Fontem paginae Kyrgyzstania inspicere

Tibi non licet hanc paginam recensere, ex ratione:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪Jon Kolbert‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .
Start of block: 05:35, 21 Februarii 2024
Expiry of block: 05:35, 21 Februarii 2029
Your current IP address is 3.236.157.42. The blocked range is 3.236.0.0/16.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Fontem videas et exscribeas:
{{capsa civitatis Vicidata}}
'''Kyrgyzstania'''<ref>[http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/la/apost_constitutions/documents/hf_ben-xvi_apc_20060318_kyrgyzstaniae.html ''Constitutio Apostolica Kyrgyzstaniae'']</ref><ref>"Kyrgyzstania, Jugum Pskemense, in cursu superiore fluvii Alma-Sai (affluentia dextra fluvii Sandalasch), in rupibus": locus speciei ''[[Primula pskemensis]]'' [http://www.primulaworld.com/pwweb/gallery/pskemensis/index.html hic citatus]</ref><ref>Vb. adiect. "Kyrgyzstanianus", cf. {{CathHierDiocese|kyrg|Administratio Apostolica Kyrgyzstaniana}}; "Kyrgyzstanus", cf. nomen biologicum ''[[Aradus kyrgyzstanus]]''</ref> seu '''Chirgisia'''<ref>"Kirgizistania [sic]; Kirgizia; Chirgisia; Cirgisia": ''[http://www.geonames.de/coukg.html Geonames.de]''. Cf. nomen zoologicum ''[[Chirgisia alaarchaensis]]''. Vb. adiect. "Kirgisiensis, Kirgisensis, Kyrgyzensis", cf. nomina biologica ''[[Haliplus kirgisiensis]]'', ''[[Silene kirgisensis]]'', ''[[Alaionema kyrgyzensis]]''</ref> (vulgo Кыргызстан; rite [[Kyrgyzice]] Кыргыз Республикасы, [[Russice]] Киргизская Республика, scil. "res publica Kyrgyzensis") est [[civitas]] in [[Media Asia]]. Est una e sex] liberis [[Linguae Turcicae|Turcicis]] civitatibus (cum [[Turcia]], [[Atropatene (res publica)|Atropatene]], [[Turcmenia]], [[Uzbecia]], et [[Kazachstania]]). [[Civitas mesogea|Mesogea]] et [[mons|montana]], Chirgisia [[Kazachstania]]e septemtrione, Uzbeciae occidente, [[Tadzikistania]]e austroccidente, et [[Res Publica Popularis Sinarum|Reipublicae Populari Sinarum]] oriente finitima est. [[Caput (urbs)|Caput]] et maxima [[urbs]] est [[Pisphecum]] (vulgo ''Бишкек'').

[[Quadraginta]] [[radius|radii]] [[sol]]ares in [[vexillum|vexillo]] Chirgisico ad quadraginta stirpes [[Manas (epos)|Manae]], [[fabula]]ris [[heros|herois]], qui quadraginta regionales stirpes contra [[Uiguristania|Uigures]] coniunxit, referunt, et graphicum elementum in solis medio [[lignum|ligneam]] coronam [[yurta]]e, portabilis domicilii, quo [[traditio]]naliter utebantur [[nomas|nomades]] in [[Media Asia|Mesasianis]] [[tesqua|tesquis]], depingit.

== Etymologia ==
Appellatio civitatis e nomine incolarum ''Kyrgyz'' (Latine [[Kyrgessi]])<ref>"Kyrgessi" in {{Hofmannus}}</ref> deducitur. Quod nomen e Turcico vocabulo "quadraginta" significante ortus esse creditur, quod ad Manam, fabularem heroem, qui quadraginta regionales stirpes contra Uigures coniunxit, refert. Verbatim "sumus quadraginta" significat. Illo tempore, ineunte [[saeculum 9|saeculo nono]] p.C.n., Uigures in maximam Asiae Mediae partem (inclusa Chirgisia), in [[Mongolia]]m, et [[Russia]]e ac Sinarum partes domitabantur. Propter extensionem ''kyrgyz'' etiam "invincibilis" et "inexpugnabilis" significare putatur.

== Historia ==
[[Fasciculus:NestorianTombstoneIssykKul1312.jpg|thumb|left|[[Ecclesiae Orientales|Nestoriana]] columnella cum inscriptionibus in scriptura [[Abecedarium Uigur|Uigura]], in [[Lacus Calidus|Lacu Calido]] ([[Kyrgyzice]] Ысык-Көл et [[Russice]] Иссык-Куль) inventa ex anno [[1312]]]]

=== Historia Antiqua ===
Primi Chirgisiae incolae populus [[Scythae|Scytharum]] fuere, qui ibi e [[saeculum 6 a.C.n.|saeculo sexto]] in [[saeculum 5 a.C.n.|saeculum quintum a.C.n.]] sedes collocavere. Successive Austrorientalis zona [[Achaemenidae|Imperii Persici Achaemenidici]], accuratius [[satrapia]]e [[Sogdiana]]e pars fuit, quae velut fulcrum et caput Uzbecum urbem [[Maracanda]]m habebat. [[Sogdiana]] anno [[327 a.C.n.]] expugnata est, cum etiam hodiernae Chirgisiae zona in magna parte sub [[Macedonia antiqua|Regni Macedonici]] et eius imperatoris [[Alexander Magnus|Alexandri Magni]] pondere cecidit. Cui postea successit [[Seleucidae|dynastiae Seleucidicae]] dominium, dum [[Parthia|Parthorum]] adventus totum finem ad [[Hellenismus|Hellenisticam]] aetatem adduxerit. Sogdiani, Scythici zonae autochthones, noti propter suam tolerantiam versus alias religiones erant. [[Buddhismus]], [[Manichaeismus]], [[Nestorianismus]] et [[Zoroaster|Zoroastris]] fautores significativam asseclarum quantitatem habebant et inter praecipuos commercii actores in [[Via Sericaria]] manebant usque ad [[Musulmanus|Musulmanorum]] invasiones per [[saeculum 8|saeculum VIII]].
=== Historia Mediaevalis et Aetas Moderna ===
Ponderis momenta in Chirgisica historia [[Turcae|Turcarum]] adventus [[saeculum 4|saeculo IV]] et [[saeculum 8|saeculo VIII]], cum [[Arabes]] venere, et anno [[840]], cum pervenerunt [[Uiguristania|Uigures]], sunt. Quamobrem populi Chirgisi etiam in [[Medium Aevum|Medio Aevo]] [[cultura]]rum, [[religio]]num, [[traditio]]num et [[ethnos|ethnōn]] dissimilium quadrivium fuerunt.

