What do you think?
Rate this book
Alkibiades
Deze monumentale, rijk gedocumenteerde, historische roman vertelt het waargebeurde verhaal van het streven en falen van Alkibiades, de mooiste man van Griekenland. Hij was de extravagante, geniale, opzienbarende, androgyne, biseksuele en omstreden politicus en strateeg van Athene tijdens de grote oorlog tegen Sparta. Zijn verhaal is voor ons een reis door de tijd naar de wereld van bijna tweeënhalf millennium geleden, toen steeds meer symptomen, die voor ons verontrustend herkenbaar zijn, begonnen te wijzen op het verval van de democratie en daadwerkelijk leidden tot de nederlaag van Athene. De vraag is in hoeverre Alkibiades hieraan schuldig was. Was hij de populist die de democratie heeft ontmanteld of had hij de redder van Athene kunnen zijn? In deze roman legt hij verantwoording af over zijn idealen, strategieën en levenslange strijd.
Alkibiades is tegelijkertijd een geleerde historische studie en een grote roman voor onze tijd en voor elke tijd, die een even uniek als universeel verhaal vertelt over het najagen van ambities in een onvolmaakte wereld.
Alkibiades is tegelijkertijd een geleerde historische studie en een grote roman voor onze tijd en voor elke tijd, die een even uniek als universeel verhaal vertelt over het najagen van ambities in een onvolmaakte wereld.
960 pages, Hardcover
First published May 23, 2023
About the author
Ilja Leonard Pfeijffer
64 books1,781 followersIlja Leonard Pfeijffer is a poet and writer. Distinguished in nearly every genre imaginable, he is one of the most celebrated authors of the Dutch language and is recognized as one of the most compelling voices in contemporary Dutch literature. He has more than forty titles to his name, including poetry, novels, short stories, plays, essays, scientific studies, columns, translations and anthologies. Exhibiting a powerful style and classical command of form, his work has contributed to literary revival and growing engagement, both of which are explicitly expressed in his work as a columnist and television documentary maker as well.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 410 reviews
October 14, 2023
Een meesterlijke roman met een tijdloze waarschuwing
In een afgelegen stadje diep verscholen in het hart van het Anatolische platteland, bevindt zich een man die onder de schaduw van een eeuwenoude olijfboom zijn levensverhaal vastlegt.
Deze man is Alkibiades, en zijn woorden zijn bestemd voor de mannen van Athene. Zijn verhaal onthult zijn daden en de diepste drijfveren achter zijn handelingen. ‘In volledige oprechtheid’ streeft hij naar zuivering van zijn naam en een onbevlekt geweten. Voor hem heeft het belang van Athene altijd voorop gestaan. Alkibiades heeft dan ook wat goed te maken: als Atheense politicus had hij er geen moeite mee om naar de Spartaanse vijand over te lopen om ze vervolgens bij te staan in hun strijd tegen zijn geboortestad. Om vervolgens doodleuk asiel aan te vragen bij aartsvijand Perzië, om zo zowel Athene als Sparta dwars te zitten.
Alkibiades heeft echt bestaan, ook al is er over zijn leven weinig concreets bekend. Er zijn door hem in ieder geval geen memories geschreven, laat staan dat iemand anders dat gedaan heeft. Dat Pfeijffer hem in een roman heeft verwerkt mag dan bijzonder heten. Het is een fictief verhaal en Pfeijffer zal ongetwijfeld zijn fantasie hebben moeten aanspreken. Toch weet Pfeijffer, als het aankomt op de klassieke Griekse geschiedenis, waar hij het over heeft. Deze lijvige roman, die maar liefst 943 pagina's telt, wordt dan ook ondersteund door 168 pagina's aan voetnoten, namenlijst, een uitgebreide bibliografie en een overzicht van gewichten, maten en geldeenheden. Ik denk dat Pfeiffer zich gewoonweg niet heeft kunnen bedwingen; over deze raadselachtige figuur moést hij gewoon een roman schrijven.
Dus, wie is die Alkibiades? Alkibiades is charismatisch en ambitieus. Pfeijffer beschrijft hem als een uitzonderlijk knappe en welsprekend figuur wat hem zowel bewondering als argwaan oplevert. Hij weet bewondering te wekken bij het gewone volk van Athene door zijn knappe voorkomen, welsprekendheid en militaire succes, maar hij roept argwaan op bij politici en rivalen vanwege zijn politieke wendbaarheid en onvoorspelbaarheid. Binnen korte tijd weet hij zich op te werken tot militaire aanvoerder, waarbij hij op geniale wijze zijn inzicht toont in oorlogsvoering.
Maar met de populariteit komt een prijs: op campagne in Sicilië wordt hij beschuldigd van verraad. Zijn politieke wendbaarheid stelt hem in staat om zonder enige scrupules over te lopen naar de vijand Sparta om vervolgens zijn diensten aan erfvijand Perzië aan te bieden voordat hij weer terugkeert naar Athene.
Wat zijn nu zijn ware bedoelingen en motieven geweest? Werd hij geleid, zoals hij zelf meerdere keren aangeeft, door het belang van Athene altijd voorop te stellen of plaatst hij, met terugwerkende kracht, de gebeurtenissen in zo'n licht dat hij er zelf beter vanaf komt? Was hij - net als vele anderen in die periode - niet net zo'n populist als diegenen die hij probeerde bestrijden? Ik weet het antwoord niet, want Pfeijffer weet Alkibiades zijn goede bedoelingen overtuigend neer te zetten. Maar feit blijft dat ook Alkibiades, met zijn ambitie en charisma het Atheense volk keer op keer voor zijn karretje weet te spannen, zoals men ook tegenwoordig zoveel populisten ziet doen. Heeft hij misschien bij ons al lezer hetzelfde gedaan?
Alkibiades' politieke tactieken kwamen me dan ook bekend voor. Zijn vermogen om de publieke opinie te manipuleren en zijn charismatische persoonlijkheid roepen associaties op met onze moderne politici, die soortgelijke tactieken gebruiken om hun aanhang te vergroten. Net als hedendaagse populisten, lijkt Alkibiades goed te gedijen op controverse en polarisatie. Zijn soms extreme standpunten inneemt trekken de aandacht en lijken zijn politieke agenda vooruit te helpen. Zijn vermogen om zowel bij het volk als bij de elite steun te vergaren, illustreert het populistische element van zijn leiderschap, waarbij hij zichzelf positioneert als de stem van het volk tegen de heersende klasse.
Daarbij komt ook nog eens de staat van de Atheense democratie: Pfeiffer beschrijft de griezelig nauwkeurig hoe deze democratie in een deplorabele staat bevindt waardoor voor steeds meer Atheense burgers de afschaffing ervan een goed idee begint te lijken. In Athene wordt na de militaire tegenslagen een nieuwe regering gevormd die, met de belofte zaak op orde te stellen, algauw verwordt tot een terreur. In mijn optiek vormt de ondergang van de Atheense democratie, zoals beschreven in de historische context van Alkibiades en zijn tijd, een belangrijke waarschuwing voor de hedendaagse democratieën. De parallel met de hedendaagse democratieën was mij volkomen duidelijk; we zien overal ter wereld toenemende polarisatie, politieke verdeeldheid en de opkomst van populistische bewegingen die vaak snelle en eenvoudige oplossingen beloven voor complexe problemen.
En dit alles in de typische kenmerkende licht sarcastische stijl die ik al kende van Grand Hotel Europa. Net als die hoofdpersoon is Alkibiades overtuigd van zijn gelijk en weet hij dit eloquent duidelijk te maken. De diverse mensen hier op Goodreads die zijn vorige boek met een 1 ster review beloonden ("geschreven door een puberjongetje met te veel zelfvertrouwen" en "sushi, chocolademelk en haribo zure matten") kunnen zich - mochten ze zich eraan willen wagen - hun hart ophalen; hier geen 'platte seksscènes, maar sterke vrouwen die hun mannetje staan in deze mannenwereld. Wat wil je nog meer?
Als laatste nog de schitterende beschrijvingen van de Griekse wereld. Pfeijffer heeft duidelijk een diepgaande kennis van de oude Griekse literatuur en heeft deze kennis gebruikt om de wereld van Homerus tot leven te brengen. Bij zijn beschrijving van de koninklijke stoet van Perzië, die zich tergend langzaam over de Koninklijke weg richting Sardis voortbeweegt, zat ik likkebaardend in mijn stoel. Ik voelde me werkelijk ondergedompeld in het oude Griekenland en Perzië. Liefhebbers van zowel klassieke literatuur als historische fictie kunnen hier dus hun hart ophalen.
Conclusie? Na Grand Hotel Europa wederom een magistrale roman van Pfeijffer. Zijn diepgaande kennis en passie voor de klassieke wereld hebben zonder twijfel een cruciale rol gespeeld bij het tot leven brengen van deze intrigerende personage in zijn roman. Zijn vermogen om een wereld te herscheppen die enerzijds zo ver verwijderd is van onze moderne samenleving en tegelijkertijd parallellen vertoont met de huidige staat van onze democratie maakt dit tot een meesterlijke roman met een tijdloze waarschuwing ...
