Sowa (ang. Owl) — drapieżne zwierzę z gromady ptaków. Przystosowały się one do polowania nocą i o zmroku, choć niektóre gatunki od zawsze prowadziły dzienny tryb życia. Zwykle żywiły się małymi ssakami, owadami bądź innymi ptakami.

Sowy zamieszkiwały cały świat (wyłączając Antarktydę). Większość gatunków prowadziła osiadły tryb życia, lecz niektóre północne populacje koczowały lub stały się wędrowne. Nie zakładały gniazd, zamiast tego wykorzystywały dziuple w drzewach, naziemne nory, jaskinie, stodoły, czy stare gniazda innych ptaków.

W świecie czarodziejów pełniły wiele funkcji (głównie służyły do przesyłania przesyłek czy listów). Wyróżniały się osobowością, zdając się rozumieć czarodziejów, a nawet potrafiły się z nimi komunikować.

Wygląd[]

Wśród sów wyróżniane były liczne gatunki. Do najpopularniejszych z nich należą:

• Płomykówka
• Sowa śnieżna
• Sowa jarzębata
• Puchacz
• Włochatka

W zależności od gatunku osiągały różne rozmiary. Największe z nich dorastały do około siedemdziesięciu centymetrów długości i mniej więcej dwóch metrów rozpiętości skrzydeł^[1]. Zwierzęta te miały duże i szerokie głowy, a dzięki specjalnemu na nich ułożeniu piór, posiadały lepsze zdolności odbierania bodźców dźwiękowych oraz czuciowych.

Ich oczy były duże i posiadały zdolność do powiększania obrazu, a także miały lepsze widzenie stereoskopowe od innych ptaków. Gatunki polujące w nocy cechowały się lepszą widocznością w warunkach słabego oświetlenia, niż gatunki żyjące za dnia. Jednak to przedstawiciele dziennego trybu życia lepiej rozróżniały barwy^[1].

Sowy miały krótki i ostry dziób oraz dość pojemną gardziel. Krótkie, grube kończyny dolne, zakończone były długimi i ostrymi szponami, doskonałymi do chwytania gałęzi i różnych przedmiotów.

Odżywianie[]

Sowy były drapieżnikami. Żywiły się głównie małymi gryzoniami, np. ryjówkami czy zającami. Mimo że miały krótki dziób, to był on tak ostry, że mógł niemal natychmiast zabić ofiarę. Do chwytania zdobyczy używały jednak szponów. Mogły zjeść także to, co dawał im właściciel, jednak z reguły polowały samodzielnie.

Ze względu na to, że sowy były towarzyskie i lubiły być chwalone, często polowały na większą zdobycz i przynosiły ją swojemu właścicielowi, po czym ją spożywały.

Cechy[]

W świecie magii sowy wykazywały większe przywiązanie do człowieka niż w świecie mugoli. Wysoki poziom inteligencji, bystre oczy i zdolność świetnej nawigacji pozwoliły udomowić sowy jako zwierzęta pocztowe. Wielu czarodziejów miało swoje własne sowy. Ptaki te były także niezwykle towarzyskie i mimo tego, że nie potrafiły rozmawiać, były świetnymi towarzyszami samotnych bądź smutnych ludzi.

Poczta[]

W świecie czarodziejów sowy znalazły zastosowanie jako doręczyciele poczty. Nie zostało jednak potwierdzone, czy ich umiejętności bardzo szybkiej nauki i odnajdywania adresatów niesionych przez nie przesyłek były wynikiem wrodzonej skłonności do magii, czy może z faktu udomowienia ich przodków, a także szkoleń, jakie odbywały. Samo powstawanie powiązania między imieniem a jego posiadaczem (które umożliwiało sowom odnalezienie danego czarodzieja w dowolnym miejscu) pozostawało tajemnicą nawet dla samych treserów sów^[7].

Szkolenia sów w dostarczaniu i noszeniu przesyłek wiązały się z wysokimi kosztami. Takie wyszkolone osobniki były produktem drogim, przez co większość rodzin posiadała tylko jedną sowę. Fakt ten powodował również, że powstawały instytucje specjalizujące się w usługach przesyłkowych^[7].

Dostarczanie przesyłek[]

Sowy posiadały naturalną skłonność do magii (w przeciwieństwie do świń), dzięki czemu potrafiły za każdym razem odnaleźć odbiorcę niesionej przez nie przesyłki, znając jedynie jego imię i nazwisko. Jedynymi wyjątkami, gdy zwierzęta te nie mogły dostarczyć przesyłki, były sytuacje, gdy czarodziej chciał stać się dla nich nienanoszalnym (podobnie jak ukrywane były budynki)^[8]. Pomimo tej zdolności u tych stworzeń, czarodzieje zapisywali także adres miejsca pobytu adresata na kopercie. Robili to prawdopodobnie na wypadek, gdyby sowa została przechwycona, a list dostał się w inne ręce^[7].