Anno [[1207]] territorium a [[Cingischam]]ico [[Imperium Mongolicum|Imperio Mongolico]] captum est, quia erat pars [[Khanatus Chagatai|Chanatus Chagataici]]. Anno [[1510]] populo Chirgisico libertas advenit, sed temporaria, quoniam fuere crebri [[Kalmuchi|Kalmuchorum]], [[Mandshuria|Mandshuriorum]] et Uzbecorum invasiones. Haec magnae instabilitatis perihodos tria saecula duravit usque ad [[saeculum 19|saeculum undevicensimum]], cum Chirgisia etiam formaliter velut Uzbeci [[Chanatus Cocandensis]] ([[Persice]] خانات خوقند) pars se incorporavit.{{dubsig}}

=== Aetas Contemporanea ===
Postea Chanatus Cocandensis occupatus est anno [[1876]] ab [[Imperium Russicum|Imperio Russico]] et sic longa hegemonica [[Russi]]ca perihodos in Chirgisia coepit. Chirgisi aliquot insurrectiones fecere, quae multum temporis duravere, et per quas multi in [[Afgania]]m emigravere, Russicum dominium vitantes, aut in [[Res Publica Popularis Sinarum|Sinas]]. Gravissima rebellio anno [[1916]] accidit, saguine repressa.
[[Fasciculus:E7901-Bishkek-museum-Lenin-carpet.jpg|thumb|Exhibitiones in antiquo Museo [[Vladimirus Lenin|Lenin]] (nunc Musei Nationalis parte) '''Chirgisiam''' tunc ad [[Unio Sovietica|Unionem Sovieticam]] pertinere celebrantes]]
Postea Russica oppressio perrexit et fuit anno [[1918]], cum [[Sovieti|Sovietorum]] aera coepit. Chirgisiis multitudinum scholarizationis ac [[alphabetismus|alphabetizationis]] et magnae [[industrializatio]]nis aridi agrestisque territorii [[urbanizatio|urbanitatis]] conexae aetas coepit. Quod per totum [[saeculum 20|saeculum vicensimum]] perrexit et licet fortis motuum contrariorum regimini repressio, orti sunt clandestini culturales motus. Simul coepit perihodos ethnici conflictus cum Uzbeco [[Regio Osensis|Regionis Osensis]] (Kyrgyzice Ош областы, Russice Ошская область) allophylo.

=== E 1990 in 2010 ===
Ethnici conflictus cum civitatis libertate anno [[1990]] non destitere, dissoluta Unione Sovietica, nihilominus formalis libertas adhuc aspectu [[oeconomia]]e revera [[Moscua]]e gubernationi valde nectebatur. Electus est velut primus [[praeses]] [[Ascar Akayev]], qui anno [[1991]] [[Factio Communistica Unionis Sovieticae|Factionis Communisticae Unionis Sovieticae]] abdicationem nuntiavit, et [[31 Augusti|pridie Kalendas Septembris]] 1991 libertas tota facta est. Politica corruptionis scandala{{dubsig}} civitatem anno [[1993]] percuterunt, et Ascar Akayev gubernationem mutavit, sed praeses mansit sui muneris durationem cum plebiscito extendens, ubi 96.2&nbsp;% positivorum suffragiorum accepit. Ascar Akayev novum [[parlamentum]] anno [[1995]] formavit et in potestate usque ad [[2005]] mansit, cum, post comitia non perspicua adhuc ab [[OSCE]] putata ([[ICF]] contrariam opinionem habebat.), abdicaturus fuit post violentas protestationes contra suam potestatem, considerato eius regimine corrupto auctoritarioque; quod [[Res Novae Tuliparum]] (Russice Тюльпановая революция) nuncupatum est.

Electus est Iulio eiusdem anni [[Curmanbecus Bakiev]] cum 89&nbsp;% suffragiorum et spem mutationis nationi habens. Sed, oppositoribus, spes vana fuit: secundum negativa iudicia de eo, is non promissum dandi pluris potestatis Parlamento, non limitandae libertatis manisfestandi cogitationis et opponendi, exstirpandi corruptionis et resolvendorum oeconomicorum problematum mansisset. Bakiev denuo anno [[2009]] cum 76.12&nbsp;% suffragiorum electus est. Comitia non perspicua ab OSCE putata sunt, quae ea maculata fraudis et praeterea contextu toto praeside Bakiyev favente circundata et etiam cum informatione omnino ei favente consideravit.

Itaque oppositores praesidem Bakiyev semidictatoris similem consideraverunt, quod adduxit ad continuas protestationes, quae in culmen Aprili mense [[2010]] advenerunt. Die [[6 Aprilis]] oppositorum multitudines in vias exivere praesidis abdicationem petitum. Protestationes magis magisque violantes fuerunt (saltem 75 homines mortui sunt), et minister Rerum Domesticarum [[Moldomusa Kongatiyev]] interfectus est. Manifestatores diaconiae secretae sedem et denique Civitatis televisionem cepere. [[Rosa Otunbayeva]], oppositorum dux, praeses Chirgisiae cum [[Subitanea rerum conversio|subitanea rerum conversione]] [[ad interim]] facta est, nova democratica comitia exeunte anno ut rursus civitas ad democratiam restitueretur pollicita.

Sed violentia non destitit, ne quidem post Baliyev fugam in Kazachstaniam, quae aperta est in alias acies. Iunio 2010 urbe [[Os (urbs)|Ose]] attactum est cruentarum violentiarum culmen, quod fere ad verum conflictum civilem inter Chirgisos et Uzbecum allophylum adduxit. 200&thinsp;000 nunc sunt perfugae et 191 defuncti confirmati, sed Rosa Otunbayeva probabiliter mortuos saltem 2000 esse declaravit et Russicum internationaleque auxilium petivit. Die [[3 Iulii]] Rosa Otunbayeva velut [[Dux Civitatis|Praeses Reipublicae]] et etiam velut [[dux gubernationis]] reductum mandantum usque ad [[2012]] duraturum iuravit.

Die [[10 Ianuarii]] [[2021]] [[Sadir Japarov]] praeses electus est.