In een afgelegen stadje diep verscholen in het hart van het Anatolische platteland, bevindt zich een man die onder de schaduw van een eeuwenoude olijfboom zijn levensverhaal vastlegt.
Deze man is Alkibiades, en zijn woorden zijn bestemd voor de mannen van Athene. Zijn verhaal onthult zijn daden en de diepste drijfveren achter zijn handelingen. ‘In volledige oprechtheid’ streeft hij naar zuivering van zijn naam en een onbevlekt geweten. Voor hem heeft het belang van Athene altijd voorop gestaan. Alkibiades heeft dan ook wat goed te maken: als Atheense politicus had hij er geen moeite mee om naar de Spartaanse vijand over te lopen om ze vervolgens bij te staan in hun strijd tegen zijn geboortestad. Om vervolgens doodleuk asiel aan te vragen bij aartsvijand Perzië, om zo zowel Athene als Sparta dwars te zitten.
Alkibiades heeft echt bestaan, ook al is er over zijn leven weinig concreets bekend. Er zijn door hem in ieder geval geen memories geschreven, laat staan dat iemand anders dat gedaan heeft. Dat Pfeijffer hem in een roman heeft verwerkt mag dan bijzonder heten. Het is een fictief verhaal en Pfeijffer zal ongetwijfeld zijn fantasie hebben moeten aanspreken. Toch weet Pfeijffer, als het aankomt op de klassieke Griekse geschiedenis, waar hij het over heeft. Deze lijvige roman, die maar liefst 943 pagina's telt, wordt dan ook ondersteund door 168 pagina's aan voetnoten, namenlijst, een uitgebreide bibliografie en een overzicht van gewichten, maten en geldeenheden. Ik denk dat Pfeiffer zich gewoonweg niet heeft kunnen bedwingen; over deze raadselachtige figuur moést hij gewoon een roman schrijven.
Dus, wie is die Alkibiades? Alkibiades is charismatisch en ambitieus. Pfeijffer beschrijft hem als een uitzonderlijk knappe en welsprekend figuur wat hem zowel bewondering als argwaan oplevert. Hij weet bewondering te wekken bij het gewone volk van Athene door zijn knappe voorkomen, welsprekendheid en militaire succes, maar hij roept argwaan op bij politici en rivalen vanwege zijn politieke wendbaarheid en onvoorspelbaarheid. Binnen korte tijd weet hij zich op te werken tot militaire aanvoerder, waarbij hij op geniale wijze zijn inzicht toont in oorlogsvoering.
Maar met de populariteit komt een prijs: op campagne in Sicilië wordt hij beschuldigd van verraad. Zijn politieke wendbaarheid stelt hem in staat om zonder enige scrupules over te lopen naar de vijand Sparta om vervolgens zijn diensten aan erfvijand Perzië aan te bieden voordat hij weer terugkeert naar Athene.
Wat zijn nu zijn ware bedoelingen en motieven geweest? Werd hij geleid, zoals hij zelf meerdere keren aangeeft, door het belang van Athene altijd voorop te stellen of plaatst hij, met terugwerkende kracht, de gebeurtenissen in zo'n licht dat hij er zelf beter vanaf komt? Was hij - net als vele anderen in die periode - niet net zo'n populist als diegenen die hij probeerde bestrijden? Ik weet het antwoord niet, want Pfeijffer weet Alkibiades zijn goede bedoelingen overtuigend neer te zetten. Maar feit blijft dat ook Alkibiades, met zijn ambitie en charisma het Atheense volk keer op keer voor zijn karretje weet te spannen, zoals men ook tegenwoordig zoveel populisten ziet doen. Heeft hij misschien bij ons al lezer hetzelfde gedaan?
Alkibiades' politieke tactieken kwamen me dan ook bekend voor. Zijn vermogen om de publieke opinie te manipuleren en zijn charismatische persoonlijkheid roepen associaties op met onze moderne politici, die soortgelijke tactieken gebruiken om hun aanhang te vergroten. Net als hedendaagse populisten, lijkt Alkibiades goed te gedijen op controverse en polarisatie. Zijn soms extreme standpunten inneemt trekken de aandacht en lijken zijn politieke agenda vooruit te helpen. Zijn vermogen om zowel bij het volk als bij de elite steun te vergaren, illustreert het populistische element van zijn leiderschap, waarbij hij zichzelf positioneert als de stem van het volk tegen de heersende klasse.
Daarbij komt ook nog eens de staat van de Atheense democratie: Pfeiffer beschrijft de griezelig nauwkeurig hoe deze democratie in een deplorabele staat bevindt waardoor voor steeds meer Atheense burgers de afschaffing ervan een goed idee begint te lijken. In Athene wordt na de militaire tegenslagen een nieuwe regering gevormd die, met de belofte zaak op orde te stellen, algauw verwordt tot een terreur. In mijn optiek vormt de ondergang van de Atheense democratie, zoals beschreven in de historische context van Alkibiades en zijn tijd, een belangrijke waarschuwing voor de hedendaagse democratieën. De parallel met de hedendaagse democratieën was mij volkomen duidelijk; we zien overal ter wereld toenemende polarisatie, politieke verdeeldheid en de opkomst van populistische bewegingen die vaak snelle en eenvoudige oplossingen beloven voor complexe problemen.
En dit alles in de typische kenmerkende licht sarcastische stijl die ik al kende van Grand Hotel Europa. Net als die hoofdpersoon is Alkibiades overtuigd van zijn gelijk en weet hij dit eloquent duidelijk te maken. De diverse mensen hier op Goodreads die zijn vorige boek met een 1 ster review beloonden ("geschreven door een puberjongetje met te veel zelfvertrouwen" en "sushi, chocolademelk en haribo zure matten") kunnen zich - mochten ze zich eraan willen wagen - hun hart ophalen; hier geen 'platte seksscènes, maar sterke vrouwen die hun mannetje staan in deze mannenwereld. Wat wil je nog meer?
Als laatste nog de schitterende beschrijvingen van de Griekse wereld. Pfeijffer heeft duidelijk een diepgaande kennis van de oude Griekse literatuur en heeft deze kennis gebruikt om de wereld van Homerus tot leven te brengen. Bij zijn beschrijving van de koninklijke stoet van Perzië, die zich tergend langzaam over de Koninklijke weg richting Sardis voortbeweegt, zat ik likkebaardend in mijn stoel. Ik voelde me werkelijk ondergedompeld in het oude Griekenland en Perzië. Liefhebbers van zowel klassieke literatuur als historische fictie kunnen hier dus hun hart ophalen.
Conclusie? Na Grand Hotel Europa wederom een magistrale roman van Pfeijffer. Zijn diepgaande kennis en passie voor de klassieke wereld hebben zonder twijfel een cruciale rol gespeeld bij het tot leven brengen van deze intrigerende personage in zijn roman. Zijn vermogen om een wereld te herscheppen die enerzijds zo ver verwijderd is van onze moderne samenleving en tegelijkertijd parallellen vertoont met de huidige staat van onze democratie maakt dit tot een meesterlijke roman met een tijdloze waarschuwing ...
May 31, 2023
Is dit boek voor iedereen? Neen. Het is zelfs geen typische Pfeijffer. Zijn kenmerkende zelfspot moeten we dit keer missen. Maar wat een boek! Ik lees toevallig ook het boek van Marguerite Yourcenar: de memoires van Hadrianus en Alkibiades bevindt zich op dezelfde (nu wat minder) eenzame hoogte. Ik heb nochtans een hekel aan boeken met veel personages, maar in een biografische roman, kan je niet anders en dankzij zijn vertelkunst kon je makkelijk volgen. Er mocht misschien een veldslagje minder in, maar oh wat is het einde sterk! Ik heb genoten van zijn schrijfplezier, en zijn indrukwekkende kennis. Je moet het maar kunnen, heel wat info meegeven zonder dat het opvalt. Genoten!
July 8, 2023
☆ ☆ ☆ ☆ ½
Binnenkort recensie voor Humo.
Binnenkort recensie voor Humo.
June 13, 2023
Ik prijs al jaren aan iedereen die het (niet) wil horen de Cicero-trilogie van Robert Harris aan als de beste historische roman(s), maar daar komt nu verandering in. Alkibiades heeft Cicero van zijn sokkel gestoten, en hoe!
Van bij de eerste zin wist ik dat ik aan boord was gegaan van een trireem dat mij honderden bladzijden lang zou meevoeren op een zinnenstrelende reis door het leven van een van de markantste personages uit de geschiedenis. Als passagier van de trireem was het onmogelijk om te ontkomen aan de woeste golven van schrijfplezier die iedere bladzijde opnieuw op de flanken van het schip inbeukten. Omdat Pfeijffer de roeiers had voorzien van krachtige, wervelende zinnen, was de overtocht op geen enkel moment een opgave. De negatieve kritieken over de omvang van het werk zijn volkomen onterecht.
