Ta oaylleeaght najooragh çheet er studeyrys er y chruinney rere'n taase oaylleeagh. T'ad gra dy vel y chruinney fo leighyn najooragh. Myr shen, t'eh goll er eddyrscarrey veih oaylleeaght sheshoil as studeyrys-sheelnaue (as adsyn jannoo studeyrys er ymmyrkey as sheshaght sleih), as veih oaylleeaght formoil (ta jannoo ymmyd jeh saaseyn a priori).

Ta oaylleeaght najooragh bun ny hoaylleeaghtyn feamagh. Ga nagh vel maddaght, staddyssaght as sheanse co-earrooagh mastey ny hoaylleeaghtyn najooragh, ta ymmodee greieyn as eieyn oc goll er ymmydey ayns oaylleeaght najooragh.

Shennaghys

reagh

Ayns ny shenn traaghyn, v'ad cur fallsoonys najooragh er studeyrys er çheumooie er najoor. Anmagh ayns ny Mean Eashyn, beggan er veggan, haink stiagh saaseyn oaylleeagh indughtagh ayns ynnyd jeh'n chiaddey fallsoonagh. Hug obbraghyn Ibn al-Haytham as Francis Bacon enney cadjin er ny saaseyn shen.

Roish yn 19oo eash, haink studeyrys er sheanse dy ve obbyr sur-scoillaryn keirdey as sheshaghtyn. Myr shen, haink yn ennym jeianagh 'oaylleeaght najooragh er.

Magheryn oaylleeaght najooragh

reagh

Rollageydys

reagh
Ard-art: Rollageydys

Bea-oaylleeaght

reagh

Kemmig

reagh
Ard-art: Kemmig

Dowan-oaylleeaght

reagh

Fishig

reagh
Ard-art: Fishag

Kianglaghyn mooie

reagh