What do you think?
Rate this book
Nieuw Licht #18
Ondraaglijke lichtheid
'Wat de twijfel is voor de wetenschap,' schreef de Deense filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855), 'dat is de ironie voor het persoonlijk leven.' Maar in het maatschappelijk debat leidt ironie al gauw tot onverschilligheid. En dat wist Kierkegaard ook. De ironicus maakt van alles een grap en neemt niets meer serieus, 'teneinde zichzelf te redden'.In onze gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur geldt de waarschuwing van Kierkegaard meer dan ooit. Terwijl wereldleiders met bommen en granaten spelen, draait de amusementsindustrie van de media op grappen en bloopers van Donald Trump en Kim Jong-un, die met ironische emoticons en jolige gifjes worden geliket en geshared.Ilja Pfeijffer vraagt zich op even geestige als bewogen wijze af of ironie en satire nog steeds kritische wapens kunnen zijn tegen de ondraaglijke lichtheid van het debat. Ilja Leonard Pfeijffer (Rijswijk, 1968) is schrijver, dichter en classicus. Voor zijn roman La Superba ontving hij de Libris Literatuur Prijs 2014. Zijn laatste roman, Grand Hotel Europa, behoort tot de succesvolste Nederlandse romans van de afgelopen tijd.
- GenresPhilosophyNonfiction
120 pages, Kindle Edition
Published September 25, 2019
About the author
Ilja Leonard Pfeijffer
64 books1,781 followersIlja Leonard Pfeijffer is a poet and writer. Distinguished in nearly every genre imaginable, he is one of the most celebrated authors of the Dutch language and is recognized as one of the most compelling voices in contemporary Dutch literature. He has more than forty titles to his name, including poetry, novels, short stories, plays, essays, scientific studies, columns, translations and anthologies. Exhibiting a powerful style and classical command of form, his work has contributed to literary revival and growing engagement, both of which are explicitly expressed in his work as a columnist and television documentary maker as well.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 33 reviews
July 25, 2023
Interessant klein boekje waarin Pfeijffer het begrip omschrijft, steunende op een tekst van Kierkegaard. Hij geeft een inkijk in de voorwaarden waaraan ironie moet voldoen om als dusdanig te worden herkend en impact te hebben. Aanvankelijk een voorstander van de ironie, geeft hij toe er nu geen onvoorwaardelijke voorstander meer van te zijn, omdat de ironie ervoor gezorgd heeft dat we niets nog ernstig nemen en alt right het gebruik ervan nu helemaal ingepalmd heeft om mensen voor hun verwerpelijke ideeën te winnen.
Ik heb het graag gelezen, zeker omdat ikzelf graag gebruik maak van dit hoogst vermakelijke wapen in mijn proza.
Ik heb het graag gelezen, zeker omdat ikzelf graag gebruik maak van dit hoogst vermakelijke wapen in mijn proza.
October 16, 2019
Het belang van ernst
Eerlijk? Dit boekje maakt van de wereld een betere plek! ;)
Nee, echt.
Akkoord, het is niet mooi van mij om een bespreking van een essay zo verwarrend en misschien zelfs ironisch te openen, maar het toont wel aan wat ik uit dit filosofische pamflet heb geleerd. Laat ons beginnen bij het begin. Al in hun vraag maken Frank Meester en Coen Simon duidelijk op welke manier ironie in onze samenleving gevaarlijke vormen kan aannemen. Een ironische levenshouding waarvan emoticons, memes en 'jolige gifjes' symptomen zijn leidt immers tot een gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur.
Pfeijffers antwoord is doordacht en prima opgebouwd. In dit boekje is een hoogleraar aan het woord. Hij opent met een analyse van de terminologie, verwoordt helder de probleemstelling, legt een aantal moeilijkheden bloot (zelfs politiek onaangename) en reikt zelfs eventuele oplossingen aan. Baanbrekend is het allemaal niet - verschillende denkers en schrijvers gingen Pfeijffer voor op deze paden - maar de grote verdienste van dit essay is het samenbrengen van die verschillende visies tot een coherent verhaal. 'Ondraaglijke lichtheid' is een rake vertaling van Kierkegaards gedachtegoed naar een hedendaagse context.
Het grote gevaar van ironie, stelt Pfeijffer, is dat het een levenshouding kan worden.
De ironicus komt er altijd mee weg om de vermoorde onschuld te spelen. Maar deze kracht is tevens haar zwakte. Want als alles kan worden ontheiligd, loop je gevaar dat nietsmeer heilig is en dat de gedachte dat er misschien toch iets heilig zou moeten zijn, op zich al volslagen belachelijk is geworden.
Daaruit volgt een krachtige conclusie: als stijlmiddel is ironie een machtig wapen, als maniertje vrijblijvend en laf en als levenshouding onedel, karakterloos en destructief.
Zonder ironie kan ik stellen dat Pfeijffer een erg relevant filosofisch vraagstuk in een intertekstuele en actuele context plaatst en dat hij met deze tekst aantoont wat het betekent om in de wereld van vandaag een constructieve rebel te zijn.
Nee, echt.
Eerlijk? Dit boekje maakt van de wereld een betere plek! ;)
Nee, echt.