Zoals Alkibiades zijn memoires in Melissa schreef als in een koortsdroom, las ik ze als in een koortsdroom. Tien dagen na het lezen van de eerste zin, geschreven door een in barensnood verkerende Ilja Leonard Pfeijffer, hoogzwanger van een ontzagwekkend werk over een ontzagwekkende figuur, ontwaakte ik in een democratie die Alkibiades nauwelijks van de zijne had kunnen onderscheiden, en moest ik dringend de hond uitlaten, want die hield het niet meer.
Mijn boekentopvijf is eindelijk nog eens bijgepfeijfferd. Dat was al van Brieven uit Genua geleden.
Van bij de eerste zin wist ik dat ik aan boord was gegaan van een trireem dat mij honderden bladzijden lang zou meevoeren op een zinnenstrelende reis door het leven van een van de markantste personages uit de geschiedenis. Als passagier van de trireem was het onmogelijk om te ontkomen aan de woeste golven van schrijfplezier die iedere bladzijde opnieuw op de flanken van het schip inbeukten. Omdat Pfeijffer de roeiers had voorzien van krachtige, wervelende zinnen, was de overtocht op geen enkel moment een opgave. De negatieve kritieken over de omvang van het werk zijn volkomen onterecht.
Zoals Alkibiades zijn memoires in Melissa schreef als in een koortsdroom, las ik ze als in een koortsdroom. Tien dagen na het lezen van de eerste zin, geschreven door een in barensnood verkerende Ilja Leonard Pfeijffer, hoogzwanger van een ontzagwekkend werk over een ontzagwekkende figuur, ontwaakte ik in een democratie die Alkibiades nauwelijks van de zijne had kunnen onderscheiden, en moest ik dringend de hond uitlaten, want die hield het niet meer.
Mijn boekentopvijf is eindelijk nog eens bijgepfeijfferd. Dat was al van Brieven uit Genua geleden.
Read
July 17, 2023Pfeijffer maakt op de eerste pagina direct duidelijk waar je aan begint. De eerste zin/alinea telt een intimiderende 114 woorden, en even later gaat hij er ook vanuit dat je wel weet wat “Hellas” betekent.
Voor mij maakte dat meteen duidelijk dat ik zo mogelijk het perfecte publiek voor de roman ben. Als afgestudeerde neerlandicus ga ik goed op dat bombastische taalgebruik; en als afgestudeerd Klassiek-historicus bezit ik de nodige kennis om te niet al te verward te raken wanneer hij je doodgooit met personages die op -os en -es eindigen (en kon ik me af en toe intelligent voelen als ik een subtiele allusie naar bv de Odyssee opmerkte).
Hoewel ik nooit met tegenzin verderlas, merkte ik echter wel regelmatig dat ik naarmate van leestijd met een onvoldaan gevoel achterbleef. Mijn houding tegenover de roman wordt tegen het einde eigenlijk door goed samengevat door Pfeijffer zelf. Onderstaand citaat komt uit een gesprek tussen Alkibiades en de echt-bestaande historicus Thoukydides over diens geschiedschrijving, maar lijkt ook duidelijk bedoeld als een (wat hoogdravend) mission statement van Pfeijffer zelf:
Met Alkibiades schrijft Pfeiffer bewust in de stijl van oud-Griekse historici als Thoukydides en Herodotus – wat dus betekent dat je veel langgerekte metaforen en verbatim uitgeschreven politieke toespraken kunt verwachten.
Nog meer nog dan de “poëtische grandeur”, lijkt Pfeijffer echter “nauwkeurigheid” op het oog gehad te hebben gehad. Pfeijffer is een gepromoveerde classicus, en dat zal de lezer weten ook. Hoewel de roman zich presenteert als een autobiografie van de Atheense politicus Alkibiades, wordt ook zo’n beetje elke semi-belangrijke redenaar, veldslag, etenswaar en bordeel uit de Peloponnesische Oorlog besproken. Met daarbovenop een uitgebreide lijst met de primaire bronnen per hoofdstuk, gevolgd door nog eens een dertig-paginalange bibliografie met wetenschappelijke publicaties.
Nu laat ik de roman met die beschrijving wellicht droger klinken dan die daadwerkelijk is. Pfeijffer blijft een oersterke stilist. Ondanks de lange zinnen en de bombastische woordkeuzes, hoefde ik een passage zelden twee keer te lezen om te begrijpen wat er staat. Bovendien is Alkibiades’ leven simpelweg te interessant om echt te verpesten. Hij heeft (volgens de primaire bronnen althans) écht de Spartanen keer op keer verslagen in onmogelijke zeeslagen; hij heeft écht de koningin van Sparta bezwangert; en hij werd door zijn Atheense stadsgenoten écht beschouwt als de laatste hoop van de democratie.
Daar komt nog bovenop dat de politieke lading – hoe makkelijk die ook is uitgebuit in de promotie van de roman – wel degelijk heel sterk is. Sommige recensies klagen dat Pfeijffer een nadrukkelijkere link had moeten leggen met onze eigen tijd, maar de kracht van het verhaal schuilt er wat mij betreft juist in hoe evident die overeenkomsten zijn zonder dat ze benadrukt hoeven te worden. Pfeijffer hoeft de geschiedenis nergens aan te dikken om te laten zien dat de eigenbelangen van de gevestigde orde leidden tot de populariteit van politici die hun outsider-status gebruiken om de democratie van binnen uit te hollen (Perikles werd in zijn tijd inderdaad een “populist” genoemd). Wanneer de roman op het einde vermeldt dat Griekenland in dat jaar de heetste zomer uit de geschiedenis beleeft, werd het verhaal opeens heel oncomfortabel herkenbaar.
Maar ondanks al die kwaliteiten wist te roman dus toch nooit helemaal de hyperbolische hoogten te bereiken die veel andere recensies wel herkenden. Nu kun je je ook afvragen in hoeverre mijn problemen de schuld zijn van Pfeijffer of die van het historische-roman-genre waarin hij schrijft. Marguerite Yourcenars, wier Mémoires d'Hadrien een duidelijk voorbeeld is voor deze roman, was net zo goed geobsedeerd met historische accuraatheid. En, hoe goed ik I, Claudius ook mag vinden, is de roman uiteindelijk ook grotendeels een herschrijving van Suetonius.
Tegelijkertijd is er één belangrijk verschil: die beide romans zijn ongeveer twee keer zo kort als Pfeijffers baksteen. Het is denk ik geen toeval dat mijn interesse over het algemeen hoger lag bij de politieke intriges dan bij Veldslag #237. Bij die tweede kan Pfeijffer nou eenmaal niet zo veel meer doen dan zijn bronnen navolgen – en af en toe toevoegen dat Alkibiades hoogstpersoonlijk in GoT-stijl de vijandelijke generaal doodsloeg. De allerhoogste hoogtepunten van de roman zijn wat mij betreft de delen waarin Pfeijffer gedwongen is om zijn fantasie los te laten gaan: de politieke gesprekken tussen Alkibiades en historische figuren als Socrates, de zwerftochten door Thracië met de prostituee die hij heeft getrouwd, en de paleiselijke orgies die met veel gevoel voor bombast worden beschreven.
Het allerjammerst is daarbij dat het simpelweg niet nodig is om zo lang van stof te zijn. Verschillende personages merken zelfs op dat het onnodig dat Alkibiades zijn levensverhaal zo uitgebreid bespreekt. Alkibiades schrijft de tekst immers op voor de politici die hem uit Athene verbannen hebben. Zij weten al hoe de veldslagen zijn afgelopen – wat er vervolgens ook regelmatig toe leidt dat hij een hoofdstuk begint met zinsneden als ‘om jullie geheugen op te frissen’.
Daar staat tegenover dat kleinschaligere, potentieel intrigerende passages vaak juist beknopt blijven. Op een gegeven moment ontdekt Alkibiades een complot tegen hem, waarbij Pfeijffer slechts vluchtig beschrijft dat hij er ‘bij toeval’ achterkwam. Juist zulke beeldende episodes – die waarschijnlijk ook niet in de Klassieke bronnen worden uiteengezet – hadden kunnen helpen om het verhaal levendiger te maken.
Nu zal die allesomvattendheid van details ook wel een bewuste knipoog naar Alkibiades’ zelfobsessie zijn geweest. Ik moest lachen toen Pfeijffer op pagina 665 even doodleuk vermeldde dat alles tot dan toe alleen maar introductie is geweest (zie, ook wederom I, Claudius, waar de centrale grap is dat Claudius over iedereen behalve zichzelf schrijft, en het verhaal laat eindigen op het moment dat hij keizer wordt). Maar, om even de opmerking te gebruiken die verschillende andere lezers al voor mijn voeten hebben weggemaaid: ik had liever gehad dat Pfeijffer wat meer had gefocust op het tweede woord van het genre “historische roman”. Als hij de minder belangrijke veldslagen in een paar woorden had samengevat, de schipbeschrijvingen tot een minimum had beperkt, en wat meer aandacht had besteed aan de spanningsopbouw tijdens Alkibiades’ politieke geplot, had dit werkelijk het magnum opus kunnen worden dat Pfeijffer zo duidelijk voor ogen had. Dan had hij van mij gerust nog een paar extra paleisorgies mogen toevoegen.