== Geographia ==
[[Fasciculus:Tien-szan1.jpg|thumb|[[Iugum Tianschanicum]] in '''Chirgisia''']]
Chirgisicum territorium in Media Asia inclusum est sine exitu in [[mare]] et a quattuor civitatibus circumdatum: Uzbecia occidente, Kazachstania septemtrione, Tadzicia sustroccidente, Sinis Oriente Austorienteque. [[Prominentia]] [[mons|montanissima]] est. Civitas [[cordillera|cordilleris]] [[Pamir]] [[Alai]]sque austroccidente et [[Iugum Tianschanicum|Iugo Tianschanico]] boreoriente, ubi [[Cacumen Victoria|Victoria]] (Kyrgyzice Жеңиш чокусу, Russice Пик победы) cacumen altissimum 7439 metrorum Sinis finitimum invenitur, transversatur. Hydrographicum rete [[flumen|fluminibus]] [[Aqua Nigra]] (vulgo Карасуу) et [[Naryn (flumen)|Naryne]] (Нарын) formatur, quae vicissim [[Iaxartes|flumen Iaxartem]] formant, fluentes versus austroccidentem in [[vallis Ferganica|vallem Ferganicam]] (Kyrgyzice Фергана өрөөнү, Russice Ферганская долина) et in [[sinus endorheicus|endorheicum]] [[Lacus Calidus|Lacum Calidum]] (Ысык-Көл) boreoriente situm.

[[Clima]] [[clima continentale|continentale]] est, notatum calidis aestatibus et frigidis hiemibus. Tesquae et [[prata]] terras inferiores tegunt, dum [[vegetatio alpina]] in montibus domitatur.

== Civilitas ==
Chirgisia [[democratia|democratica]] [[respublica]] [[democratia repraesentativa|repraesentativa]] [[systema semipraesidiale|semipraesidialis]] est. Praeses dux civitatis est, dum [[primus minister]] Chirgisus dux gubernationis est. [[Potestas exsecutiva]] a [[gubernatio]]ne et [[potestas legisfera]] a gubernatione parlamentoque exercetur.

Praecipuae Chirgisae [[factio politica|factiones]] Factio Socialis Democrata Chirgisiae et Factio "Patria Mea Kyrgyzstaniaa" sunt. Parlamentum [[bicameralismus|bicamerale]] est, cum Conventu Legisfero 35 membrorum et Conventu Populi 70 membrorum. Ambo per suffragium directum quinquennali mandato electi sunt. Praesens [[constitutio]] viget e [[1993]].

Anno 2005 respublica Res Novas Tuliparum (Russice Тюльпановая революция) pàssa est, quae adduxit, ut postsovieticus praeses [[Ascar Akeyev]] deponeretur, qui in potestate e 1990 et [[nepotismus|nepotismi]], [[corruptio]]nis cohibendaeque oppositionis accusatus erat, et substitutus est pro praeside a [[CFA|Civitatibus Foederatis]] sustento, [[Curmambecus Bakiyev|Curmambeco Bakiyev]]. Ex illo tempore respublica sporadicos politicos conflictus alit.

Respublica hospitio Classis Aeriae Statunitensis stationem militarem accipit -post [[11 Septembris 2001|11 Septembris]] collocatam- ad adveniendum strategice in Afganiam. Etiam videtur a Russia strategicus locus, quae pariter stationem militarem in natione habet et Chirgisicum territorium energiae praebitorium videt.

=== Iura humana ===
In actione, quae [[iura humana|iurum humanorum]] consociationes territavit, clarorum Uzbecorum [[religio]]sorum communitariorum ducum duodecades a securitatis viribus prehensae sunt post [[Seditiones Chirgisiae Meridionalis (2010)|seditiones Chirgisiae Meridionalis 2010]] incluso diurnario et iurum humanorum activista [[Azimzhanus Askarov|Azimzhano Askarov]].

== Divisio administrativa ==
Chirgisia in septem [[Regiones Chirgisiae|regiones]] sive provincias (Kyrgyzice областтар, Russice области) septem divisa est. Caput Pisphecum administrative{{dubsig}} libera urbs sive [[saar]] (шаар) et [[Regio Tzuensis|Regionis Tzuensis]] quoque caput est. [[Os (urbs)|Osensis]] urbs etiam saaricum statum habet.

Omnes regiones autem in [[Districtus Chirgisiae|districtus]] ab officialibus a gubernatione designatis administratos divisae sunt. Rurales communitates, consistentes adhuc ex viginti [[catoecia|catoeciis]], suos proprios electos [[demarchus|demarchos]] et [[Buleuterium|buleuteria]] habent.

Hic infra est tabula praecipuas regionum monstrans:

[[Fasciculus:Kyrgyzstan provinces map.png|thumb|'''Chirgisiae''' regiones]]

{| class="standard"
! Nº in tabula
! [[Regio]] [[Latine]]
! [[Regio]] [[Russice]]
! [[Regio]] [[Kyrgyzice]]
!align=center| [[Numerus incolarum|Nº incolarum]] ([[2010]])<ref>[http://212.42.101.124:1041/stat1.kg/images/stories/docs/Ejegodnik/Population/demo%20region%201%20.pdf Kyrgyzstat]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
!align=center| [[Area]] ([[chiliometrum quadratum|km²]])
!align=center| [[Spissitudo incolarum|Spissitudo]] (inc./km²)
!align=center| Nº districtum
!align=center| [[Caput (urbs)|Caput]] Latine
!align=center| Caput Russice
!align=center| Caput Kyrgyzice
|-
| 1 
| [[Pisphecum]]
| Бишкек
| Бишкек
| 846&thinsp; 500 
|
|
| 
| Pisphecum
| Бишкек
| Бишкек
|-
| 2
| [[Regio Anemopolitana]]
| Баткенская область
| Баткен областы
| 433&thinsp;800
| 17&thinsp;000
| 25.5
| 3
| [[Anemopolis]]
| Баткен
| Баткен
|-
| 3
| [[Regio Tzuensis]]
| Чуйская область
| Чүй областы
| 808&thinsp;200
| 20&thinsp;000
| 40
| 8
| Pisphecum
| Бишкек
| Бишкек
|-
| 4
| [[Regio Dzalalopolitana]]
| Джалал-Абадская область
| Жалалабат областы
| 1&thinsp;023&thinsp;200
| 33&thinsp;700
| 30.3
| 8
| [[Dzalalopolis]]
| Джалал-Абад
| Жалалабат 
|-
| 5
| [[Regio Narynensis]]
| Нарынская область
| Нарын областы
| 259&thinsp;300
| 45&thinsp;200
| 5.7
| 5
| [[Naryn (urbs)|Naryn]]
| Нарын
| Нарын
|-
| 6
| [[Regio Osensis]]
| Ошская область
| Ош областы
| 1&thinsp;117&thinsp;900
| 29&thinsp;200
| 38.2
| 7
| [[Os (urbs)|Os]]
| Ош
| Ош
|-
| 7
| [[Regio Talasensis]]
| Таласская область
| Талас областы
| 229&thinsp;000
| 11 400
| 20
| 4
| [[Talas (urbs)|Talas]]
| Талас
| Талас
|-
| 8
| [[Regio Thermolimnensis]]
| Иссык-Кульская область
| Ысыккөл областы
| 441&thinsp;300
| 43&thinsp;100
| 10.2
| 5
| [[Melanochiropolis]]
| Каракол
| Каракол
|-
| 9
| [[Os (urbs)|Os]]
| Ош
| Ош
| 259&thinsp;100
|
|
|
| [[Os (urbs)|Os]]
| Ош
| Ош
|}