Akkoord, het is niet mooi van mij om een bespreking van een essay zo verwarrend en misschien zelfs ironisch te openen, maar het toont wel aan wat ik uit dit filosofische pamflet heb geleerd. Laat ons beginnen bij het begin. Al in hun vraag maken Frank Meester en Coen Simon duidelijk op welke manier ironie in onze samenleving gevaarlijke vormen kan aannemen. Een ironische levenshouding waarvan emoticons, memes en 'jolige gifjes' symptomen zijn leidt immers tot een gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur.
Pfeijffers antwoord is doordacht en prima opgebouwd. In dit boekje is een hoogleraar aan het woord. Hij opent met een analyse van de terminologie, verwoordt helder de probleemstelling, legt een aantal moeilijkheden bloot (zelfs politiek onaangename) en reikt zelfs eventuele oplossingen aan. Baanbrekend is het allemaal niet - verschillende denkers en schrijvers gingen Pfeijffer voor op deze paden - maar de grote verdienste van dit essay is het samenbrengen van die verschillende visies tot een coherent verhaal. 'Ondraaglijke lichtheid' is een rake vertaling van Kierkegaards gedachtegoed naar een hedendaagse context.
Het grote gevaar van ironie, stelt Pfeijffer, is dat het een levenshouding kan worden.
De ironicus komt er altijd mee weg om de vermoorde onschuld te spelen. Maar deze kracht is tevens haar zwakte. Want als alles kan worden ontheiligd, loop je gevaar dat nietsmeer heilig is en dat de gedachte dat er misschien toch iets heilig zou moeten zijn, op zich al volslagen belachelijk is geworden.
Daaruit volgt een krachtige conclusie: als stijlmiddel is ironie een machtig wapen, als maniertje vrijblijvend en laf en als levenshouding onedel, karakterloos en destructief.
Zonder ironie kan ik stellen dat Pfeijffer een erg relevant filosofisch vraagstuk in een intertekstuele en actuele context plaatst en dat hij met deze tekst aantoont wat het betekent om in de wereld van vandaag een constructieve rebel te zijn.
Nee, echt.
December 9, 2019
De genereuze reus van Genua vergast ons op een gelegenheidsessay over de geneugten en gevaren van de ironie.
Ooit als stijlmiddel geroemd vanwege haar fijnzinnigheid is die verworden tot nihilisme in dienst van extreemrechts in zijn strijd tegen engagement, oprechtheid en elementair fatsoen.
De wereld – dixit Pfeijffer – zou gebaat zijn bij een herontdekking van de ernst. Ilja Leonard Pfeijffer heeft gelijk.
Ooit als stijlmiddel geroemd vanwege haar fijnzinnigheid is die verworden tot nihilisme in dienst van extreemrechts in zijn strijd tegen engagement, oprechtheid en elementair fatsoen.
De wereld – dixit Pfeijffer – zou gebaat zijn bij een herontdekking van de ernst. Ilja Leonard Pfeijffer heeft gelijk.
Read
April 12, 2021Begint met een beknopte geschiedenis van de ironie, van Socrates en Quintilianus tot Kierkegaard en Grice, om vervolgens over te gaan tot een beschouwing van de manier waarop de digitalisering de grens tussen oprechtheid en spot steeds meer heeft doen vervagen. Waar het ooit nog een evidente grap was wanneer je riep dat de aarde plat was, hebben anno 2021 genoeg dorpsgekken elkaar bereikt om dit tot een serieuze (politieke) mening te maken. Nu ook extreemrechts de waarde van ironie is in gaan zien, is het wellicht nodig om afstand te nemen van dit stijlfiguur en de oprechtheid weer te omarmen. For better or worse is dit het meest serieuze boek dat Pfeijffer ooit heeft geschreven.
October 10, 2019
Zeer boeiende uiteenzetting over ironie. Te behouden als stijlmiddel, te verwerpen als levenshouding.
"De wereld zou gebaat zijn met een herontdekking van de ernst."
"De wereld zou gebaat zijn met een herontdekking van de ernst."
August 4, 2024
"Ironie ridiculiseert niet alleen wat geridiculiseerd moet worden, maar alles, inclusief de zaken die waardevol zijn. Ironie is de vijand van betrokkenheid en ontneemt ons datgene waarin we serieus denken te geloven. Zo iemand wil ik niet worden. Ik wil niet met egoïstische onthechting door het leven gaan in de overtuiging dat het belachelijk is in wat dan ook te geloven. Ik wil bepaalde dingen tegen de klippen op belangrijk blijven vinden. Ik wil liefhebben en betrokken zijn bij de mensen en de wereld om me heen. Ik wil de mogelijkheid niet verliezen om te bewonderen en om te geloven in onze taak om de wereld een beetje beter te maken. Een ironicus zou er zijn hand niet voor omdraaien mij vanwege die laatste zinnen belachelijk te maken. Dat weet ik, en dat is precies de reden waarom ik de ironicus niet langer als mijn vriend beschouw."
January 24, 2020
Pfeijffers rake analyse van het concept ironie als vijand van oprecht engagement en betrokkenheid. Helder pleidooi voor minder subjectivisme en meer ernst in deze woelige tijden. Must read.