Overigens respect voor iedereen die daadwerkelijk deze 1000+ woorden recensie heeft gelezen. Pfeijffer haalt het beste/slechtste in mij naar boven. Als je dit aankan, lukt Alkibiades je waarschijnlijk ook wel. Succes!
Voor mij maakte dat meteen duidelijk dat ik zo mogelijk het perfecte publiek voor de roman ben. Als afgestudeerde neerlandicus ga ik goed op dat bombastische taalgebruik; en als afgestudeerd Klassiek-historicus bezit ik de nodige kennis om te niet al te verward te raken wanneer hij je doodgooit met personages die op -os en -es eindigen (en kon ik me af en toe intelligent voelen als ik een subtiele allusie naar bv de Odyssee opmerkte).
Hoewel ik nooit met tegenzin verderlas, merkte ik echter wel regelmatig dat ik naarmate van leestijd met een onvoldaan gevoel achterbleef. Mijn houding tegenover de roman wordt tegen het einde eigenlijk door goed samengevat door Pfeijffer zelf. Onderstaand citaat komt uit een gesprek tussen Alkibiades en de echt-bestaande historicus Thoukydides over diens geschiedschrijving, maar lijkt ook duidelijk bedoeld als een (wat hoogdravend) mission statement van Pfeijffer zelf:
Ik was onder de indruk van zijn precisie, zowel in feiten als in woordkeus, en van de poëtische grandeur van zijn proza. Toen ik hem daarmee complimenteerde, zei hij dat hij met zijn stijl bewust een distantie trachtte te creëren, omdat hij niet uit was op goedkoop applaus. Het ging volgens hem om de nauwkeurigheid.
Met Alkibiades schrijft Pfeiffer bewust in de stijl van oud-Griekse historici als Thoukydides en Herodotus – wat dus betekent dat je veel langgerekte metaforen en verbatim uitgeschreven politieke toespraken kunt verwachten.
Nog meer nog dan de “poëtische grandeur”, lijkt Pfeijffer echter “nauwkeurigheid” op het oog gehad te hebben gehad. Pfeijffer is een gepromoveerde classicus, en dat zal de lezer weten ook. Hoewel de roman zich presenteert als een autobiografie van de Atheense politicus Alkibiades, wordt ook zo’n beetje elke semi-belangrijke redenaar, veldslag, etenswaar en bordeel uit de Peloponnesische Oorlog besproken. Met daarbovenop een uitgebreide lijst met de primaire bronnen per hoofdstuk, gevolgd door nog eens een dertig-paginalange bibliografie met wetenschappelijke publicaties.
Nu laat ik de roman met die beschrijving wellicht droger klinken dan die daadwerkelijk is. Pfeijffer blijft een oersterke stilist. Ondanks de lange zinnen en de bombastische woordkeuzes, hoefde ik een passage zelden twee keer te lezen om te begrijpen wat er staat. Bovendien is Alkibiades’ leven simpelweg te interessant om echt te verpesten. Hij heeft (volgens de primaire bronnen althans) écht de Spartanen keer op keer verslagen in onmogelijke zeeslagen; hij heeft écht de koningin van Sparta bezwangert; en hij werd door zijn Atheense stadsgenoten écht beschouwt als de laatste hoop van de democratie.
Daar komt nog bovenop dat de politieke lading – hoe makkelijk die ook is uitgebuit in de promotie van de roman – wel degelijk heel sterk is. Sommige recensies klagen dat Pfeijffer een nadrukkelijkere link had moeten leggen met onze eigen tijd, maar de kracht van het verhaal schuilt er wat mij betreft juist in hoe evident die overeenkomsten zijn zonder dat ze benadrukt hoeven te worden. Pfeijffer hoeft de geschiedenis nergens aan te dikken om te laten zien dat de eigenbelangen van de gevestigde orde leidden tot de populariteit van politici die hun outsider-status gebruiken om de democratie van binnen uit te hollen (Perikles werd in zijn tijd inderdaad een “populist” genoemd). Wanneer de roman op het einde vermeldt dat Griekenland in dat jaar de heetste zomer uit de geschiedenis beleeft, werd het verhaal opeens heel oncomfortabel herkenbaar.
Maar ondanks al die kwaliteiten wist te roman dus toch nooit helemaal de hyperbolische hoogten te bereiken die veel andere recensies wel herkenden. Nu kun je je ook afvragen in hoeverre mijn problemen de schuld zijn van Pfeijffer of die van het historische-roman-genre waarin hij schrijft. Marguerite Yourcenars, wier Mémoires d'Hadrien een duidelijk voorbeeld is voor deze roman, was net zo goed geobsedeerd met historische accuraatheid. En, hoe goed ik I, Claudius ook mag vinden, is de roman uiteindelijk ook grotendeels een herschrijving van Suetonius.
Tegelijkertijd is er één belangrijk verschil: die beide romans zijn ongeveer twee keer zo kort als Pfeijffers baksteen. Het is denk ik geen toeval dat mijn interesse over het algemeen hoger lag bij de politieke intriges dan bij Veldslag #237. Bij die tweede kan Pfeijffer nou eenmaal niet zo veel meer doen dan zijn bronnen navolgen – en af en toe toevoegen dat Alkibiades hoogstpersoonlijk in GoT-stijl de vijandelijke generaal doodsloeg. De allerhoogste hoogtepunten van de roman zijn wat mij betreft de delen waarin Pfeijffer gedwongen is om zijn fantasie los te laten gaan: de politieke gesprekken tussen Alkibiades en historische figuren als Socrates, de zwerftochten door Thracië met de prostituee die hij heeft getrouwd, en de paleiselijke orgies die met veel gevoel voor bombast worden beschreven.
Het allerjammerst is daarbij dat het simpelweg niet nodig is om zo lang van stof te zijn. Verschillende personages merken zelfs op dat het onnodig dat Alkibiades zijn levensverhaal zo uitgebreid bespreekt. Alkibiades schrijft de tekst immers op voor de politici die hem uit Athene verbannen hebben. Zij weten al hoe de veldslagen zijn afgelopen – wat er vervolgens ook regelmatig toe leidt dat hij een hoofdstuk begint met zinsneden als ‘om jullie geheugen op te frissen’.
Daar staat tegenover dat kleinschaligere, potentieel intrigerende passages vaak juist beknopt blijven. Op een gegeven moment ontdekt Alkibiades een complot tegen hem, waarbij Pfeijffer slechts vluchtig beschrijft dat hij er ‘bij toeval’ achterkwam. Juist zulke beeldende episodes – die waarschijnlijk ook niet in de Klassieke bronnen worden uiteengezet – hadden kunnen helpen om het verhaal levendiger te maken.
Nu zal die allesomvattendheid van details ook wel een bewuste knipoog naar Alkibiades’ zelfobsessie zijn geweest. Ik moest lachen toen Pfeijffer op pagina 665 even doodleuk vermeldde dat alles tot dan toe alleen maar introductie is geweest (zie, ook wederom I, Claudius, waar de centrale grap is dat Claudius over iedereen behalve zichzelf schrijft, en het verhaal laat eindigen op het moment dat hij keizer wordt). Maar, om even de opmerking te gebruiken die verschillende andere lezers al voor mijn voeten hebben weggemaaid: ik had liever gehad dat Pfeijffer wat meer had gefocust op het tweede woord van het genre “historische roman”. Als hij de minder belangrijke veldslagen in een paar woorden had samengevat, de schipbeschrijvingen tot een minimum had beperkt, en wat meer aandacht had besteed aan de spanningsopbouw tijdens Alkibiades’ politieke geplot, had dit werkelijk het magnum opus kunnen worden dat Pfeijffer zo duidelijk voor ogen had. Dan had hij van mij gerust nog een paar extra paleisorgies mogen toevoegen.
Overigens respect voor iedereen die daadwerkelijk deze 1000+ woorden recensie heeft gelezen. Pfeijffer haalt het beste/slechtste in mij naar boven. Als je dit aankan, lukt Alkibiades je waarschijnlijk ook wel. Succes!
June 15, 2023
Leuk om de mini-colleges van Ilja Pfeijffer over Alkibiades hier te volgen:
https://www.alkibiades.nl/audiofragment
https://www.alkibiades.nl/audiofragment
June 25, 2023
Het is bij momenten hard werken als lezer, zeer hard werken zelfs, maar 'Alkibiades' is de inspanning meer dan waard. Prachtig meanderende zinnen, een plot die doet doorlezen, en - voor mij persoonlijk - fijne herinneringen aan de lessen geschiedenis in het tweede middelbaar. Je zou dit misschien niet meteen als zomerliteratuur inschatten, maar geloof me: het wérkt als vakantielectuur. Groeten uit Istanbul 😉
August 16, 2023
****1/2
Vijf sterren voor dit huzarenstukje, om uit al die geschriften deze knappe roman te puren.
Vijf sterren voor dit huzarenstukje, om uit al die geschriften deze knappe roman te puren.
June 18, 2023
Eerder schreef ik hier dat ik met veel tegenzin was begonnen aan dit boek van de weerzinwekkende aansteller Ilja Leonard Pfeijffer. Inmiddels heb ik het uit.