W celu wysłania listu należało przywiązać go do kończyny dolnej sowy lub - jak w przypadku paczek - umożliwić stworzeniu chwycenie przesyłki w szpony czy w dziób. Następnie sowa odlatywała do adresata. Po odebraniu przez niego przesyłki zwierzę albo czekało na odpowiedź, albo kierowało się z powrotem do swojego właściciela (w zależności od otrzymanych wskazówek nadawcy i stopnia zmęczenia przebytą trasą^[9][10]).

Ukrywanie się przed pocztą[]

Jeśli czarodziej nie chciał otrzymywać przesyłek (czy też być śledzonym w jakikolwiek inny sposób), musiał rzucić jedno z wielu zaklęć odpychających albo maskujących. Mógł tym sposobem chronić się przed korespondencją dostarczaną przez wszystkie sowy lub umożliwić dostarczanie poczty tylko przez konkretne sowy. Jeśli jednak ochrona miała dotyczyć tylko wybranej osoby (np. byłego partnera), istniał łatwy sposób na obejście tego zabezpieczenia. Wystarczyło bowiem poprosić kogoś innego o wysłanie sowy^[7].

Znane miejsca wykorzystania[]

W okolicach I wojny światowej zostały utworzone Sowie siły powietrzne, które pomagały w trakcie bitew toczonych w Europie, a ich historię opisał później w książce Simon Dentata^[11].

Co najmniej do roku 1927^[12] brytyjskie Ministerstwo Magii wykorzystywało sowy w celu komunikacji międzywydziałowej. Ze względu jednak na walory estetyczne i higieniczne zostały zastąpione przez przesyłki wewnętrzne^[13].

W Hogwarcie istniało osobne pomieszczenie, sowiarnia, gdzie każdy uczeń mógł skorzystać z dowolnej sowy. Były tam liczne gatunki i rozmiary, a także podział na sowy służące do przesyłek dużych i małych oraz do podróży długich lub krótkich. Za pomocą sów były również dostarczane do uczniów listy informujące o przyjęciu do szkoły, a na późniejszych latach z listą potrzebnych przyborów, wynikami egzaminów (tj. Standardowe Umiejętności Magiczne) lub innymi informacjami dodatkowymi (np. zostaniu prefektem^[14] czy kapitanem domowej drużyny quidditcha^[15]).

W Hogsmeade znajdowała się poczta, w której było ponad 200 sów z różnych gatunków. Ubarwienie ptaków zależało od szybkości, z jaką miała być dostarczona przesyłka.

Sowy służyły również gazetom i czasopismom (np. „Prorokowi Codziennemu”, „Żonglerowi”) do dostarczania swoich prenumerat czarodziejom. Wówczas ptaki te odbierały od zamawiających zapłatę za każdy dostarczony numer, którą należało umieścić w woreczku przywiązanym do skoku zwierzęcia^[16]. W podobny sposób Fred i George Weasleyowie wykorzystywali sowy, aby wysyłać swoje produkty na teren Hogwartu przynajmniej w latach 1996/1997.

Hodowla[]

Każdy, kto zdecydował się na kupno sowy, powinien pamiętać o podstawowych artykułach:

• Klatka — dla sowy powinna była być dość duża, aby mogła ona swobodnie rozpostrzeć skrzydła. Nie zalecało się jednak ciągłego przetrzymywania zwierzęcia w klatce. Ptak ten powinien był mieć możliwość jak najdłuższego czasu spędzonego na lataniu. Klatka miała służyć przede wszystkim jako środek transportu oraz miejsce do spania.
• Odżywianie — sowa odżywiała się samodzielnie, polowała w nocy (głównie na małe gryzonie). Powinno się je było zatem często wypuszczać. Jako uzupełnienie pożywienia zdobywanego przez sowy samodzielnie, czarodzieje często dawali im, jako nagrodę lub dla uspokojenia, przysmaki sów i orzeszki.
• Latanie — sowy polowały głównie nocą, więc wtedy powinno się je było wypuszczać. Należało także zostawić otwartą klatkę i okno, gdyby zwierzę wróciło. Nie powinno się cały czas trzymać sowy w klatce, ponieważ nie miała tam swobodnego ruchu.
• Pielęgnacja — sowy nie wymagały szczególnej pielęgnacji. Należało jednak pamiętać o regularnym czyszczeniu klatki.