May 5, 2020
Verhandeling over ironie.
Wat is het?
Begripsbepaling. -> Socrates (Plato): alles in twijfel trekken, Quintilianus: ziet meerdere soorten, is het tegengestelde zeggen van wat men bedoelt.
Hoe werkt het?
Cooperatief principe obv 4 maximes van Grice en 3 soorten signalen van Quintilianus.
Kritiek op de ironie?
Vroege 18de eeuw -> Hegel haat de ironisch houding want subjectivisme/nihilisme waardoor men zich buiten het leven plaatst en niets nog waarde heeft. Kierkegaard onderschrijft deze kritiek maar ziet ironie als middel als een tweesnijdend zwaard, men kan er immers ook onaantastbare waarheden mee ter sprake brengen en ondermijnen. Als stijlfiguur is het een wapen, als levenshouding karakterloos en destructief.
Heden -> Kritiek op ironie als symptoom en omgangstaal van postmodernistisch relativisme. Wallace ziet de huidige auto-ironie die alles dubbelzinnig en vrijblijvend maakt als groot probleem en pleit ervoor om terug oprecht en ernstig te worden. Volgens Wampole ontslaat deze, tegenwoordig primaire wijze van omgang, ons van elke verantwoordelijkheid. Ze is van middel in houding veranderd en dat heeft grote, negatieve sociale en politieke gevolgen. De Vries ziet het als zelfverdedigingsmechanisme dat, in tegenstelling tot nu, bij vorige generaties terecht was om heilige huisjes te slopen. Thomése echter verdedigt de ironie als essentieel omdat het dogma's en propaganda doorbreekt.
-> Oude en hedendaagse kritieken zijn dus gelijkaardig. Als houding leidt het tot ondermijnen van eigenlijk alles, zoals waarden en zekerheden: dat is vaak slecht maar kan ook nodig zijn.
Na uitwijding over hoe (extreem/alternatief)-rechts ironie nu misbruikt of gebruikt omdat haar agenda tegen feiten en politieke correctheid (huidige waarden) ingaat en hoe links deze verdedigt en er zelfs niet om kan/mag lachen omdat ze betrokken zijn met de realiteit (itt ironicus).
Pfeijffers conclusie: dacht grote fan te zijn van (spelen met) ironie en noodzaak de dingen te ondergraven maar ziet nu in dat hij ook betrokken wil zijn en liefhebben en dat ironie alles ridiculiseert. Dat er momenteel een surplus aan is waardoor burgerschap, deugzame politiek en zelfs hoop verdwijnen. En dat we dus eerder een herontdekking van de ernst nodig hebben.
*Sukes
Wat is het?
Begripsbepaling. -> Socrates (Plato): alles in twijfel trekken, Quintilianus: ziet meerdere soorten, is het tegengestelde zeggen van wat men bedoelt.
Hoe werkt het?
Cooperatief principe obv 4 maximes van Grice en 3 soorten signalen van Quintilianus.
Kritiek op de ironie?
Vroege 18de eeuw -> Hegel haat de ironisch houding want subjectivisme/nihilisme waardoor men zich buiten het leven plaatst en niets nog waarde heeft. Kierkegaard onderschrijft deze kritiek maar ziet ironie als middel als een tweesnijdend zwaard, men kan er immers ook onaantastbare waarheden mee ter sprake brengen en ondermijnen. Als stijlfiguur is het een wapen, als levenshouding karakterloos en destructief.
Heden -> Kritiek op ironie als symptoom en omgangstaal van postmodernistisch relativisme. Wallace ziet de huidige auto-ironie die alles dubbelzinnig en vrijblijvend maakt als groot probleem en pleit ervoor om terug oprecht en ernstig te worden. Volgens Wampole ontslaat deze, tegenwoordig primaire wijze van omgang, ons van elke verantwoordelijkheid. Ze is van middel in houding veranderd en dat heeft grote, negatieve sociale en politieke gevolgen. De Vries ziet het als zelfverdedigingsmechanisme dat, in tegenstelling tot nu, bij vorige generaties terecht was om heilige huisjes te slopen. Thomése echter verdedigt de ironie als essentieel omdat het dogma's en propaganda doorbreekt.
-> Oude en hedendaagse kritieken zijn dus gelijkaardig. Als houding leidt het tot ondermijnen van eigenlijk alles, zoals waarden en zekerheden: dat is vaak slecht maar kan ook nodig zijn.
Na uitwijding over hoe (extreem/alternatief)-rechts ironie nu misbruikt of gebruikt omdat haar agenda tegen feiten en politieke correctheid (huidige waarden) ingaat en hoe links deze verdedigt en er zelfs niet om kan/mag lachen omdat ze betrokken zijn met de realiteit (itt ironicus).
Pfeijffers conclusie: dacht grote fan te zijn van (spelen met) ironie en noodzaak de dingen te ondergraven maar ziet nu in dat hij ook betrokken wil zijn en liefhebben en dat ironie alles ridiculiseert. Dat er momenteel een surplus aan is waardoor burgerschap, deugzame politiek en zelfs hoop verdwijnen. En dat we dus eerder een herontdekking van de ernst nodig hebben.