Alkibiades is het twaalfde boek dat ik van Pfeijffer las, Het grote baggerboek (2004) was het eerste (later las ik ook een nog vroegere roman en een vroegere poëziebundel). Ik had, zoals wel duidelijk is, weinig goede zin. De onontkoombare marketingcampagne stond mij tegen. Ik werd nieuwsgierig toen de roman in kranten heel verschillend beoordeeld werd. Toch maar lezen dus.
Mijn oordeel is niet positief. Het was lang, te lang, en ik vond er weinig aan. Bij eerder werk beleefde ik vaak plezier aan de potsierlijke karikatuur die Pfeijffer door de jaren heen van zichzelf heeft gemaakt: weerzinwekkend én fascinerend. Daar waren lollige boeken bij. Het zal in dit boek ook wel zitten, maar ik heb het niet kunnen ontdekken en mij gaandeweg ook steeds minder willen inspannen om het te vinden.
Pfeijffer schrijft natuurlijk niet slecht en er zit ook heus wel humor in, maar het kan deze veel te serieuze historische roman niet redden. Een boek waar je als lezer steeds minder je best op wilt doen is niet geslaagd te noemen. Was de schrijver bij een van de oeverloze passages maar door zijn mooie pennetje in zijn duim gebeten. Heel vervelend allemaal.
Alkibiades is het twaalfde boek dat ik van Pfeijffer las, Het grote baggerboek (2004) was het eerste (later las ik ook een nog vroegere roman en een vroegere poëziebundel). Ik had, zoals wel duidelijk is, weinig goede zin. De onontkoombare marketingcampagne stond mij tegen. Ik werd nieuwsgierig toen de roman in kranten heel verschillend beoordeeld werd. Toch maar lezen dus.
Mijn oordeel is niet positief. Het was lang, te lang, en ik vond er weinig aan. Bij eerder werk beleefde ik vaak plezier aan de potsierlijke karikatuur die Pfeijffer door de jaren heen van zichzelf heeft gemaakt: weerzinwekkend én fascinerend. Daar waren lollige boeken bij. Het zal in dit boek ook wel zitten, maar ik heb het niet kunnen ontdekken en mij gaandeweg ook steeds minder willen inspannen om het te vinden.
Pfeijffer schrijft natuurlijk niet slecht en er zit ook heus wel humor in, maar het kan deze veel te serieuze historische roman niet redden. Een boek waar je als lezer steeds minder je best op wilt doen is niet geslaagd te noemen. Was de schrijver bij een van de oeverloze passages maar door zijn mooie pennetje in zijn duim gebeten. Heel vervelend allemaal.
Read
August 16, 2023- Ik heb het boek niet gelezen. Ik heb er enkel in gesnuisterd (gesnuffeld, voor de niet-Vlamingen) –
Als classica en schrijver zeg ik: hier zit massaal veel werk en talent in. De integratie van onze kennis over dit tijdsgewricht in een enkel organisch verhaal is verbluffend. De imitatio van de stijl van de grote klassieke auteurs, doorsneden met (van, plegen classici dan al eens te zeggen) een meer hedendaagse, meer levendige manier van vertellen, werkt nostalgisch en ietwat bevreemdend tegelijk. De taal is helder, uitgebalanceerd en, voor wie klassiek geschoold is althans, hoegenaamd niet bombastisch. Noem deze roman gerust monumentaal.
Als lezer en persoon zeg ik: niet mijn smaak. Ik houd van kort en krachtig, van gebalde ingetogenheid, van onder-de-huid, van een minimum aan woorden en een maximum aan voelen. Die voorkeur is mee ingegeven door de omstandigheden: ik heb simpelweg niet de tijd om in dikke boeken te verdwalen. Maar als niets je in de weg staat om je urenlang in deze wereld van mooie woorden te vermeien, geef Alkibiades dan de kans de roem te verwerven waarnaar die zo smacht.
Als classica en schrijver zeg ik: hier zit massaal veel werk en talent in. De integratie van onze kennis over dit tijdsgewricht in een enkel organisch verhaal is verbluffend. De imitatio van de stijl van de grote klassieke auteurs, doorsneden met (van, plegen classici dan al eens te zeggen) een meer hedendaagse, meer levendige manier van vertellen, werkt nostalgisch en ietwat bevreemdend tegelijk. De taal is helder, uitgebalanceerd en, voor wie klassiek geschoold is althans, hoegenaamd niet bombastisch. Noem deze roman gerust monumentaal.
Als lezer en persoon zeg ik: niet mijn smaak. Ik houd van kort en krachtig, van gebalde ingetogenheid, van onder-de-huid, van een minimum aan woorden en een maximum aan voelen. Die voorkeur is mee ingegeven door de omstandigheden: ik heb simpelweg niet de tijd om in dikke boeken te verdwalen. Maar als niets je in de weg staat om je urenlang in deze wereld van mooie woorden te vermeien, geef Alkibiades dan de kans de roem te verwerven waarnaar die zo smacht.
June 8, 2023
Een meeslepende, prachtig geschreven en vooral buitengewoon knap opgezette tour de force van een roman. Je waant je in het oude Griekenland, terwijl parallellen met het heden zo getrokken en zeer veelzeggend zijn. Een absolute aanrader en sowieso nu al één van de beste boeken van 2023.
July 18, 2023
Pfeijffer schreef met Alkibiades een grootse en indrukwekkende historische roman. Petje af voor de manier waarop hij de antieke, Helleense - en omstreken - wereld leven inblaast. Deze roman is duidelijk erg zorgvuldig geschreven met een enorm oog voor detail. Tel daarbij nog eens op dat het ook gewoon enorm vlot en goed geschreven is en je hebt een erg goed boek.
Ook fijn zijn de knipogen die Pfeijffer uitdeelt (Timandra die ‘De zee, de zee!’ uitroept, Xenophon die denkt snel weer naar huis te kunnen zeilen enz.) Voor lezers die vertrouwd zijn met de klassieke oudheid en literatuur is het soms moeilijk een glimlach te onderdrukken bij deze verwijzingen.
Lang getwijfeld tussen 4 en 5 sterren. Het is alleszins een aanrader!
Ook fijn zijn de knipogen die Pfeijffer uitdeelt (Timandra die ‘De zee, de zee!’ uitroept, Xenophon die denkt snel weer naar huis te kunnen zeilen enz.) Voor lezers die vertrouwd zijn met de klassieke oudheid en literatuur is het soms moeilijk een glimlach te onderdrukken bij deze verwijzingen.
Lang getwijfeld tussen 4 en 5 sterren. Het is alleszins een aanrader!
June 4, 2023
Ik had er zin aan maar na een bladzijde of 80 ben ik afgehaakt. In die eerste 80 bladzijden vond ik nergens een kapstok waar ik eens lekker mijn jas op kon hangen. Ik bleef dus maar een beetje in de gang hangen met mijn jas nog aan. Zelfs mijn hoed vond geen haakje!
Ik ben opgeleid tot archeoloog en geef les in het vak geschiedenis dus je zou denken dat is 'spekkie naar z'n bekkie'. Niets is minder waar.
Probeert u het vooral zelf. Misschien is het juist mijn achtergrond die me in de weg staat.
Ik ben opgeleid tot archeoloog en geef les in het vak geschiedenis dus je zou denken dat is 'spekkie naar z'n bekkie'. Niets is minder waar.
Probeert u het vooral zelf. Misschien is het juist mijn achtergrond die me in de weg staat.
November 26, 2023
4,5
Het is weer smullen van de taal en de vertelkracht van Pfeijffer. Hier en daar moest ik me wel door het boek heen sleuren, hij vraagt best veel van de lezer, maar telkens word je weer zwaar beloond met passages die veel meer dan vijf sterren waard zijn.
Het is weer smullen van de taal en de vertelkracht van Pfeijffer. Hier en daar moest ik me wel door het boek heen sleuren, hij vraagt best veel van de lezer, maar telkens word je weer zwaar beloond met passages die veel meer dan vijf sterren waard zijn.
June 22, 2023
In een van de eerste colleges Antieke filosofie bespraken we het Symposium. Op het punt dat Alkibiades kwam partycrashen riep de professor enthousiast uit: “En nu wordt het echt interessant!” Nu blijkt, zelfs 700 pagina’s lang blijft het interessant. Ontzettend genoten van dit boek. Gefascineerd gelezen, net zoals ik kon verdwalen in de verhalen toen over Achilles en Orpheus toen ik tien was.
June 14, 2023
Pfeijffer heeft zich ondertussen ontwikkeld tot een schrijver van de buitencategorie. Dit is romanschrijven op Manniaans niveau. Applaus en hulde.