== Demographia ==
Chirgisicus [[numerus incolarum]] 6.5 [[millio]]nes anno [[2020]] aestimatur. Quorum 34.4&nbsp;% minus quam 15 et 6.2&nbsp;% plus quam 65 annos nati sunt. Civitas est rustica: solum circiter tertia incolarum partes urbanas areas incolit. Media [[spissitudo incolarum]] 25 homines pro km² est. Nationis praecipuum ethnos [[Chirgisi|Chirgisum]], Turcicus populus 69&nbsp;% incolarum (aest. anno [[2007]]) comprehendens, est. Inter alia ethnē sunt [[Russi]] (9&nbsp;%), in Septemtrione concentrati, et [[Uzbeci]] (14.5&nbsp;%), in Meridie incolentes. Inter alios notabiles allophylos [[Tartari]] (1.9&nbsp;%), [[Uigures]] (1.1&nbsp;%), [[Tadziki]] (1.1&nbsp;%), [[Kazachi]] (0.7&nbsp;%), [[Ucraini]] (0.5&nbsp;%) et alia minora ethnē (1.7&nbsp;%) sunt. Chirgisia circa 80 dissimilium ethnōn in natione habet.
[[Fasciculus:Pyramide Kirghizistan.PNG|thumb|Aetatis distributionis pyramis (anno [[2005]])]]
Chirgisi historice seminomades [[pastor]]es fuerunt, rotunda tentoria yurtas nuncupata habitantes et [[ovis aries|oves]], [[equus caballus|equos]] [[Bos grunniens|bovesque grunnientes]] colentes. Nomadica traditio temporaliter operari pergit ([[transhumantia]]), cum pastorales familiae in montanos pastus aestate redeunt. Sedentarii Uzbeci et Tadziki traditionaliter irrigatas inferiores terras in valle Ferganica laborant.

Chirgisia ingentem mutationem in sua ethnica compositione ex libertate passa est. Ethnicorum Chirgisorum [[percentatio]] e circiter 50&nbsp;% anno [[1976]] in circiter 70&nbsp;% anno [[2007]] auxit, dum [[Europa]]eorum [[ethnos|ethnōn]] (Russorum, Ucrainorum ac [[Germani (Ethnos)|Germanorum]]) quoque et Tartarorum percentatio e 35&nbsp;% in circiter 10&nbsp;% cecidere. Russici [[ethnos|ethnous]] percentatio e 29.2&nbsp;% anno [[1970]] in 21.5&nbsp;% anno [[1989]] cecidit. E 1991 magnus Germanorum numerus, anno [[1989]] 101&thinsp;000 hominum constituens, in [[Germania]]m emigravere. Inter 1991 et [[2002]] amplius 600&thinsp;000 hominum e Chirgisia emigravere et ethnici allophyli e 47 in 33&nbsp;% deminuere.

{| class="wikitable floatright" style="text-align:center; width:100%; margin-left:0px; font-size:85%"
|+ Maximae Chirgisicae urbes secundum numerum incolarum
|-
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Positio
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Urbs]]
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Regio]]
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Numerus incolarum|Inc.]]
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Positio
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Urbs]]
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Regio]]
! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Numerus incolarum|Inc.]]
! align=center rowspan=11 | [[Fasciculus:Bishkek City.jpg|border|110px|Pisphecum]]<br />[[Pisphecum]]<br />[[Fasciculus:Panorama of Osh.jpg|border|110px|Os]]<br />[[Os (urbs)|Os]]<br />[[Fasciculus:Jalalabad 5.jpg|border|110px|Dzalalopolis]]<br />[[Dzalalopolis]]
|-
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 1 ||align=left | '''[[Pisphecum]]''' || [[Pisphecum]] || 865 527 || align=center style="background:#f0f0f0;" | 6 ||align=left | '''[[Uzgen]]''' || [[Regio Osensis]] || 49 410
|-
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 2 ||align=left | '''[[Os (urbs)|Os]]''' || [[Regio Osensis]] || 243 216 || align=center style="background:#f0f0f0;" | 7 ||align=left |'''[[Cyzylcia]]''' || [[Anemopolitania]] || 44 144
|-
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 3 ||align=left | '''[[Dzalalopolis]]''' || [[Dzalalopolitania]] || 97 172 || align=center style="background:#f0f0f0;" | 8 || align=left | '''[[Thalasseupolis]]''' || [[Thermolimnia]] || 42 875
|-
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 4 ||align=left | '''[[Melanochiropolis]]''' || [[Thermolimnia]] || 66 294  || align=center style="background:#f0f0f0;" | 9 ||align=left | '''[[Melanopelecypolis]]''' || [[Regio Tzuensis]] || 37 834 ||
|-
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 5 ||align=left | '''[[Haerapolis]]''' || [[Regio Tzuensis]] || 53 231 || align=center style="background:#f0f0f0;" | 10 ||align=left | '''[[Naryn (urbs)|Naryn]]''' || [[Regio Narynensis]] || 34 822
|-
| colspan="11" align=center style="background:#f5f5f5;" | '''Fons: Census anni [[2009]] ([[numerus incolarum]] [[de iure]])<ref>[http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/95] Commissio Nationalis Statisticae</ref>
|}{{clear}}

=== Linguae ===
Chirgisia duarum antiquarum [[Sovieti]]carum [[respublica|rerumpublicarum]] una in [[Asia Media]] est quae [[lingua Russica|Russicam]] velut [[lingua publica|linguam publicam]] servaverunt ([[Kazachstania]] altera est). [[Lingua Chirgisica]] ei addita est ut officialiter bilinguem civitatem [[September|Septembri]] [[1991]] fieret. Bilinguismus destinatus est [[Russi]]co [[ethnos|ethnei]] annuens ut hoc ethnos in nova civitate libera gratum est, in conatu vitandae [[fuga cerebrorum|fugae cerebrorum]].