*Sukes
March 19, 2020
‘Als stijlmiddel is ironie een machtig wapen, als maniertje vrijblijvend en laf en als levenshouding onedel, karakterloos en destructief.’
May 27, 2023
Pfeijffer is een zeer welbelezen man, ja, dat gaan we niet ontkennen. Onze vriend springt van filosoof naar filosoof, het is altijd verrassend om te zien de welke hij telkens seemingly randomly uit zijn hoed tovert. Slimme man.
En hij zegt ook slimme dingen, ook dat gaan we niet ontkennen. Hij heeft het heel lang over ironie en het nut van ironie, op zich niet echt baanbrekend, maar interessant, dat gaan we niet ontkennen.
En dan kwam deel 5 en dan was het niet meer leuk, want plots had hij het over allemaal filosofen die naar het postmodernisme met hun ironie keken en zeiden: 'da's niet zo cool, jongens, jullie plaatsen jullie zelf boven het debat in plaats van effectief deel te nemen, voelt een beetje laf en debiel'. En dan had hij het ook over hoe ironie al te vaak misbruikt wordt in politieke situaties: in discussies waar mensen zich boven het debat zetten met betekenisloze ironische uitspraken waarmee ze nooit een standpunt innemen, maar ook door extreemrechtse individuen en groeperingen die gigantisch fucked up uitspraken waar vaak een element van 'dit is gemeend' in te vinden is, heel snel ironie noemen wanneer ze plots - rightfully - bekritiseerd worden voor said fucked up uitspraken.
De man heeft godverdomme gelijk! En dat maakt het niet leuk, want het feit dat hij en de critici van de ironie gelijk hebben wanneer ze zeggen dat we beter wat ernst en dare I say optimisme in plaats van al dat direct met ironie verbonden nihilisme nodig hebben als we de problemen rondom ons willen oplossen, is helemaal waar en het doorbreekt mijn dingetje.
Zie, mijn dingetje, mijn manier om om te gaan met algemene problemen rondom ons (ik zeg maar iets: de opkomst van extreemrechts- (en ook links, sinds uit die peilingen gebleken is dat de PVDA ineens heel veel stemmen zou krijgen moesten er vandaag verkiezingen zijn) is heel zorgwekkend, natuurlijk, het feit dat racisme en homofobie nog steeds dingen zijn, wijdverspreide dingen, niet zo cool, beide zaken scheppen heel gepolariseerde klimaten waar mensen lijnrecht tegenover elkaar staan wegens hun contrasterende opvattingen of zaken waar mensen nu eenmaal niet kunnen aan doen (zoals een ras of een seksuele geaardheid) die contrasteren met de opvattingen van andere mensen, mijn dingetje om daarmee om te gaan, was - in plaats van er effectief kritiek op te leveren, om er gewoon mee te lachen.
Een voorbeeld: stel, ik ben met mijn vrienden aan het praten over het federale begrotingstekort (ik ben redelijk zeker dat dat ooit al is is gebeurd), right, in plaats van een ernstige mening te verkondigen, zoals
"we moeten echt grondig kijken naar de wortel van het probleem, dat wordt gigantisch moeilijk, maar het moet gebeuren, we moeten kijken naar waar het in het verleden is misgelopen in de begroting, daaruit leren, en er moeten zware hervormingen komen, en we gaan geen heilige huisjes moeten slopen, maar we gaan kathedralen moeten platbranden, dat wordt gigantisch moeilijk, we zitten al met zoveel problemen (de staat van het onderwijs is geneukt, fucking... psychologische zorgverlening voor tieners om nog iets te vermelden, kind of een tikkende tijdbom, zorg voor baby's, like de crèches en die shit), om dan hervormingen door te voeren die letterlijk met gigantische besparingen gepaard gaan, dan gaan er zware knopen door moeten gehakt worden, want het is bijna onmogelijk om al die problemen waardoor België momenteel geteisterd wordt tegelijkertijd op te lossen met de huidige mindset - die ook niet volledig verkeerd is - dat problemen vaak beginnen bij een gebrek aan geld in mind, terwijl we al met een gebrek aan geld zitten en dat dan eerst zouden moeten oplossen. Dat vereist mensen die echt gepassioneerd zijn om eerst en vooral een soort grote kuis te houden op een deftige manier zonder enige motieven die eigenlijk focussen op compleet andere problemen en daarvoor heel verkeerde oplossingen gaat zoeken (staatshervorming, sure, ok, maar niet nu, Nieuw-Vlaamse Alliantie, dus stop heel even met elke fucking keer dat er een politicus van jullie partij in eender welk actualiteitsprogramma of in eender welke krant komt voor een interview het gesprek zo blatantly (like, subtiliteit is niet van de partij daar) naar jullie plannen voor het confederalisme te sturen, misschien moeten we eerst eens focussen op er niet voor zorgen dat we ook plaatsje 3 van landen die het langst zonder federale regering hebben gezeten te veroveren, dan te focussen op relevante oplossingen), het is een moeilijke kwestie, maar dat is maar mijn mening daarover.",
in plaats van dus een ernstige opinie in die trend te verkondigen wanneer het gaat over het federale begrotingstekort, zeg ik gewoon al lachend en geheel ironisch, by the way, dat het de schuld is van de migranten, want ze dragen niets bij aan de economie en dan lachen we eens ons nihilistische lachje, collectief denkend dat het nooit goed zal komen met letterlijk alles, vervullend onze eigen profetie via ons nihilisme en het feit dat ik geconfronteerd werd met het feit dat dat eigenlijk niet cool was (wat ik altijd al ergens wel besefte, maar het kon mij gewoon niet schelen), mijn dingetje, mijn coping-mechanisme voor de problemen van alles, was niet echt zo leuk.
