Chiapas

Chiapas Chiapas
Dewlet
Estado Libre y Soberano de Chiapas
Ala Nîşan
Sirûd: Himno a Chiapas
Dewleta Çîpasê ya di nav Meksîkê de
Welat	Meksîk
Paytext	Tuxtla Gutiérrez
Bajarê Mezin	Tuxtla Gutiérrez
Şaredarî	118
Mûkir	14 îlon 1824[1]
Sazî	19'emîn[a]
Îdarî
• Walî	Manuel Velasco Coello
• Senator[2]	Luis Armando Melgar Bravo Roberto Albores Gleason Zoé Robledo Arbulo
• Cîgir[3]	Cîgirên Federal • Lourdes Adriana López Moreno • Pedro Gómez Gómez • Amilcar Augusto Villafuerte Trujillo • Harvey Gutiérrez Álvarez • Luis Gómez Gómez • Williams Oswaldo Ochoa Gallegos • Francisco Grajales Palacios • Oscar Eduardo Ramírez Aguilar • María del Rosario de Fátima Pariente Gavito • Héctor Narcia Álvarez • Hugo Mauricio Pérez Anzueto • Antonio de Jesús Díaz Athié
Qada rûerdê [4]
• Giştî	73311 km2 (28.306 sq mi)
• Rêz	10'emîn Rêzkirin
Bilindahiya herî zêde [5]	4080 m (13.390 ft)
Nifûs  (2015)[6]	5,217,908
• Rêz	7'emîn
• Rêz	15'emîn
Demonîm	Chiapaneco (a)
Dem	UTC-6 (NDN)
• Havîn (DST)	UTC-5 (DH)
Koda Postayê	29 – 30
Koda Herêmê	Kodên Herêmê • 916 • 917 • 918 • 919 • 932 • 934 • 961 • 962 • 963 • 964 • 965 • 966 • 967 • 968 • 992 • 994
Koda ISO 3166	MX-CHP
EPM	0.667 Navîn 32'emîn rêzkirina 32
TBH	US$ 11,957,977.89 emîn[b]
Malper	Malpera Fermî ya Rêvebirê
biguhêre

Chiapas (bilêvkirina spanî: [ˈtʃjapas] ( Guhdar bike)), bi fermî Dewleta Azad û Serbixwe ya Chiapasê (bi spanî: Estado Libre y Soberano de Chiapas), dewletekî ji 31 dewletên Meksîkê ye, ku bi Navçeya Federal, 32 hebûnên federal ên Meksîkê ve xemilandin. Ev di 122 şaredar û paytexta wê jî bajarê Tuxtla Gutiérrez tê dabeşkirin. Navendên din ên şêniyên girîng li Çîpasê wek Ocosingo, Tapachula, San Cristóbal de las Casas, Comitán û Arriaga ne. Cih li Başûrrojavayê Meksîkê digre, ku ew ji başûrê dewletê ji aliyê dewletên Oaxaca li rojava, Veracruz li ser bakurrojava û Tabasco li ser bakur ve sînorkirin,^[7] û ji aliyê departementên Guatemalayê a li ser rojhilat û başûrrojhilatên Petén, Quiché, Huehuetenango û San Marcos in. Çîpas li ser peravên Okyanûsa Pasîfîk li başûr de cih digre.

Navê Çîpasê ya rastî bi spanî Chiapas e. Ev nav bi kurdî wek Çîpas tê gotin. Ji ber ku, ev nav di helbestên stranên kurdî de gelek caran tê gotin.^[8] Herwiha ev navê bi kurdî di rojname û medayayên Kurdistanê de jî tê dubarekirin û vegotin.^[9]

Dema ku Meksîk ava bû, ew di bin dîktatoriya Porfirio Diaz birêvekirin. Li dijî vê dîktatoriyê ji aliyê Emiliano Zapata Şoreşa Meksîkê hatiye destpêkirin. Piştî şerê şoreşa Meksîkê bi dawî bû û Emiliano Zapata jiyana xwe ji dest da, Chiapas ketiye bin rêvebertiya partiya hatiye hilbijartin. Li hemberî vê rêvebertiyê, hêzên Artêşa Rizgariya Neteweyî ya Zapatîst EZLN di sala 1994an de ji bo îdeolojiya Emiliano Zapata ji nû ve bidin jiyandinê, yekemîn êrîşa xwe li Chiapasê li dijî Artêşa Meksîkê pêk anî. Di vê salê de Chiapas hatiye dagirkirin. Di van salan de Gelên Chiapasê jî piştgirî dan çepgirên Artêşa Rizgariya Neteweyî ya Zapatîst. Piştî erîşa çekdarî Rêvebertiya Meksîkê biryar dan ku Artêş bikevin Chiapasê, ku herêmê ji Artêşa Rizgariya Neteweyî ya Zapatîst rizgar bikin.

Ev gotara li ser bajarekî şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) n g b