[[Lingua Chirgisica]] [[linguae Turcicae|linguarum Turcicarum familiae]] membrum est et [[Abecedarium Arabicum|abecedario Arabico]] usque ad [[saeculum 20|saeculum vicensimum]] scripta est. [[Abecedarium Latinum]] anno [[1928]] insertum adoptatumque est et subsequenter pro [[Abecedarium Cyrillicum|abecedario Cyrillico]] anno [[1941]] substitutum est.

Generatim, Chirgisici incolae [[lingua Russica|Russicam]] intellegunt et ea loquuntur totam per civitatem, aliquibus remotis areis [[mons|montanis]] exceptis. [[Lingua Russica]] maioris [[Pisphecum]] incolentium partis [[sermo patrius]] est et pleraque negotia politicaeque res per hanc linguam geruntur. Usque ad recens tempus, [[lingua Kyrgyzensis]] velut domi locuta manebat et vix in usu erat per congressiones aut alios eventus. Nihilominus, pleraque parlamentaria congressiones hodie [[Kyrgyzice]] conducuntur, cum simultanea interpretatione prompta haud Chirgisophonis.

=== Religio ===
[[Fasciculus:Karakol-Dungan-Mosque-Exterior-1.jpg|thumb|[[Melanochiropolis|Melanochiropolitana]] [[Dungani]]ca [[meschita]]]]
[[Fasciculus:Bishkek church 01.jpg|thumb|left|150px|[[Pisphecum|Pispheci]] [[Ecclesiae Orthodoxae|Ecclesia Orthodoxa]]]]
[[Musulmanus|Musulmani]] maximum asseclarum numerum (82.7&nbsp;%) in Republica Chirgisica constituunt, dum [[Christianus|Christiani]] 16&nbsp;% fidelium putantur: e quibus Russi traditionaliter [[Ecclesiae Orthodoxae|religionem Orthodoxam]] colunt, dum [[Germani (ethnos)|Germani]] inter [[Catholicus|Catholicos]] et [[Lutheranismus|Lutheranos]] dividuntur. Inter [[Protestantes]] ([[Ecclesiae Baptistae|Baptistas]], [[Ecclesia Pentecostalis|Pentecostales]], [[Adventismus|Adventistas]]) motus, et Russophoni et Chirgisophoni sunt. Etiam parvuli [[Bahaismus|Bahaistarum]], [[Religio Iudaica|Iudaeorum]] et [[Buddhismus|Buddhistarum]] circuli in Republica Chirgisica sunt.

Anno 2009 Republica Chirgisica legem de "conscientiae libertate et religiosis societatibus in Republica Chirgisica" probavit, quae religiosarum societatum activitates, 200 sectatorum minimi numeri necessitatem et missionale opus essentialiter limitatum firmavit.

=== Valetudo ===
Anno [[2008]] hac in natione offensio mota est, cum infantum puerorumque et eorum matrum duodecas ab [[VIDH]] infecta est quod per maternum lac transmissum est.

Chirgisica [[exspectatio vitae]] anno [[2011]] 70.04 anni (66.04 anni viris et 74.24 anni feminis) aestimata est.

== Oeconomia ==
[[Agricultura]] cum 35% [[PDG|productui domestico generali]] contribuit. Chirgisia quinta [[xylinon|xylinou]] productrix in mundo est, quamquam etiam [[Beta (planta)|betas]], [[tabacum]], [[fructus]], [[olus|olera]] et [[frumentum|frumenta]] colit.
[[Fasciculus:BishkekBuildings.jpg|thumb|Vetera et nova [[Pisphecum|Pispheci]] aedificia]]
[[Ovis|Ovicultura]] et [[equus|equicultura]] valde evolutae sunt. [[Apicultura]] quoque notanda est.

Inter opes [[minerale]]s, Chirgisiae [[stibium]], [[hydrargyrum]], [[plumbum]], [[zincum]], [[carbo]], [[petroleum]] (pauca quantitate) et [[gasium naturale]] sunt. [[Oeconomia]] 2.4 centesimas inter annos 1991 et [[2001]] deminuit.
[[Fasciculus:E8094-Bishkek-East-Bus-Station.jpg|thumb|Typica urbana [[Pisphecum|Pispheci]], nationis [[caput (urbs)|capitis]], scaena.]]
Anno [[1978]] [[Sovieti]]ci [[geologia|geologi]] 352 tonnarum [[aurum|auri]] campos invenere, sed illo tempore eum fodinam factu impossibilem considerabant. Post libertatem ex URSS consecutam mercatus apertus est et civitas adventicias collocationes pecuniae accepit. Anno [[1996]] [[Canada|Canadensis]] societas Cuntorensem fodinam 300&thinsp;km e capite] et solum 60&thinsp;km e Sinensibus finibus sitam usurpare coepit. Anno 2010 fodina Cuntorensis una maximorum in mundo est et 20 tonnas auri pro mense producit. Auri fodinae 45 centesimas productus domesticae generalis et 40 centesimas Chirgisicorum exportationum repraesentant.

Chirgisia una duarum antiquae Unionis Sovieticae nationum ferventissimarum in faciendis oeconomicis emendationibus transitionis in [[oeconomia mercatus|oeconomiam mercatus]] fuit. Post prosperum oeconomicae stabilitationis programma, [[inflatio]]nem e 88&nbsp;% anno [[1994]] in 15&nbsp;% anno [[1997]] deminuens, attentiones ad stimulandum incrementum directae sunt. Pleraeque civitatis societates venierunt. Productionis lapsus graves fuere, dissoluta URSS anno 1991, sed medio anno [[1995]] productio recuperari coepit et exportationes crescere coepere. Rudiarii, homines sine quaestu et functionarii cum parvis salariis etiam magnas difficultates pati pergunt. Internationale subsidium ponderis munere in oeconomica recuperatione functum est. Gubernatio rationum seriem cepit ad pugnandum contra gravia problemata, inter quae excessivum externum debitum, inflatio, inadaequatum fiscale systema et oeconomicarum Russiae convulsionum effectus. Chirgisia robustum incrementum omnes per annos e [[1999]] adepta est.

Nihilominus circiter tertia incolarum pars aut 43&nbsp;% sub limine paupertatis vivit, et civitas Asiae Mediae pauperrima est. Per mundanam crisin pecuniariam anno [[2009]], pecuniariae missiones ex emigrantibus in Russia cecidere et graviora nationis problemata redditae sunt. Cum paupertate, inflatione corruptioneque in civitatem domitatis et vacatione operis 18&nbsp;%, Chirgisia anno 2010 in politico tensionis indeterminationisque momento vixit.