April 25, 2024
Dit is eigenlijk één grote avonturenroman, zo één zoals je al lang wilde lezen... Als de klassieke Helleense periode je boeit, is het lezen van dit boek een feest - was ik leraar klassieke talen, dan lazen mijn studenten zeker dit boek! Tijdens mijn studies klassiek Grieks in het humaniora lazen wij de grote auteurs, maar de naam Alkibiades is mij niet bijgebleven, alhoewel hij in veel bronnen vermeld wordt. Hij is zo één van die figuren die door de mazen van de geschiedenis is ontsnapt. Hij maakte Pericles mee, de bouw van het Parthenon, de oorlogen met Sparta; hij ontmoette filosofen, sofisten, had een nauwe band met Socrates, ontmoette grote schrijvers zoals Thucydides, ... Hij kwam in Perzië, kwam in contact met zoveel machthebbers en politici, en toch... zijn naam is vervaagd. Tot dit boek er kwam. Pfeijffer brengt een ode aan dit heldenleven, een Odysseus waard. Alkibiades was niet wars van controversen, dat niet. Vele keren is hij eigenlijk een verrader. Hij kiest voor het avontuurlijke, hij kiest voor zijn leven. En.. hij is verliefd op Athene. "Ik heb altijd van Athene gehouden als van mijn eigen leven, omdat mijn gedachten de echo zijn van de duizenden stemmen die de stegen in een kakofonie van talen en dialecten doen weergalmen van meningen, roddels, handjeklap, grappen, verwensingen, ongein en intriges, omdat mijn schaamte het gezicht heeft van Sokrates, die vrijwel nooit buiten de muren is geweest, omdat mijn tred de straten rond de Akropolis heeft uitgesleten terwijl ik werd nagekeken door aristocraten en matrozen, omdat mijn blik omhoog is gericht naar de marmeren manifestatie van de visie van Perikles, omdat mijn glimlach is aangeleerd door de ernst van pompeuze filosofen, omdat mijn dromen als roeispanen druipen van de zee, omdat mijn ambities groot zijn als de wereld en omdat mijn leven zozeer met Athene samenvalt dat ik geen verschil meer zie tussen liefde voor Athene en liefde voor mezelf." (p. 260). Interessant in dat opzicht is de discussie over de standvastigheid van de Atheense democratie - en dat zou je dus ook kunnen vertalen naar onze tijd... Wat is de ideale staatsvorm? Is dat wel echt de democratie? Of is dat een oligarchie? Of moet je de staat laten besturen door één sterke leider? Of gaat de ene staatsvorm over in de andere? Is geen enkele staatsvorm geschikt om lang te overleven, zoals de sofist Protagoras vertelt? Zeker naar de huidige wereldpolitiek toe valt hier wel iets over te debatteren... Het is voorts verbluffend, vind ik, hoe de Atheense vloot in die tijd georganiseerd was, hoe de informatie werd doorgeven, hoe actief de politiek was. Is er eigenlijk iets veranderd sindsdien, behalve dat het nu wat sneller gaat allemaal? Ook kon ik het niet laten om me Alkibiades voor te stellen als de figuur van Pfeijffer zelf... (met zijn lange, golvende haar...), maar dat is natuurlijk heel subjectief. Deze roman is een genot om te lezen, een spannend, lang verhaal, een monument.
July 27, 2023
’Inderdaad,’ zei Perikles. ’Het probleem is niet zozeer het principe van het stemrecht als wel het feit dat het volk de onverbeterlijke neiging vertoont om verkeerd te stemmen.’
Alkibiades is een non-fictie roman (met de nadruk op non-fictie!) over het leven van deze Athener die leefde van 450 tot 404 v. Chr. Als je deze pil uit hebt kun je hem gewoon op je CV zetten. Het zegt iets over je doorzettingsvermogen! En dat je geheel op de hoogte bent van de tijd dat democratie nog in de kinderschoenen stond. En weet dat Spartanen kort van stof zijn: als mensen te veel uitweidden werden ze in hun duim gebeten (tijdens het lezen had ik ook af en toe de neiging Ilja in zijn duim te bijten).
In de meeste van zijn romans komt Ilja op de een of andere manier zelf voor. Maar in Alkibiades ontbreekt hij uiteraard. Dat betekent vooral minder humor en dat maakt het een wat stuggere leeservaring. Alhoewel hij het niet kon laten Alkibiades het woord ‘stoeiboefje’ te laten gebruiken. Dat kan alleen Ilja verzinnen!
Ik had meer dan 30 citaten genoteerd. Hier een selectie van 10 mooie zinnen en wijsheden:
72 Pas toen de lange slagschaduw van zijn imposante statuur was weggevallen, besefte ik dat de felle zon, waarnaar ik zo gehunkerd had, meedogenloos was. Tegelijkertijd had ik nu geen excuus meer om in de schaduw te blijven.
96 En toen bedacht iemand de wetten, teneinde de misdaad te onderwerpen aan rechtvaardigheid. Dat had in theorie een intelligente vondst kunnen zijn, maar de wetten hebben één evident manco. Toen misdaad verboden was geworden en bestraft werd, werden de misdrijven niet uitgebannen, maar zij verplaatsten zich van de openbaarheid naar het verborgene. Om ook deze heimelijk wandaden, verholen vergrijpen en onzichtbare criminaliteit te bestrijden, werd vervolgens door een buitengewoon geslepen en scherpziend man de vrees voor de goden geïntroduceerd.
231 De goden maken hun wil bij voorkeur kenbaar aan stervelingen die naar tekenen hunkeren, want wie vreest of hoopt dat de goden redenen hebben om hun mening te geven over wat hij van zins is, zal in elke vogelvlucht en in iedere dwarreling van de wind een oordeel lezen.
352 Dit was nu al de derde winter hier die mijn plannen en aspiraties dreigde te bevriezen. De machtige bergketens van de Peloponnesos die mijn uitzicht vormden, begonnen te lijken op de muren van een gevangenis.
432 De vele tekortkomingen van onze oude democratische processen, die door velen moeiteloos konden worden opgesomd, namen door de lijfelijke ervaring met het schrikbewind dat de oligarchen ontketenden de gedaante aan van kwaliteiten.
446 Rudimenten van eventuele reserves met betrekking tot mijn verleden werden weggespoeld door golven van enthousiasme.
517 De geschiedenis herhaalt zich zelden opzichtig, maar na afloop van de gebeurtenissen blijkt zij dikwijls achter nieuwe maskers en in modieuze kostuums een oud stuk te hebben opgevoerd.
589 Vervolgens is het eenvoudig voor mij om het debat te winnen en de meerderheid van het volk van de waarheid van mijn leugen te overtuigen, want de pleitbezorger van de feiten wordt gehinderd door de beperking die hem wordt opgelegd door de omstandigheid dat de willekeur van zijn feiten samenhang ontbeert en niet noodzakelijkerwijs een goed verhaal oplevert, terwijl ik als leugenaar zo vrij ben als een vogel, mij niets hoef aan te trekken van de hinderlijke feiten en een verhaal kan verzinnen dat meer logica vertoont en geloofwaardiger is dan de werkelijkheid. En omdat de waarschijnlijkheid een groter gewicht in de schaal legt dan de waarheid, zoals wij eerder hebben geconcludeerd, maakt de waarheidsverteller vanwege zijn gebondenheid aan willekeurige feiten geen schijn van kans tegen de vrijheid van de leugenaar.
668 Ik zie mijzelf al maandenlang genoodzaakt om mij vruchteloos te oefenen in een eigenschap die ik ontbeer en geduld op te brengen.
679 […], en dat hij slechts één uitweg zag uit de langzaam maar zeker dodelijke impasse en dat was de weg die werd geplaveid door het verstrijken van de tijd.
Alkibiades is een non-fictie roman (met de nadruk op non-fictie!) over het leven van deze Athener die leefde van 450 tot 404 v. Chr. Als je deze pil uit hebt kun je hem gewoon op je CV zetten. Het zegt iets over je doorzettingsvermogen! En dat je geheel op de hoogte bent van de tijd dat democratie nog in de kinderschoenen stond. En weet dat Spartanen kort van stof zijn: als mensen te veel uitweidden werden ze in hun duim gebeten (tijdens het lezen had ik ook af en toe de neiging Ilja in zijn duim te bijten).
In de meeste van zijn romans komt Ilja op de een of andere manier zelf voor. Maar in Alkibiades ontbreekt hij uiteraard. Dat betekent vooral minder humor en dat maakt het een wat stuggere leeservaring. Alhoewel hij het niet kon laten Alkibiades het woord ‘stoeiboefje’ te laten gebruiken. Dat kan alleen Ilja verzinnen!
Ik had meer dan 30 citaten genoteerd. Hier een selectie van 10 mooie zinnen en wijsheden:
72 Pas toen de lange slagschaduw van zijn imposante statuur was weggevallen, besefte ik dat de felle zon, waarnaar ik zo gehunkerd had, meedogenloos was. Tegelijkertijd had ik nu geen excuus meer om in de schaduw te blijven.
96 En toen bedacht iemand de wetten, teneinde de misdaad te onderwerpen aan rechtvaardigheid. Dat had in theorie een intelligente vondst kunnen zijn, maar de wetten hebben één evident manco. Toen misdaad verboden was geworden en bestraft werd, werden de misdrijven niet uitgebannen, maar zij verplaatsten zich van de openbaarheid naar het verborgene. Om ook deze heimelijk wandaden, verholen vergrijpen en onzichtbare criminaliteit te bestrijden, werd vervolgens door een buitengewoon geslepen en scherpziend man de vrees voor de goden geïntroduceerd.
