Foedus Achaicum
Foedus Achaicum[1] fuit societas civitatum Achaearum in Peloponneso septentrionali quae tertio saeculo a.C.n., Arato Sicyonio ducente, et secundo saeculo ineunte, ducente Philopoemene, maxime floruit.
De confoederatione nascente crescenteque
recensere
De primo foedere quinto saeculo a.C.n. facto inter duodecim civitates Peloponnesiacas[2] parum notum est. Helice, praecipua urbe eorum, terrae motu anno 373 a.C.n. deleta et rebus Graecis Macedonibus obvenientibus paulatim dissoluta est[3].
At circa 280 a.C.n.[4] quattuor civitates in Peloponneso septentrionali sitae, Patrae, Dyme, Pharae, Tritaia, libertatem adversus Macedones et Antigonum Gonatam vindicantes novam confoederationem democratice constitutam condiderunt. Scribam et duos strategos[5] eligebant qui sibi imperarent. Quibus circa 275 accesserunt Aegium, Burra, Keryneia[6]. Ab illo tempore concilia confoederationis Achaicae Aegii fieri solebant[7]. Ab anno 256 unum strategum annuum tantum eligebant qui toti confoederationi praeesset. Aratus Sicyonius, septies et decies strategus renuntiatus usque ad mortem (213 a.C.n.) augendae confoederationi plurimum contulit ː eversa tyrannide non tantum in sua patria sed etiam in vicinis civitatibus confoederationi ut adhaerescerent eis persuadebat. Ita paucis annis accessere Sicyon, Corinthus, Megara, Argos, Aegina, Megalopolis[8], magna pars Arcadiae, Messenia[9]. Nam secundum rerum gestarum scriptorem Megalopolitanum Polybium Foederis Achaici propositum idem semper mansit, libertatem et aequalitatem democraticam omnibus praebere expellendis tyrannis et regibus cohibendis ac simul Peloponnesum velut in unam civitatem cogere[10]. Iam ipsis Lacedaemoniis validiores erant, qui ne opprimerentur societatem cum Aetolis fecerunt nec eo minus in foedus Achaicum intrare coacti sunt anno 188 a.C.n.[11]; ita libertatem quandam tueri poterant Achaei etiamsi nonnumquam Macedonum regum societatem adversus hostes adfectare cogebantur. Ita reges Antigonus Doson et Philippus V, velut hegemones, Achaeos in maiorem societatem circa se incluserant quorum conciliis plerumque Corinthi habitis ipsi praesidebant[12]. Nonnumquam etiam comitiis Achaeorum interveniebat Philippus V[13]. Nihilominus secundo bello Macedonico Achaei Macedonum societatem dimiserunt et opem Romanis adversus Philippum V tulerunt[14].
De confoederatione vergente
recensereAt postquam Romani res Graecas decidere coeperunt, secundo saeculo a.C.n., quamquam Philopoemen, octies strategos creatus, dux magna virtute et prudentia exstitit, potentia confoederationis Achaicae vergere non desiit. Anno 168 a.C.n. victo rege Macedonico Perseo, quia neutris partibus favere constituerant obsides Romanis dare debuerunt, quorum unus erat Polybius, rerum gestarum scriptor. Anno 146 a.C.n. Lucio Mummio Corinthum solo aequante Achaei omnino victi sunt. Ab illo tempore libertatem amiserant ː etsi novum koinon Achaeorum e paucis civitatibus circa Patras quominus fieret Romani non impediebant, leges tamen illius foederis ipsi instituerunt et Achaeos re vera in dicione proconsulis Macedoniae ponebant. Secundo saeculo p.c. confoeferationis concilium quae ad imperatorum cultum spectabant adhuc curabat.[15]
Fasti strategorum
recensere- Margos e Kerynea 256 - 255[16]
- Aratus Sicyonius 245 - 244
- Dioedas 244 - 243
- Aratus Sicyonius 243 - 242
- Aegialeas 242 - 241
- Aratus Sicyonius 241–240
- Aratus Sicyonius 239–238
- Aratus Sicyonius 237–236
- Aratus Sicyonius 235–234
- Lydiadas Megalopolitanus 234 - 233
- Aratus Sicyonius 233 - 232
- Lydiadas Megalopolitanus 232 - 231
- Aratus Sicyonius 231 - 230
- Lydiadas Megalopolitanus 230 - 229
- Aratus Sicyonius 229-228
- Aristomachus Argivus 228 - 227
- Aratus Sicyonius 227 - 226
- Hyperbatas 226 - 225
- Timoxenos 225 - 224
- Aratus Sicyonius 224–223
- Timoxenos 223–222 (?)
- Aratus Sicyonius 222–221
- Timoxenos 221–220
- Aratus Sicyonius 220–219
- Aratus Minor 219–218
- Epiratos 218–217
- Aratus Sicyonius 217–216
- Timoxenos 216–215
- Aratus Sicyonius 215–214 BC
- Aratus Sicyonius 213 (hoc anno mortuus est)
- Euryleon Aegiensis 211–210
- Cycliadas 210 - 209
- Philopoemen 209 - 208
- Nikias 208–207
- Philopoemen 207–206
- Lysippos 202–201 (?)