Znane sowy[]

• Hedwiga
• Errol
• Świstoświnka
• Hermes
• Sowa Dracona Malfoya
• Sowy z Hogwardzkiej Sowiarni
• Sowy z poczty w Hogsmeade

Ciekawostki[]

• Patronusy mogły przybierać formę różnych gatunków sów.
• Sowy są bohaterami wielu przesądów na całym świecie (głównie występują jako zły omen, wyjątkiem jest tutaj m.in. kultura japońska).
  • Dla starożytnych Greków sowa była symbolem Ateny — bogini mądrości i wojny — a jeśli zauważono sowę, która przelatywała nad grecką armią przed bitwą, to uważano ją za zapowiedź zwycięstwa^[17].
  • Starożytni Rzymianie wierzyli z kolei, że zwierzę to stanowi zły omen, który przepowiadał śmierć i katastrofę^[17]. Dodatkowo w mitologii rzymskiej sowa była symbolem Minerwy — bogini mądrości.
  • W Wielkiej Brytanii istnieje z kolei przesąd, według którego zobaczenie lecącej sowy w ciągu dnia przynosiło pecha. To właśnie tym zabobonem zabawiła się Joanne Kathleen Rowling w pierwszym rozdziale książki Harry Potter i Kamień Filozoficzny, w którym jednak przedstawiła sowy jako symbol czegoś bardzo szczęśliwego (upadek Lorda Voldemorta)^[17].
• Powszechność kojarzenia sów z czymś negatywnym wykorzystał również William Shakespeare w swoim dramacie „Makbet”. Śmierć króla Duncana poprzedza zabicie sokoła przez sowę, a w noc jego zamordowania można było usłyszeć krzyk sowy.
• Na stronie internetowej Harry Potter uzasadniono wyżej opisany stary brytyjski przesąd tym, że wyjście czarodziejów z ukrycia w ciągu dnia, aby wysłać sowę, musiało wiązać się z jakimiś dramatycznymi przeżyciami w świecie czarodziejów. Wydarzenia te z kolei mogły odbić się następnie w mugolskiej społeczności^[7].

• Autorka przyznała, że sowy, jakie poprzydzielała swoim bohaterom w pewnym stopniu odzwierciedlały ich osobowość. Ron otrzymał Świstoświnkę ― syczka, które według Rowling są małymi, uroczymi sowami z uszami, ale nierzucającymi się w oczy. Puszczyk mszarny, którym był Errol, sowa Weasleyów, to według niej najbardziej komicznie wyglądający gatunek sowy na świecie. Cecha ta mogła nawiązywać właśnie do tego, że w rodzinie były na ogół radosne i pełne humoru osoby.
• Rowling postanowiła przydzielić Harry'emu śnieżną sowę, ponieważ uważa ją za najpiękniejszy gatunek ze wszystkich. Podarowała mu ją również dlatego, iż czuła, że da ona Potterowi uznanie w Hogwarcie, gdyż nie była ona rodzimym gatunkiem Wielkiej Brytanii i nikt inny nie posiadał w zamku innego przedstawiciela tego gatunku^[17].
• Na swojej stronie autorka przyznała, że dopiero po przyjęciu do publikacji pierwszego tomu sagi zdała sobie sprawę z tego, że sowy śnieżne prowadzą w rzeczywistości dzienny tryb życia. Napisała tam również, że prawdopodobnie to podczas pisania Harry'ego Pottera i Komnaty Tajemnic odkryła, że są one również praktycznie ciche, a samice jeszcze cichsze niż samce. Wypowiedź tę podsumowała słowami, że nocne łowy Hedwigi można uznać albo za oznakę jej wielkich zdolności magicznych, albo za oznakę żałosnego braku badań wykonanych ze strony autorki^[17]. Jednak już na Harry Potter kobieta napisała, że częste pohukiwania Hedwigi (na znak aprobaty lub pocieszenia) należy uznać za oznakę jej magicznie zwiększonych zdolności^[7].
• W artykule poświęconym sowom na stronie internetowej Harry Potter autorka książek przyznała, że otrzymywała na początku listy od miłośników tych stworzeń oraz od ekspertów z informacjami, że zwierzęta te nie jedzą bekonu^[7].
• W dzieciństwie (gdy Joanne miała 7 lub 8 lat) matka autorki wykonała dla niej pluszową sowę, którą Jo pokochała i wówczas rozpoczęła się jej miłość i zafascynowanie tymi zwierzętami^[7].
• Sowy nie posiadają uszu zewnętrznych, a jedynie otwory słuchowe ukryte pod piórami. „Uszy” widoczne u niektórych sów (np. sowy uszatej) są w rzeczywistości pękami piór. Dodatkowo zakres słyszalnych przez nie dźwięków obejmuje przedział 50–21000 Hz.
• Sowy jako jedyne spośród ptaków mrugają używając górnej powieki.
• W grze Harry Potter: Hogwarts Mystery profesor Binns nauczał uczniów szóstego roku o roli sowich sił powietrznych podczas I wojny światowej. Według historyka miały one znaczący wpływ na jej przebieg^[18].
  • W tej samej grze istnieje nawóz z sowiego łajna, który został wykorzystany w roku szkolnym 1990/1991 do odratowania raptuśnika Nimfadory Tonks po tym, jak jego liście zjadła czapla czerwona^[19].
• Miranda Goshawk napisała co najmniej 3 tomy książek Jak wybrać sowę. Harry Potter posiadał jeden egzemplarz w 1992 roku^[20].
• Trenerom pracującym przy filmach zajęło 3 miesiące, aby wyszkolić sowy do przenoszenia listów.
• W numerze „Żonglera”, widzianym w filmowej adaptacji Harry'ego Pottera i Księcia Półkrwi, można zobaczyć reklamę oferującą szkolenie sów.