== Vectura ==
[[Fasciculus:E8102-Bishkek-West-Bus-Terminal.jpg|thumb|left|Statio Terminalis [[Laophorium|Laophorica]] [[Pisphecum|Pisphecensis]]]]
[[Vectura]] in Chirgisia nationis alpina topographia dure cogitur.{{dubsig}} Viae circumerrantes abruptas valles ascendunt, saltus amplius 3&thinsp;000 metra (9&thinsp;800 pedes) altos transeunt et crebris luteis decursibus niveisque labinis subiectae sunt. Hiemalia itinera in multis remotissimarum altissimarumque regionum fere impossibilia sunt.

Ulteriora problemata e facto veniunt, ut multae [[autovia]]e et [[ferrivia]]e, per Sovieticam perihodon constructae, internationalibus limitibus hodie intersectae sint, quorum officia transitus temporis consumptionem requirunt, cum eae non omnino clausae sunt. [[Equus]] adhuc valde usitatum vecturae medium est, praesertim in ruralissimis areis; Chirgisicae autoviaria infrastructura diffusa non est, equi igitur locos attingere possunt, quos autocineta nequiunt et carum inportatumque [[combustibile]] non poscunt.

=== Aëroportus ===
[[Fasciculus:Antonov An-2 Tamchi.jpg|thumb|Parva statio aëria in [[Tamtzy]]e (Тамчы), apud Septemtrionalem [[Lacus Calidus|Lacus Calidi]] ripam]]
Exeunte Sovietica perihodo circiter 50 [[aëroportus]] et curricula aëronavium in Chirgisia erant, e quibus multa construebantur praesertim militaribus propositis in his regionibus finitimis Sinis et e quibus pauca adhuc in usu manent.
* [[Aëroportus Internationalis Manas]] (Kyrgyzice «Манас» эл-аралык аэропорту) prope [[Pisphecum]] praecipuus internationalis aëroportus est cum coniunctionibus in [[Moscua]]m, [[Lithopolis (Uzbecia)|Lithopolin]], [[Almata]]m, [[Pecinum]], [[Calonomopolis|Calonomopolin]], [[Constantinopolis|Constantinopolin]], [[Baku]] et [[Dellium]].

* [[Aëroportus Osensis]] praecipuum aërium terminale in nationis meridie cum diariis conexionibus Pisphecum est.

* Aëroportus [[Dzalalopolis|Dzalalopolitanus]] Pispheco per diarios volatus coniungitur. Nationalis vexillifera aerilinea, [[Kyrgyzstan (aerilinea Chirgisica)|Kyrgyzstan]], volatus in [[Aëroplanum|aëroplanis]] [[Antonov An-24|An-24]] operat. Per aestivales menses, hebdomadarius volatus Dzalalopolin [[regio]]ne [[Thermolimnia]]e conectit.

* Alii complexus per [[URSS|Sovieticam]] aeram aedificati aut clausi sunt aut solum occasionaliter in usu aut restricti militari usui (e.g. [[Statio Aëria Saccharopolitana]], [[Russice]]; Авиабаза Кант, qua utitur [[Classis Aëria Russica|classis Aëria]] [[Russia|Russica]], Russice Военно-воздушные cилы России).

=== Prohibitae aërilineae status ===
Haec civitas in [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] catalogo de prohibitis nationibus ad certificandas aërolineas apparet. Quid nullam aërilineam in Chirgisia matriculatam cuiusvis generis diaconias intra Unionem Europaeam operare posse significat, quia Europaeae securitatis regulae non observantur.

=== Ferrivia ===
[[Fasciculus:E7939-Bishkek-rail-overpass.jpg|thumb|Dieseliana machina vectoria prope stationem ferriviariam praecipuam [[Pisphecum|Pispheci]]]]
[[Vallis Tzuensis]] septemtrione et [[vallis Ferganica|vallis Fergănica]] meridie Unionis Sovieticae [[ferrivia]]rii systematis limites in [[Asia Media]] fuere. Ortis libertatis postsovieticis civitatibus ferriviae sine spectandis administrativis limitibus constructae finibus sectae sunt et commeatus igitur graviter arctatus est. Ferriviarum paulum intra Chirgisiam, circiter 370&nbsp;km longum (cum 1520 mm latis viis) summatim, paucum oeconomicum valorem habent absente magno commeatu super longas distantias versus centra et ex illis velut [[Lithopolis (Uzbecia)|Lithopoli]], [[Almata]] et Russicis urbibus.

Sunt vaga proposita de extendendis ferriviis e [[Thalasseupolis|Thalasseupoli]] in septemtrione vel ex Ose in meridie in Sinas, sed constructionis sumptus ingens esset.

==== Ferriviarii nexus cum vicinis nationibus ====
Chirgisiae ferriviae communicantur et praeterea eandem ferriviariam latitudinem habent cum Kazachstania, per Pispheci ramum, et cum Uzbecia], per Osensem ramum. Nihilominus, quamquam eandem latitudinem cum Tadzikistania participat, tamen cum ea non conectitur.
Etiam non conectitur cum Sinis, cum quibus etiam non participat eandem latitudinem (1524 et 1435&nbsp;mm).

=== Viae ===
[[Fasciculus:Osh 03-2016 img12 Alishir Navoi Street.jpg|thumb|[[Via]] in [[Os (urbs)|Ose]], secunda maxima urbe in Chirgisia]]
Iuvante [[Argentaria Asiana Evolutionis]] ([[Anglice]] ''Asian Development Bank'') praecipua [[via]] septemtrionem cum austroccidente e Pispheco in Os conectens nuper perfecta est. Quod considerabiliter communicationem faciliorem inter duo praecipua centra incolarum in natione, septemtrione vallem Tzuensem et vallem Fergănicam meridie, facit. Huius viae ramorum agnatum 3&thinsp;500 [[metrum|metrorum]] [[transitus|passum]] in [[Talas (flumen)|vallem Talasensem]] Boreoccidente transit, Proposita nunc formulantur ad construendam praecipuam viam ex Ose in Sinas.

Omnes viae 30&thinsp;300&nbsp;km anno 1990 constituunt, quorum 140&nbsp;km [[autovia]]e et 22&thinsp;600&nbsp;km bituminatae (inclusis aliquibus viis cum glareae superficie omnibus caelis), et quorum 7&thinsp;700 immunitae sunt (hae viae ex instabili terra factae et umido caelo difficiles transitu sunt).

=== Viae aquaticae ===
[[Vectura navalis|Per aquam]] [[vectura]] solum in Lacu Calido (Ысык-Көл) est et aspee deminuit Unione Sovietica collapsa.

=== Portus ===
[[Thalasseupolis]] (Балыкчы) ad Lacum Calidum portum habet.

