, Lucius}}
[[Categoria:Mythologia Romana]]
[[Categoria:Consules]]
[[Categoria:Romani antiqui]]
[[Categoria:Gens Iunia|Brutus, Lucius]]
[[Categoria:Nati saeculo 6 a.C.n.]]
[[Categoria:Mortui saeculo 6 aut 5 a.C.n.]]
Redire ad Lucius Iunius Brutus.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Lucius_Iunius_Brutus"