• Jakiś czas po publikacji książek o Harrym Potterze w mediach pojawiła się seria doniesień dotyczących wzrostu popularności sów jako zwierząt domowych, rzekomo w wyniku czytania o nich w książkach. Autorka J.K. Rowling oświadczyła na swojej oficjalnej stronie internetowej: „If it is true that anybody has been influenced by my books to think that an owl would be happiest shut in a small cage and kept in a house, I would like to take this opportunity to say as forcefully as I can: please don’t”^[21].
• W filmowej adaptacji Harry'ego Pottera i Kamienia Filozoficznego wiele sów próbuje przynieść listy z Hogwartu do Harry'ego. W książce Harry po raz pierwszy dowiaduje się, że sowy niosą listy, kiedy Rubeus Hagrid używa jednej w chacie na skale.
• W grze Dziedzictwo Hogwartu sowy jako doręczyciele poczty są wykorzystywane m.in. przez goblina Lodgoka.

Galeria[]

Występowanie[]

• Harry Potter i Kamień Filozoficzny (książka) (pierwsze wystąpienie)
• Harry Potter i Kamień Filozoficzny (film)
• Harry Potter i Kamień Filozoficzny (gra)
• Harry Potter i Komnata Tajemnic (książka)
• Harry Potter i Komnata Tajemnic (film)
• Harry Potter i Komnata Tajemnic (gra)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (książka)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (film)
• Harry Potter i więzień Azkabanu (gra)
• Harry Potter i Czara Ognia (książka)
• Harry Potter i Czara Ognia (film)
• Harry Potter i Czara Ognia (gra)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (książka)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (film)
• Harry Potter i Zakon Feniksa (gra)
• Harry Potter i Książę Półkrwi (książka)
• Harry Potter i Książę Półkrwi (film)
• Harry Potter i Książę Półkrwi (gra)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci (książka)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (film)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (film) (na portrecie)
• Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (gra)
• Harry Potter i Przeklęte Dziecko
• Harry Potter i Przeklęte Dziecko (książka)
• Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (film) (na portrecie)
• Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda
• Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. Oryginalny scenariusz
• Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore'a
• Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore: Movie Magic (tylko wspomniane)
• Quidditch przez wieki (tylko wspomniane)
• Wonderbook: Księga Czarów
• Harry Potter (strona internetowa)
• LEGO Harry Potter: Lata 5−7
• LEGO Harry Potter
• The Wizarding World of Harry Potter
• Harry Potter: Gra Karciana
• Harry Potter: Hogwarts Mystery
• Torebka Królowej
• Harry Potter: The Character Vault
• Harry Potter: The Creature Vault
• Harry Potter. Różdżki. Kolekcja (tylko wspomniane)
• Harry Potter: Wyskakująca Księga
• LEGO Creator: Harry Potter
• LEGO Creator: Harry Potter and the Chamber of Secrets
• Harry Potter for Kinect
• Harry Potter: Hogwarts Mystery
• Harry Potter: Wizards Unite
• Harry Potter: Zagadki i magia
• Harry Potter: Żywa Magia
• Dziedzictwo Hogwartu
• Harry Potter. Magiczny almanach

Przypisy