231 De goden maken hun wil bij voorkeur kenbaar aan stervelingen die naar tekenen hunkeren, want wie vreest of hoopt dat de goden redenen hebben om hun mening te geven over wat hij van zins is, zal in elke vogelvlucht en in iedere dwarreling van de wind een oordeel lezen.
352 Dit was nu al de derde winter hier die mijn plannen en aspiraties dreigde te bevriezen. De machtige bergketens van de Peloponnesos die mijn uitzicht vormden, begonnen te lijken op de muren van een gevangenis.
432 De vele tekortkomingen van onze oude democratische processen, die door velen moeiteloos konden worden opgesomd, namen door de lijfelijke ervaring met het schrikbewind dat de oligarchen ontketenden de gedaante aan van kwaliteiten.
446 Rudimenten van eventuele reserves met betrekking tot mijn verleden werden weggespoeld door golven van enthousiasme.
517 De geschiedenis herhaalt zich zelden opzichtig, maar na afloop van de gebeurtenissen blijkt zij dikwijls achter nieuwe maskers en in modieuze kostuums een oud stuk te hebben opgevoerd.
589 Vervolgens is het eenvoudig voor mij om het debat te winnen en de meerderheid van het volk van de waarheid van mijn leugen te overtuigen, want de pleitbezorger van de feiten wordt gehinderd door de beperking die hem wordt opgelegd door de omstandigheid dat de willekeur van zijn feiten samenhang ontbeert en niet noodzakelijkerwijs een goed verhaal oplevert, terwijl ik als leugenaar zo vrij ben als een vogel, mij niets hoef aan te trekken van de hinderlijke feiten en een verhaal kan verzinnen dat meer logica vertoont en geloofwaardiger is dan de werkelijkheid. En omdat de waarschijnlijkheid een groter gewicht in de schaal legt dan de waarheid, zoals wij eerder hebben geconcludeerd, maakt de waarheidsverteller vanwege zijn gebondenheid aan willekeurige feiten geen schijn van kans tegen de vrijheid van de leugenaar.
668 Ik zie mijzelf al maandenlang genoodzaakt om mij vruchteloos te oefenen in een eigenschap die ik ontbeer en geduld op te brengen.
679 […], en dat hij slechts één uitweg zag uit de langzaam maar zeker dodelijke impasse en dat was de weg die werd geplaveid door het verstrijken van de tijd.
November 2, 2023
Mannen van Athene, het is met groot genoegen dat ik met oprechte eerlijkheid kan mededelen dat ik het nauwgezette, uitvoerige werk van Ilja Leonard Pfeijffer vanuit menige locaties en gedurende een tijd die vier maanden bedroeg - die met momenten voorbij vloog, om dan weer tergend traag vooruit te kruipen - voltooid heb.
Bovenstaande zin is een voorbeeld van waar je je aan mag verwachten in deze roman over Alkibiades ho kalós, de waarachtig mooiste man van Athene. Vanuit een verborgen plaats in het Perzische rijk beschrijft hij zijn leven dat start in Athene, waar hij verwikkelt geraakt in de Peloponnesische oorlogen tussen Sparta en Athene.
Het is een uitdagend boek, dat je aan boord neemt van Griekse triremen en dat de intriges van de Atheense democratie en bijhorende politiek blootlegt. Ik heb vaak moeten lachen met de geslepenheid en het lef van het hoofdpersonage, zeker als je gaat opzoeken dat veel van zijn ‘stoten’ steunen op waarheid!
Bovenstaande zin is een voorbeeld van waar je je aan mag verwachten in deze roman over Alkibiades ho kalós, de waarachtig mooiste man van Athene. Vanuit een verborgen plaats in het Perzische rijk beschrijft hij zijn leven dat start in Athene, waar hij verwikkelt geraakt in de Peloponnesische oorlogen tussen Sparta en Athene.
Het is een uitdagend boek, dat je aan boord neemt van Griekse triremen en dat de intriges van de Atheense democratie en bijhorende politiek blootlegt. Ik heb vaak moeten lachen met de geslepenheid en het lef van het hoofdpersonage, zeker als je gaat opzoeken dat veel van zijn ‘stoten’ steunen op waarheid!
November 21, 2023
Een magistraal monumentaal epos!
De uiterst zorgvuldig gedocumenteerde fictieve memoires van Alkibiades brengen hem kleurrijk als extravagante en geniale politicus tot leven. In meanderende volzinnen verbeelden ze levendig een halve eeuw geschiedenis, de Tweede Peloponnesische Oorlog, vol beschrijvingen van het dagelijkse leven en gewoonten in Athene, Sparta, Perzië en Thracië. De scherpe analyse van het falen van de Atheense democratie en van de gevaren van populisme en tirannie voelt onvermijdelijk hedendaags aan.
Ik zal niet ontkennen dat ik heb moeten doorbijten bij enkele taaie stukken (een veldslag of redevoering te veel), maar dit wordt moeiteloos gecompenseerd door het grandioze einde en de mooie, ontroerende boekrol van Timandra.
Wat een feest om zo'n ambitieus meesterwerk te mogen lezen!
De uiterst zorgvuldig gedocumenteerde fictieve memoires van Alkibiades brengen hem kleurrijk als extravagante en geniale politicus tot leven. In meanderende volzinnen verbeelden ze levendig een halve eeuw geschiedenis, de Tweede Peloponnesische Oorlog, vol beschrijvingen van het dagelijkse leven en gewoonten in Athene, Sparta, Perzië en Thracië. De scherpe analyse van het falen van de Atheense democratie en van de gevaren van populisme en tirannie voelt onvermijdelijk hedendaags aan.
Ik zal niet ontkennen dat ik heb moeten doorbijten bij enkele taaie stukken (een veldslag of redevoering te veel), maar dit wordt moeiteloos gecompenseerd door het grandioze einde en de mooie, ontroerende boekrol van Timandra.
Wat een feest om zo'n ambitieus meesterwerk te mogen lezen!
May 30, 2024
Het verhaal van 'de mooiste man van Griekenland'. Vertelt door Alkibiades zelf vanuit de schitterende, erudiete pen van Ilja Leonard Pfeijffer. Een boek dat mij boeide van de eerste tot de laatste pagina.
June 19, 2023
Wat een betoverend mooi boek. Ik heb onderhand al aardig wat historische romans gelezen die zich afspeelden in de oudheid, zoals de boeken van Robert Graves, Mary Renault, en Robert Harris, maar geen daarvan sprak zo tot de verbeelding als Alkibiades.
Of het nou komt door het kleur- en klankrijke taalgebruik, het aan de antieke auteurs ontleende idioom, of mijn onuitputtelijke voorliefde voor de oudheid, ik waande me tijdens het lezen heus in het klassieke Hellas, met haar rozenvingerige dageraad, haar wijnrode zee, en haar immer trotse stadstaten. Je kunt de versgebakken honingkoeken ruiken, de sofistische twistgesprekken op de agora horen, en de volksoproeren rond de heuvel van de Pnyx voor je zien, tegen een achtergrond van het adembenemende en ontzagwekkende Parthenon, "als een harmonisch akkoord van lucht en marmer tussen hemel en aarde".
Het is alsof de oude wereld zich als nieuw aan mij heeft geopenbaard. Dank daarvoor, Ilja. En nu op naar Plato, Thucydides, en Plutarchus, die deze geschiedenis opnieuw voor mij zullen ontluiken.
Of het nou komt door het kleur- en klankrijke taalgebruik, het aan de antieke auteurs ontleende idioom, of mijn onuitputtelijke voorliefde voor de oudheid, ik waande me tijdens het lezen heus in het klassieke Hellas, met haar rozenvingerige dageraad, haar wijnrode zee, en haar immer trotse stadstaten. Je kunt de versgebakken honingkoeken ruiken, de sofistische twistgesprekken op de agora horen, en de volksoproeren rond de heuvel van de Pnyx voor je zien, tegen een achtergrond van het adembenemende en ontzagwekkende Parthenon, "als een harmonisch akkoord van lucht en marmer tussen hemel en aarde".
Het is alsof de oude wereld zich als nieuw aan mij heeft geopenbaard. Dank daarvoor, Ilja. En nu op naar Plato, Thucydides, en Plutarchus, die deze geschiedenis opnieuw voor mij zullen ontluiken.
August 18, 2023
Wat heb ik genoten van dit prachtige boek!! Wat ga ik dit dagelijkse ‘onderhoud’ met Alkibiades missen😢 En wat hoop ik vaak aan leerlingen over hem te vertellen! Een meesterwerk!