== Periegesis ==
[[Fasciculus:Issyk-Kulmeer.jpg|thumb|Meridionalis [[Lacus Calidus|Lacus Calidi]] ripa]]
Una popularissimarum [[periegesis|periegeticarum]] destinationum in Chirgisia Lacus Calidus est, ubi numerosa [[deversorium|deversoria]], [[vicus recreationis|vici recreationis]], [[hospitium|hospitia]] et [[sanatorium|sanatoria]] sita sunt ad septemtrionalem ripam. Popularissimae litorales zonae in urbe [[Aphroditapatropolis|Aphroditapatropolitana]] (Чолпон-ата) et vicinis in locis sunt, inter quos [[Caraoi]], [[Bosteri]] et [[Corumdy]]. Lacum visitantium turistarum numerus amplius millioni pro anno inter [[2006]] et [[2007]] fuit. Nihilominus propter oeconomicam politicamque instabilitatem in regione numerus decrevit in recentibus annis.

[[Pezoporia]]m et [[catascenosis|catascēnōsin]] curantibus quaeque regio dissimiles attractiones et incitamenta offert. Aliquot popularissimorum locorum catascēnōsei in meridionali [[Regio Osensis|regione Osense]], in area inter [[Naryn (urbs)|urbem Naryn]] [[Passus Torugartensis|Passumque Torugartensem]] et montes [[Glaciarium|glaciariaque]] [[Melanochiropolis|Melanochiropolin]] in [[Thermolimnia]] circumdantes sunt. Locales mystagogi baiulique in variis turisticis societatibus Pispheci et in [[Regiones Chirgisiae|regionalibus]] capitibus conduci possunt.

[[Nartatio]] adhuc in sua infantia velut periegetica industria est, sed aliquatenus vilis et bene structa basis circa mediam horam e Pispheco est. Statio nartatoria Toguzbulacensis 45&nbsp;km e Pispheco per viam versus vallem Issycatensem distat. In Consaepto Nationali Vallis Melanochiropolitanae, extra Melanochiropolin alia statio nartatoria est cum tribus [[nivitraha aëria|nivitrahis]] et conducto apparatu prompto bonae qualitatis.

== Educatio ==
[[Fasciculus:University of Central Asia Bishkek office.jpg|thumb|left|[[Universitas Asiae Mediae|Universitatis Asiae Mediae]] temporaria graphea [[Pisphecum|Pispheci]]]]
[[Fasciculus:Osh state university.jpg|thumb|left|[[Universitas Civitatis Osensis]].]]
Systema educativum in Chirgisia [[educatio primaria|primariam]] (gradus 1 in 4) et [[educatio secundaria|secundariam]] (gradus 5 in 11 aut 12 aliquando) educationes in una schola sitas includit. Liberi in primariis scholis septem annos nati accipi solent. Requisitum est omnem puerum novem gradus scholae terminare et diploma completionis recipere. Attamen gradus 10 et 11 optionales sunt, sed necessarium est eos complere ad gradum suscipiendum et ad accipiendum publice missum diploma scholare. Ad accipiendum diploma studens undecim annorum curriculum scholare complere et quattuor obligatoria civitatis examina de scriptione, mathematica, historia et lingua adventicia feliciter evadere debet.

77 publicae scholae Pispheci et amplius 200 reliqua in natione sunt. 55 instituta educationis superioris et [[universitas|universitates]] in Chirgisia exstant, quorum 37 sunt civitatis instituta.

Inter instituta educationis superioris in Chirsigisia sunt:

* [[Universitas Internationalis Chirgisiae]]
* [[Universitas Asiae Mediae]]
* [[Universitas Americana Asiae Mediae]]
* [[Universitas Humanitatum Pisphecensis]]
* [[Universitas Ataturco-Alatoënsis Internationalis]]
* [[Universitas Nationalis Chirgisica]]
* [[Universitas Technica Chirgisica]]
* [[Universitas Paedagogica Civitatis Chirgisicae]] antiqua Universitas Civitatis Chirgisicae Arabaeviana
* [[Universitas Russo-Slavonica Chirgisica]]
* [[Universitas Civitatis Chirgiso-Russica]]
* [[Universitas Manas Chirgiso-Turcica]]
* [[Universitas Uzbeca Chirgisica]]
* [[Institutum Moskovianum Legis et Societatis]]
* [[Universitas Civitatis Osensis]]
* [[Universitas Technologica Osensis]]

== Cultura ==
=== Litterae ===
[[Manas (epos)|Manas]] traditionale populi Chirgisici [[epos]] est. Poëma circiter medii millionis versuum vicies longior [[Homerus|Homeri]] [[Odyssea]] et unum inter logissimima poëmata in mundo est. Patrioticum opus est, magnalia Manae et eius posterorum et asseclarum referens, qui contra [[Seres]] [[saeculum 9|saeculo nono]] ad servandam Chirgisicam libertatem pugnaverunt.

=== Traditiones ===
Licet illegalis, adhuc colitur [[raptus sponsarum]]. In principio in natione, ubi [[matrimonium dispositum|matrimonia disposita]] solita erant, sponsus raptum consensum cum sponsa effecit, quam in matrimonium ducere volebat, si eiusdem pretium non solvere poterat aut si familia ei repugnabat. Ceterum horum raptuum aliqui iam non consensi sunt, sed sunt veri [[raptus]].

=== Musica ===
Traditionalis [[musica]] Chirgisiae cancellatorum longorumque [[tonus|tonorum]] usu cum ponderis [[Russi]]cis elementis designatur.

[[Fasciculus:Kyrgyz Musicians in Karakol.jpg|thumb|Grex musicorum Chirgisicorum in [[Melanochiropolis|Melanochiropoli]] canens]]
Traditionalis musica [[manastzi|manastzos]], sive [[epos|epous]] [[Manas (epos)|Manae]] [[aoedos|aoedous]], et [[instrumentum musicum|instrumentalem]] musicam [[qui|quos]]{{dubsig}} nuncupatam includit, quae narrationes circum musicum iter se evolventes refert.

[[Comuzum]] (Kyrgyzice комуз et Russice гопуз), soni contracti [[instrumentum musicum]], nationale Chirgisiae instrumentum est. Tres nervos habet, e [[lignum|ligno]] factum est et cum digitis sine [[arcus (musica)|arcu]] canitur. Eius sonus similis [[cithara Hispanica|citharae Hispanicae]] est. Praeter comuzum inter Chirgisica traditionalia instrumenta [[cobyzum]] (Kyrgyzice; кыл кыяк et [[Russice]]; кобыз), duorum nervorum instrumentum cum arcu et etiam ponderis Chirgisicae identitatis symbolum; [[sybyzgy]], [[Tibia (instrumentum musicum)|tibia]] per latus inflata; [[tzopoztoor]]; et [[cithara Iudaica]] sunt.