Maar goed, ik ga er nog een beetje over denken, het is zeker terechte kritiek, maar ik weet nog niet hoe ik ermee moet omgaan en wat ik in de toekomst zal doen met mijn dingetje, we zien wel, maar nu is het echt veel te laat wtf man ik ga slapen slaapwel daag!
En hij zegt ook slimme dingen, ook dat gaan we niet ontkennen. Hij heeft het heel lang over ironie en het nut van ironie, op zich niet echt baanbrekend, maar interessant, dat gaan we niet ontkennen.
En dan kwam deel 5 en dan was het niet meer leuk, want plots had hij het over allemaal filosofen die naar het postmodernisme met hun ironie keken en zeiden: 'da's niet zo cool, jongens, jullie plaatsen jullie zelf boven het debat in plaats van effectief deel te nemen, voelt een beetje laf en debiel'. En dan had hij het ook over hoe ironie al te vaak misbruikt wordt in politieke situaties: in discussies waar mensen zich boven het debat zetten met betekenisloze ironische uitspraken waarmee ze nooit een standpunt innemen, maar ook door extreemrechtse individuen en groeperingen die gigantisch fucked up uitspraken waar vaak een element van 'dit is gemeend' in te vinden is, heel snel ironie noemen wanneer ze plots - rightfully - bekritiseerd worden voor said fucked up uitspraken.
De man heeft godverdomme gelijk! En dat maakt het niet leuk, want het feit dat hij en de critici van de ironie gelijk hebben wanneer ze zeggen dat we beter wat ernst en dare I say optimisme in plaats van al dat direct met ironie verbonden nihilisme nodig hebben als we de problemen rondom ons willen oplossen, is helemaal waar en het doorbreekt mijn dingetje.
Zie, mijn dingetje, mijn manier om om te gaan met algemene problemen rondom ons (ik zeg maar iets: de opkomst van extreemrechts- (en ook links, sinds uit die peilingen gebleken is dat de PVDA ineens heel veel stemmen zou krijgen moesten er vandaag verkiezingen zijn) is heel zorgwekkend, natuurlijk, het feit dat racisme en homofobie nog steeds dingen zijn, wijdverspreide dingen, niet zo cool, beide zaken scheppen heel gepolariseerde klimaten waar mensen lijnrecht tegenover elkaar staan wegens hun contrasterende opvattingen of zaken waar mensen nu eenmaal niet kunnen aan doen (zoals een ras of een seksuele geaardheid) die contrasteren met de opvattingen van andere mensen, mijn dingetje om daarmee om te gaan, was - in plaats van er effectief kritiek op te leveren, om er gewoon mee te lachen.
Een voorbeeld: stel, ik ben met mijn vrienden aan het praten over het federale begrotingstekort (ik ben redelijk zeker dat dat ooit al is is gebeurd), right, in plaats van een ernstige mening te verkondigen, zoals
"we moeten echt grondig kijken naar de wortel van het probleem, dat wordt gigantisch moeilijk, maar het moet gebeuren, we moeten kijken naar waar het in het verleden is misgelopen in de begroting, daaruit leren, en er moeten zware hervormingen komen, en we gaan geen heilige huisjes moeten slopen, maar we gaan kathedralen moeten platbranden, dat wordt gigantisch moeilijk, we zitten al met zoveel problemen (de staat van het onderwijs is geneukt, fucking... psychologische zorgverlening voor tieners om nog iets te vermelden, kind of een tikkende tijdbom, zorg voor baby's, like de crèches en die shit), om dan hervormingen door te voeren die letterlijk met gigantische besparingen gepaard gaan, dan gaan er zware knopen door moeten gehakt worden, want het is bijna onmogelijk om al die problemen waardoor België momenteel geteisterd wordt tegelijkertijd op te lossen met de huidige mindset - die ook niet volledig verkeerd is - dat problemen vaak beginnen bij een gebrek aan geld in mind, terwijl we al met een gebrek aan geld zitten en dat dan eerst zouden moeten oplossen. Dat vereist mensen die echt gepassioneerd zijn om eerst en vooral een soort grote kuis te houden op een deftige manier zonder enige motieven die eigenlijk focussen op compleet andere problemen en daarvoor heel verkeerde oplossingen gaat zoeken (staatshervorming, sure, ok, maar niet nu, Nieuw-Vlaamse Alliantie, dus stop heel even met elke fucking keer dat er een politicus van jullie partij in eender welk actualiteitsprogramma of in eender welke krant komt voor een interview het gesprek zo blatantly (like, subtiliteit is niet van de partij daar) naar jullie plannen voor het confederalisme te sturen, misschien moeten we eerst eens focussen op er niet voor zorgen dat we ook plaatsje 3 van landen die het langst zonder federale regering hebben gezeten te veroveren, dan te focussen op relevante oplossingen), het is een moeilijke kwestie, maar dat is maar mijn mening daarover.",
in plaats van dus een ernstige opinie in die trend te verkondigen wanneer het gaat over het federale begrotingstekort, zeg ik gewoon al lachend en geheel ironisch, by the way, dat het de schuld is van de migranten, want ze dragen niets bij aan de economie en dan lachen we eens ons nihilistische lachje, collectief denkend dat het nooit goed zal komen met letterlijk alles, vervullend onze eigen profetie via ons nihilisme en het feit dat ik geconfronteerd werd met het feit dat dat eigenlijk niet cool was (wat ik altijd al ergens wel besefte, maar het kon mij gewoon niet schelen), mijn dingetje, mijn coping-mechanisme voor de problemen van alles, was niet echt zo leuk.