- Philopoemen 201–200 BC
- Cycliadas 200 - 199
- Aristaenos Megalopolitanus 199 - 198
- Nicostratos 198 - 197
- Aristaenos Megalopolitanus 195 - 194
- Philopoemen 193 - 192
- Diophanes 192 - 191
- Philopoemen 191 - 186
- Aristaenos Megalopolitanus 186 - 185
- Lycortas 185 - 184
- Archon 184 - 183
- Philopoemen 183 - 182
- Lycortas 182 - 181
- Calicrates 180 - 179
- Xenarchos 175 - 174
- Archon 172 - 169
- Menalkidas Spartanus 151 - 150
- Diaeos Megalopolitanus 150 - 149
- Damocritus 149 - 148
- Diaeos Megalopolitanus 148 - 146
- Critolaos Megalopolitanus 147 - 146
Notae
recensere- ↑ Strabonis Rerum geographicarum libri XVII, Lipsiae 1801, p. 298
- ↑ Polybius enumerabat Patras, Dymen, Olenen, Helicen, Pharas, Tritaeam, Aegium, Aegiriam, Pellenen, Leontium, Buram, Caryneam.
- ↑ Polybius II.41.9-10.
- ↑ Polybius II.41.1 et 11.
- ↑ Hunc magistratum "praetorem" Latine interpretari solebat Titus Livius.
- ↑ Polybius II.41.13-15.
- ↑ Titus Livius 38.30.
- ↑ Anno 234 a.C.n.ː Plutarchus 30. Polybius II.44.6.
- ↑ Pausanias IV.29.7 et 12.
- ↑ Historiae II.42.3ː καθ´ ἣν προτείνοντες μὲν τὴν παρ´ αὑτοῖς ἰσηγορίαν καὶ παρρησίαν, πολεμοῦντες δὲ καὶ καταγωνιζόμενοι συνεχῶς τοὺς ἢ δι´ αὑτῶν ἢ διὰ τῶν βασιλέων τὰς σφετέρας πατρίδας καταδουλουμένους et 43.8ː τὸ Μακεδόνας μὲν ἐκβαλεῖν ἐκ Πελοποννήσου, τὰς δὲ μοναρχίας καταλῦσαι, βεβαιῶσαι δ´ ἑκάστοις τὴν κοινὴν καὶ πάτριον ἐλευθερίαν.
- ↑ Titus Livius 38.34.3 et 39.36.6-8. Pausanias VIII.30.5 et 51.1
- ↑ Polybius IV.13.7 et IV.25.1.
- ↑ Polybius IV.82.
- ↑ Titus Livius XXXII.19-23.Pausanias VII.8.1-5.
- ↑ Pausanias V.12.6 et VII.24.4. Cf Jürgen Deininger, Die Provinziallandtage der römischen Kaiserzeit von Augustus bis zum Ende des dritten Jahrhunderts n. Chr., Beck, 1965, pp. 89-95.
- ↑ Polybius II.41.14 et II.43.2.
Fontes
recensere- Pausanias libro quarto Graeciae descriptionis XXIX.6-12 necnon libro septimo capitulis 7-17 et libro secundo 8.4-8.6
- Plutarchus, Vita Arati
- Vita Philopoemenis
- Polybius, libro secundo Historiarum cap. 38-71.
- Strabo, Geographica libro octavo 7.3
Plura legere si cupis
recensereLatine
recensere- Petrus Huber, Achaica[nexus deficit], 1901
- Carolus Fridericus Merleker, Achaicorum Libri tres, Darmstadii : sumptibus et typis C.G. Leskii, 1837
- Ernestus Wahner, De Achaeorum foederis origine atque institutis, Berolini, 1854
Barbare
recensere- André Aymard, Les assemblées de la Confédération achaienne : étude critique d'institutions et d'histoire, Bordeaux : Féret & fils , 1938 Recensio critica Altera recensio critica Tertia recensio critica
- Les premiers rapports de Rome et de la Confédération achaienne, 198-189 avant J.-C, ibidem, 1938 Recensio critica
- Andreas Bastini, Der achäische Bund als hellenische Mittelmacht : Geschichte des achäischen Koinon in der Symmachie mit Rom, Francofurti, P. Lang, 1987
- Ignazio Didu, La fine della Confederazione achea : lotta politica e rapporti con Roma dal 180 al 146 A.C, Cagliari, Istituto di storia antica, Università degli studi di Cagliari, 1993
- Marcellus Dubois, Les ligues étolienne et achéenne, Paris : E. Thorin, 1885 Recensio critica
- Aldo Ferrabino, Il problema dell'unità nazionale nella Grecia antica. 1, Arato di Sicione e l'idea nazionale, Romae, "L'Erma" di Bretschneider, 1972
- Andrew James Hillen, Strategies of unity within the Achaean League, University of Utah, 2012. (Dissertatio academica).
- Max Klatt, Forschungen zur Geschichte des Achäischen Bundes, Berolini, 1877
- J. A. O. Larsen, Greek Federal States. Their Institutions and History, Clarendon Press, 1968. Recensio critica [https://www.persee.fr/doc/rea_0035-2004_1970_num_72_3_3879_t1_0448_0000_2 Altera recensio critica Tertia recensio critica
- G. A. Lehmann, "Erwägungen zur Struktur des achaiischen Bundesstaates", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 1983(51) ː 237-261
- Harald Nottmeyer, Polybios und das Ende des Achaierbundes : Untersuchungen zu den römisch-achaiischen Beziehungen ausgehend von der Mission des Kallikrates bis zur Zerstörung Korinths, München : Ed. Maris, 1995
- Domenica Paola Orsi, L'alleanza acheo-macedone: studio su Polibio, Edipuglia, 1991 Recensio critica
- Alain Rémy, "Polybe et le Πολίτευμα de la Confédération achéenne", Bulletin de l'Association Guillaume Budé, 2008ː101-125
- Thomas Schwertfeger, Der Achaiische Bund von 146 bis 27 v. Chr., München, C. H. Beck, 1974 Recensio critica
- Ralf Urban, Wachstum und Krise des Achäischen Bundes : Quellenstudien zur Entwicklung des Bundes von 280 bis 222 v. Chr.. Wiesbaden : F. Steiner, 1979 Recensio critica