== Artes athleticae ==
[[Pediludium]] est [[unus|una]] ex [[ars athletica|artibus athleticis]] populo gratissimis in Chirgisia. Publica societas rectoria est [[Foederatio Pedilusoria Reipublicae Chirgisicae]], anno [[1992]] post URSS collapsam condita, quae [[Turma Pedilusoria Nationalis Chirgisica|turmam pedilusoriam nationalem Chirgisicam]] administrat.

[[Palaestrica]] etiam valde popularis in Chirgisia est. In [[Pechinum|Pechinensibus]] [[2008 Olympia Aestiva|Olympiis]] anni [[2008]] [[duo]] Chirgisici athletae nomismata in [[lucta Graeco-Romana]] assecuti sunt: [[Canatbecus Begaliev]] [[clipeus argenteus|argenteum]] et [[Ruslanus Tumenbaev]] [[clipeus aeneus|aeneum]].

[[Alsulegia glacialis]] popularis in Chirgisia non fuit, donec primus [[Campionatus Chirgisicus (alsulegia glacialis)|Campionatus Chirgisicus]] anno [[2009]] institutus est. Anno 2011 [[turma masculina nationalis Chirgisica alsulegiae glacialis]] in Prima Divisione [[Ludi Hiemales Asiani (2011)|Ludorum Hiemalium Asianorum 2011]] vicit, in omnibus sex ludis cum sex victoriis dominans. Fuit primus ponderis internationalis eventus, cuius turma Chirgisica alsulegiae glacialis particeps fuit. Turma masculina Chirgisica alsulegiae glacialis se [[Foederatio Internationalis Alsulegiae Glacialis|Foederationi Internationali Alsulegiae Galcialis]] Iulio 2011 iunxit.
[[Fasciculus:Talant Dujshebaev 02.jpg|thumb|[[Talantus Duyshebaev]], '''Chirgisicae'' originis pristinus [[manufollium|manufollii]] lusor et [[exercitor]]]]

[[Turma nationalis Chirgisica alsulegiae Russicae|Turma nationalis Chirgisica]] [[alsulegia Russica|alsulegiae Russicae]]{{dubsig}} suum primum nomisma in [[Ludi Hiemales Asiani (2011)|Ludis Hiemalibus Asianis 2011]] assecuta est, nempe aëneum.

Etiam notanda est Chirgisiam in [[manufollium|manufollii]] historia optimi fortasse lusoris medii, [[Talantus Duyshebaev|Talanti Duyshebaev]], cunas fuisse, qui in turmis [[CSKA Moscuae|CSKA]] [[Moscua]]e, [[Teka Cantabria]] [[Santander]]is, [[TuS Nettelstedt-Lübbecke|Nettelstedt]] [[Hlidbeki|Hlidbekorum]], [[GWD Minden]] [[Minda]]e et [[Club Balonmano Ciudad Real]] [[Civitas Regalensis|Civitatis Regalensis]] lusit, in quo ultimo eius numerus 10 in Civitatis Regalensis [[harena (aedificium)|harena]] [[Quijote Arena|Quijote]] dimissus est. Talantus Duyshebaev [[Hispania|Hispanicam]] [[nationalitas|nationalitatem]] accepit illa URSS dissoluta. Postea societatis manufollicae [[Club Balonmano Atlético de Madrid]] et deinde [[Turma nationalis Polona manufollii|turmae nationalis Polonae manufolii]] [[exercitor]] erat.

[[Traditio]]nales [[artes athleticae|artes athleticas]] [[equitatio]]nis pondus in Chirgisica [[cultura]] monstrant.

[[Buzcasium]] (Russice Бузкаши), velut in reliqua Asia Media, popularissimum est. Consistit in ludo simili permixtionis inter [[Alsulegia equestris|alsulegiam equestrem]] et [[harpastum]], in quo duae [[eques|equitum]] turmae pugnant ad possidendum animal mortuum sine capite artubusque ad consequendum collocare id in metae zona.

Alii populares ludi equestres sunt:

* [[Atzabysum]] est longae distantiae certamen equestrum, aliquando amplius 50 chiliometrorum.
* [[Dzumbyatmaium]] consistit in magno pretiosi metalli assere sive [[dzubyum|dzubyo]] alligato ad palum cum filo, quem agonistae rumpere conantur equo admisso.
* [[Cyzcuu]] (кыз куумай) consistit in viro feminam persequenti ad assequendum ab illa [[osculum]] equo admisso equitantis; si is non id consequitur, ea invicem eum persequi et [[flagellum|flagello]] verberare conari potest.
* [[Oödarysum]] consistit in duobus agonistis colluctatis, dum equitant et uterque conatur esse primus, qui alterum ex equo iaciat.
* [[Tyinemmeium]] consistit in capiendo nummum e solo equo admisso.

{{NexInt}}
* [[Cingis Aitmatov]]
* [[Iasyr Shivaza]]

== Notae ==
<references />

== Nexus externi ==
{{Fontes geographici}}
{{CommuniaCat|Kyrgyzstan|Kyrgyzstaniam}}
; Gubernatio
* [http://www.gov.kg/ Publica gubernationis Chirgisiae pagina interretialis] {{ling|Kyrgyzice|Russice}}
* [http://www.lexadin.nl/wlg/legis/nofr/oeur/lxwekyr.htm Reipublicae Chirgisicae leges] {{ling|Anglice}}

; Generalis informatio
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1296485.stm Nationis descriptio] e [[BBC News]] {{ling|Anglice}}
* [https://www.library.illinois.edu/ias/spx/slavicresearchguides/nationalbib/kyrgyzintro/ Introductio in bibliographiam Kyrgyziae] {{ling|Anglice}}

; Alia
* [http://www.pbs.org/frontlineworld/stories/kyrgyzstan/photos1.html Super mundano tecto] photographicum schediasma e [[Public Broadcasting Service|PBS]] [[Frontline (series televisifica Statunitensis)|Frontline]] {{ling|Anglice}}

{{Asia}}
{{Capsae collectae|Kyrgyzstania|politica|{{Praesides Chirgisiae}}{{Primi ministri Chirgisiae}}{{Ministri rerum externarum Kyrgyzenses}}}}
{{Myrias|Geographia}}

[[Categoria:Kyrgyzstania| ]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 1991]]
[[Categoria:Independentium Civitatum Foederatio]]
Formulae hac in pagina adhibitae:
Redire ad Kyrgyzstania.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Kyrgyzstania"