Maar goed, ik ga er nog een beetje over denken, het is zeker terechte kritiek, maar ik weet nog niet hoe ik ermee moet omgaan en wat ik in de toekomst zal doen met mijn dingetje, we zien wel, maar nu is het echt veel te laat wtf man ik ga slapen slaapwel daag!
July 30, 2023
Ik hou wel van Ilja Leonard Pfeijffer en zijn schrijfstijl en vooral sinds ik hem eens bezig hoorde en zag in "Zomergasten". In dit kort filosofisch boekje neemt hij ons mee in zijn zoektocht naar de voor- en nadelen van ironie in de huidige maatschappij. Aan de hand van de Griekse filosofen (hij is per slot van rekening classicus) maar ook latere Europese filosofen tracht hij een antwoord te formuleren of ironie nu wel of niet een goede zaak is. En zoals met vele dingen, is het antwoord genuanceerd. In een wereld waarin ironie een schild wordt om alles te kunnen zeggen, dreigt gevaar, zoals hij in één hoofdstuk voorspelt en in het volgende illustreert met figuren als Trump. Ironie is een goed dat moet gekoesterd worden en met mate (en juist) gebruikt worden, anders dreigt het een rode loper uit te rollen voor populisme en zelfs dictatoriale regimes. Helaas is dat een evolutie die we zeker het laatste decennium maar al te zeer zien in Europa en de rest van de (Westerse) wereld.
March 25, 2020
Filosofie is vervelend, maar Pfeijffer kan goed schrijven en de boodschap komt alsnog door. We zijn te ironisch voor ons eigen goed in tijden van trollen en een waarheid die vloeibaar is geworden.
July 31, 2020
Een klein boekje dat barst van grote ideeën. Ik heb hier heel veel uit geleerd. To the point, mooi, poëtisch, inzichtelijk, open. Een aanrader voor iedereen.
June 10, 2023
als fervent liefhebber van de ironie in mijn persoonlijk leven, dacht ik wel even “oh…. ja… hè?”
zelfs dit ironisch?!!!
kan ik er aan ontsnappen????
IS DAT NOU NOG EEN LAAG IRONIE??
dit gaat helemaal niet goed!
oooowwwhhhh!!!
😖🔨
heel goed essay
zelfs dit ironisch?!!!
kan ik er aan ontsnappen????
IS DAT NOU NOG EEN LAAG IRONIE??
dit gaat helemaal niet goed!
oooowwwhhhh!!!
😖🔨
heel goed essay
March 27, 2021
"In een maatschappelijk klimaat waarin het voor elke uitspraak, hoezeer ook in strijd met de waarheid en hoezeer ook beledigend of anderszins onwelgevallig, denkbaar is dat er iemand bestaat die deze daadwerkelijk meent, is ironie in het openbaar debat zo goed als onmogelijk, (...)."
"Maar zowel de negentiende-eeuwse ironicus als zijn moderne tegenhanger kan niet ontkomen aan een sensatie van onbeduidendheid en zinloosheid, die ze zonder succes trachten op te vullen met melancholie en nostalgie. Deze nostalgie (...) is het meest in het oog springende en wezenlijkste kenmerk van onze moderne cultuur."
"Links heeft geen gevoel voor humor. Willens en wetens niet. (...) Ons gebrek aan gevoel voor humor met betrekking tot dit onderwerp komt voort uit onze betrokkenheid bij dit onderwerp. Wij zijn tenenkrommend serieus over dit onderwerp omdat het volgens ons een serieuze zaak betreft."
"Ironisch lachende mensen die nergens nog om geven dan om hun eigen subjectivisme, zijn de ideale consumenten."
"Maar zowel de negentiende-eeuwse ironicus als zijn moderne tegenhanger kan niet ontkomen aan een sensatie van onbeduidendheid en zinloosheid, die ze zonder succes trachten op te vullen met melancholie en nostalgie. Deze nostalgie (...) is het meest in het oog springende en wezenlijkste kenmerk van onze moderne cultuur."
"Links heeft geen gevoel voor humor. Willens en wetens niet. (...) Ons gebrek aan gevoel voor humor met betrekking tot dit onderwerp komt voort uit onze betrokkenheid bij dit onderwerp. Wij zijn tenenkrommend serieus over dit onderwerp omdat het volgens ons een serieuze zaak betreft."
"Ironisch lachende mensen die nergens nog om geven dan om hun eigen subjectivisme, zijn de ideale consumenten."
August 19, 2021
Eerste kennismaking met de reeks Nieuw Licht waarin Frank Meester en Coen Simon hedendaagse denkers een vraag voorleggen uit een eerder klassiek geworden tekst.
Hier, nu, Ilja Leonard Pfeijffer.
De vraag: "Is ironie een gevaar of een redding in onze gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur?"
Dit pamflet lezen was als les krijgen. Helder gebracht, prachtig gestoffeerd met voorbeelden. Tijdens het lezen, het gevoel hebben dat er voorgelezen wordt. Hij neemt je van in het begin mee in het onderwerp, het boeit onmiddellijk. Ooit hoorde ik de schrijver voorlezen, het maakte de leeservaring sterker. Eerste keer dat ik dit meemaak.
Uit de epiloog, om terug te lezen als alles zinloos lijkt:
"Ironie ridiculiseert niet alleen wat geridiculiseerd moet worden, maar alles, inclusief de zaken die waardevol zijn. Ironie is de vijand van betrokkenheid en ontneemt ons datgene waarin we serieus denken te geloven. Zo iemand wil ik niet worden. Ik wil niet met egoïstische onthechting door het leven gaan in de overtuiging dat het belachelijk is in wat dan ook te geloven. Ik wil bepaalde dingen tegen de klippen op belangrijk vinden. Ik wil liefhebben en betrokken zijn bij mensen en de wereld om mij heen. Ik wil de mogelijkheid niet verliezen om te bewonderen en om te geloven in onze taak om de wereld een beetje beter te maken. Een ironicus zou er zijn hand niet voor omdraaien mij vanwege deze laatste zinnen belachelijk te maken. Dat weet ik, en dat is precies de reden waarom ik de ironicus niet langer als mijn vriend beschouw."
Hier, nu, Ilja Leonard Pfeijffer.
De vraag: "Is ironie een gevaar of een redding in onze gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur?"
Dit pamflet lezen was als les krijgen. Helder gebracht, prachtig gestoffeerd met voorbeelden. Tijdens het lezen, het gevoel hebben dat er voorgelezen wordt. Hij neemt je van in het begin mee in het onderwerp, het boeit onmiddellijk. Ooit hoorde ik de schrijver voorlezen, het maakte de leeservaring sterker. Eerste keer dat ik dit meemaak.
Uit de epiloog, om terug te lezen als alles zinloos lijkt:
"Ironie ridiculiseert niet alleen wat geridiculiseerd moet worden, maar alles, inclusief de zaken die waardevol zijn. Ironie is de vijand van betrokkenheid en ontneemt ons datgene waarin we serieus denken te geloven. Zo iemand wil ik niet worden. Ik wil niet met egoïstische onthechting door het leven gaan in de overtuiging dat het belachelijk is in wat dan ook te geloven. Ik wil bepaalde dingen tegen de klippen op belangrijk vinden. Ik wil liefhebben en betrokken zijn bij mensen en de wereld om mij heen. Ik wil de mogelijkheid niet verliezen om te bewonderen en om te geloven in onze taak om de wereld een beetje beter te maken. Een ironicus zou er zijn hand niet voor omdraaien mij vanwege deze laatste zinnen belachelijk te maken. Dat weet ik, en dat is precies de reden waarom ik de ironicus niet langer als mijn vriend beschouw."
December 14, 2022
Mooi essay over ironie als stijlfiguur om de heersende macht uit te dagen, maar ook als een subjectivistische en nihilistische levensttijl die de millennial- en generaties daaronder - zichzelf aangemeten hebben. Waar de titel ondraagklijke lichtheid in eerste instantie bedoeld was als aanklacht tegen een gebrek aan schertsende, kritische opmerkingen in het debat, zo trekt Pfeijffer later in het boek de conclusie dat de ironische levensstijl vanwege haar nihilistische insteek een vreselijke lichtheid met zich meebrengt. Hoe kun je namelijk iets waarderen als je alle gemeende expressie te banaal en knullig vindt? Ik zal net als Pfeijffer het stijlfiguur ironie verdedigen, maar de leegheid van de immer cynische ironie die zoveel van mijn leeftijdsgenoten uitdragen is een oprecht probleem. Omdat het nergens in gelooft heeft het geen idealen, geen collectiviteit, en geen toekomst (enkel memes lol).
November 8, 2020
Een ontzettend prettig leesbaar essay waarin de ironie uiteen wordt gezet, als stijlfiguur zowel als levenshouding. Wanneer Pfeijffer de ironie in het nu begint te beschrijven, gaat het essay van "goed" naar "steengoed".
Een citaat:
"De critici van de ironie miskennen de heilzame werking die zij kan hebben op het ondergraven van zekerheden, en de kampioenen van de ironie onderschatten het gevaar dat zij ontaardt in subjectivisme en nihilisme dat letterlijk waardeloos is en dat het onmogelijk maakt nog ergens in te geloven."
Een citaat:
"De critici van de ironie miskennen de heilzame werking die zij kan hebben op het ondergraven van zekerheden, en de kampioenen van de ironie onderschatten het gevaar dat zij ontaardt in subjectivisme en nihilisme dat letterlijk waardeloos is en dat het onmogelijk maakt nog ergens in te geloven."
February 28, 2021
A good, maybe confronting read as an ‘ironic millennium’. I was put off with the ending because it defied all complexity in irony, very suddenly, it was contradictory to the rest of the book.
It did add a lot to my opinions and use of irony itself, and why and how I use irony.
Final rating 3.8
It did add a lot to my opinions and use of irony itself, and why and how I use irony.
Final rating 3.8
March 5, 2020
Erg goed, veel diepgang en toch licht geschreven, intellectueel eerlijk en een moet-lezen voor wie zich verwondert over de toon van het maatschappelijk debat en het breed aanwezige gebrek aan visie en engagement.
July 5, 2020
Wat een inzicht dat dit kleine boekje aanreikt: ik had altijd de indruk dat er een geurtje hing aan postmodernisme, maar ik kon het niet thuisbrengen. Wel, de geur heeft een naam: geïnstitutionaliseerde ironie.
Alleen brandt de volgende vraag - onzichtbaar - op de laatste pagina: en nu?
Alleen brandt de volgende vraag - onzichtbaar - op de laatste pagina: en nu?
April 7, 2021
Bedankt Ilja voor het schrijven van dit essay. Ik heb met heel veel interesse gelezen (en geleerd) over de filosofische kritiek op ironie, over “omgekeerde ironie” en “gipsdruk van ironie”, over de noodzaak tot herontdekking van de ernst. Bedankt voor deze inzichten!
December 26, 2019
"Quit being a chickenshit and stand behind the words you speak."
August 30, 2020
Interessant boekje over de ironie als stijlmiddel en levenswijze
September 10, 2021
Deed me twijfelen. Deed me goed.
Zonder ironie.
Zonder ironie.
October 31, 2022
Interessant om "the art of ironic" te lezen, vooral de stuk over ironie vis-a-vis extreemrechts ideologie. Misschien te ingewikkeld qua taal voor niet-Nederlanders lezers zoals ik.
July 8, 2023
Wauw!
March 29, 2024
Ironisch essay over ironie? Interessant en boeiend maar niet iets om vlot weg te lezen. Misschien volgend jaar nog eens lezen, en het jaar nadien…
July 4, 2020
Pfeijffers ‘pamflet’ of essay is een antwoord op de vraag: is ironie een gevaar of een redding in onze gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur?
De schrijver neemt ons mee voor een etymologie/geschiedenis van het complexe begrip ironie van de Oude Grieken (Socrates natuurlijk) via de Romeinen (Quintilianus) naar de actuele invulling. Passeren de revue: de basisprincipes van communicatie (Grice), een geschiedenis van het ironieteken, kritiek op de ironische levenshouding (Hegel, Kierkegaard) en op het postmodernisme.
Vooral knap en het lezen meer dan waard: Pfeijffers inventieve en grappige voorbeelden van hoe ironie werkt, maar zeker ook zijn analyse van waarom het fout loopt en ironie niet wordt herkend.
Het laatste hoofdstuk is een koude spiegel over extreem-rechts en ironie, links en politieke correctheid. Hoe treffend!
Fijne quote: Wat dat betreft ben ik nog dankbaarder voor de eervolle opdracht dan voorheen, want alleen de beste ondernemingen geven je het waardevolle geschenk van een veranderende mening. (102)
En deze: Een ironicus zou er zijn hand niet voor omdraaien mij vanwege deze laatste zinnen belachelijk te maken. (103)
De schrijver neemt ons mee voor een etymologie/geschiedenis van het complexe begrip ironie van de Oude Grieken (Socrates natuurlijk) via de Romeinen (Quintilianus) naar de actuele invulling. Passeren de revue: de basisprincipes van communicatie (Grice), een geschiedenis van het ironieteken, kritiek op de ironische levenshouding (Hegel, Kierkegaard) en op het postmodernisme.
Vooral knap en het lezen meer dan waard: Pfeijffers inventieve en grappige voorbeelden van hoe ironie werkt, maar zeker ook zijn analyse van waarom het fout loopt en ironie niet wordt herkend.
Het laatste hoofdstuk is een koude spiegel over extreem-rechts en ironie, links en politieke correctheid. Hoe treffend!
Fijne quote: Wat dat betreft ben ik nog dankbaarder voor de eervolle opdracht dan voorheen, want alleen de beste ondernemingen geven je het waardevolle geschenk van een veranderende mening. (102)
En deze: Een ironicus zou er zijn hand niet voor omdraaien mij vanwege deze laatste zinnen belachelijk te maken. (103)
April 10, 2023
Pfeijffer geeft commentaar op een fragment uit Kierkegaard over ironie. De meester van de Nederlandstalige ironie moet al schrijvende, tot zijn eigen verrassing, vaststellen dat ironie een gemakzuchtige stijlfiguur is die niet meer bij deze tijden past.
Displaying 1 - 30 of 33 reviews