September 22, 2023
Prachtig, leerzaam en nét iets te lang. Maar wederom genoten van m’n lievelingsschrijver
January 27, 2024
8 juni 2023. Op het avondterras van buurtkroeg Facet was het druk. Drie mannen vroeg of ze mochten aanschuiven aan ons tafeltje. Dat was passen en meten, maar het was natuurlijk akkoord. De man naast T knoopte een praatje aan nadat hij een dik pakket voor ons op tafel had ontwaard. Of we ook naar de lezing waren geweest. Ja, absoluut. Wat we ervan vonden. Ja, erg interessant. Wat een verteller is het toch. Erg benieuwd naar het boek ook ja. Hoewel het ook wel een dikke pil lijkt. Ja, we hebben Alkibiades en twee van zijn eerdere werken laten signeren. Voor onze dochters. Ja, leuk inderdaad. Dan hebben ze later ieder een boek van hem met handtekening erin. Ja, hopen dat ze ook van lezen gaan houden. Nou, dat lijkt wel snor te zitten hoor. Die oudste twee lezen nu al alsof hun leven ervan afhangt. En wat hij ervan vond. Ja, ook een prima bijeenkomst, mooie locatie ook, die Hillegondakerk. Maar hij was er vooral, omdat hij een oude vriend was van de auteur. Altijd als Ilja in Rotterdam was, dan spraken ze af. Alkibiades was een meesterwerk, hij had het al gelezen. Niet voor iedereen geschikt, zeker niet. Maar ronduit prachtig. Maar de kritieken zijn toch minder lovend dan na bijvoorbeeld Grand Hotel Europa? Dat kan wel zijn, maar de mensen zeggen vaak maar wat. Maar laat je vooral niet afschrikken door de omvang. Het is gewoon een buitengewoon boek. Zeker als je van geschiedenis houdt. En jullie houden van Ilja. Dan komt dat vast goed. We deden nog één of twee drankjes, in de stille hoop dat de grootmeester zelf nog even zou aansluiten. Dat was helaas niet meer het geval. En het met de oppas afgesproken tijdstip naderde inmiddels. Blijft toch moeilijk om groots en meeslepend te leven als je een jong gezin hebt. Maar je krijgt er zoveel voor terug hè. We wensten de vrienden van Ilja een fijn vervolg van de avond en gingen huiswaarts.
Na 22 november 2023. Sinds de verkiezingen is Pfeijffer voortdurend te zien in praatprogramma’s. Alkibiades is daarbij een mooi haakje. Het boek is immers naast een geweldig uitgewerkt portret van een briljant staatsman ook een beschrijving van verschillende politieke systemen en hoe deze gemanipuleerd kunnen worden. Hij spreekt een waarschuwend woord: de democratie is geen gegeven! In Alkibiades legt de naamgever van het boek haarfijn uit hoe monarchie, tirannie, aristocratie, oligarchie en democratie elkaar wetmatig afwisselen. Dit is welbekende politieke theorie, maar zo toegepast in een roman (of is het een biografie?) komt de gedachte extra tot leven. Voor Alkibiades is het komen en gaan van politieke systemen een belangrijk inzicht om politiek te bedrijven, om de wereld naar zijn wil te vormen. Wereldwijd zien we ook in de huidige tijd tal van democratieën waarin autoritaire leiders steeds meer macht naar zich toetrekken. Overal op de wereld worden democratieën uitgehold ten faveure van de macht van presidenten. Daar tegenover staan revoluties als de Arabische lente, waar tirannen werden afgezet als uiting van de volkswil. Is het volgen van de volkswil niet de ultieme vorm van democratie? Maar hoe zit het dan met de democratische instituties, waaronder ook de rechterlijke macht? Wat als het volk wil dat iemand wordt afgezet en hard bestraft (de doodstraf)? Het volk vertegenwoordigt toch de hoogste macht. Dan kan de uiting van de volkswil toch nooit de democratie (het volk regeert) ondermijnen? Interessante zaken om over na te denken. Want de democratie beschermt de natie ook nadrukkelijk tegen de pure, vaak rauwe uitingen van de volkswil. Deze wil waait met alle winden mee en dient ook te worden beteugeld om de democratie te kunnen laten werken. Door het instellen van democratische instituties inderdaad. Ondergraaf je die, dan beland je uiteindelijk in een slechtere staatsvorm zoals de oligarchie. Het zullen vooral de voortrekkers zijn van een bepaalde stroming binnen het volk die zich laten horen, die de volksstem weten te vertolken en in naam van het volk verandering eisen. Zo’n groepje zal de toekomstige regering voortbrengen. Zij zal al wat is opgebouwd en in haar weg staat afbreken. Conclusie is denk ik dat we onze democratie zwaar moeten blijven bevechten. Anders vervallen we mogelijk in een ander politiek systeem. Ik vraag me echter wel af of er dan een monarchie zou volgen. Zouden we niet direct in tirannie vervallen? En van daaruit in een oligarchie? In West-Europa lijken de monarchie en de aristocratie in ieder geval hun langste tijd wel te hebben gehad. Maar ook de tirannie en de oligarchie zouden ons voldoende schrik moeten aanjagen. Laten we dus onze democratie koesteren, hoe onvolkomen hij ook is. En wat voor uitkomsten hij ons ook geeft.
P.s. Alkibiades is prachtig, maar ik daag de auteur graag uit om de volgende keer een boek te schrijven dat mimimaal de helft minder dik is.
Na 22 november 2023. Sinds de verkiezingen is Pfeijffer voortdurend te zien in praatprogramma’s. Alkibiades is daarbij een mooi haakje. Het boek is immers naast een geweldig uitgewerkt portret van een briljant staatsman ook een beschrijving van verschillende politieke systemen en hoe deze gemanipuleerd kunnen worden. Hij spreekt een waarschuwend woord: de democratie is geen gegeven! In Alkibiades legt de naamgever van het boek haarfijn uit hoe monarchie, tirannie, aristocratie, oligarchie en democratie elkaar wetmatig afwisselen. Dit is welbekende politieke theorie, maar zo toegepast in een roman (of is het een biografie?) komt de gedachte extra tot leven. Voor Alkibiades is het komen en gaan van politieke systemen een belangrijk inzicht om politiek te bedrijven, om de wereld naar zijn wil te vormen. Wereldwijd zien we ook in de huidige tijd tal van democratieën waarin autoritaire leiders steeds meer macht naar zich toetrekken. Overal op de wereld worden democratieën uitgehold ten faveure van de macht van presidenten. Daar tegenover staan revoluties als de Arabische lente, waar tirannen werden afgezet als uiting van de volkswil. Is het volgen van de volkswil niet de ultieme vorm van democratie? Maar hoe zit het dan met de democratische instituties, waaronder ook de rechterlijke macht? Wat als het volk wil dat iemand wordt afgezet en hard bestraft (de doodstraf)? Het volk vertegenwoordigt toch de hoogste macht. Dan kan de uiting van de volkswil toch nooit de democratie (het volk regeert) ondermijnen? Interessante zaken om over na te denken. Want de democratie beschermt de natie ook nadrukkelijk tegen de pure, vaak rauwe uitingen van de volkswil. Deze wil waait met alle winden mee en dient ook te worden beteugeld om de democratie te kunnen laten werken. Door het instellen van democratische instituties inderdaad. Ondergraaf je die, dan beland je uiteindelijk in een slechtere staatsvorm zoals de oligarchie. Het zullen vooral de voortrekkers zijn van een bepaalde stroming binnen het volk die zich laten horen, die de volksstem weten te vertolken en in naam van het volk verandering eisen. Zo’n groepje zal de toekomstige regering voortbrengen. Zij zal al wat is opgebouwd en in haar weg staat afbreken. Conclusie is denk ik dat we onze democratie zwaar moeten blijven bevechten. Anders vervallen we mogelijk in een ander politiek systeem. Ik vraag me echter wel af of er dan een monarchie zou volgen. Zouden we niet direct in tirannie vervallen? En van daaruit in een oligarchie? In West-Europa lijken de monarchie en de aristocratie in ieder geval hun langste tijd wel te hebben gehad. Maar ook de tirannie en de oligarchie zouden ons voldoende schrik moeten aanjagen. Laten we dus onze democratie koesteren, hoe onvolkomen hij ook is. En wat voor uitkomsten hij ons ook geeft.
P.s. Alkibiades is prachtig, maar ik daag de auteur graag uit om de volgende keer een boek te schrijven dat mimimaal de helft minder dik is.
July 31, 2024
Een groots werk verdient een grote review.
Ilja Leonard Pfeijffer heeft met ‘Alkibiades’ niet alleen een historische roman geschreven die naar mijn bescheiden mening perfect te noemen is, maar ook heeft hij ogenschijnlijk moeiteloos de stijl en trant van een Oudgrieks werk weten te produceren.
Alkibiades is werkelijk een feestmaal voor de lezer, en specifiek voor de classicus graecus (in wording). Terwijl ik dit las aan de kust van de Korintische golf, kon ik me alleen maar inbeelden hoe de triremen en manschappen aan zouden komen om vuile Spartanen in de pan te hakken en hoe de zilte zeelucht in de protagonist zijn lange haar zou trekken.
Pfeijffer heeft mijn gebrek aan interesse voor klassieke geschiedenis (ik vond de middeleeuwen leuker) weten opflakkeren met evengrote vlammen als de brandstapels voor de Pestslachtoffers in Athene. Ik heb meegevoeld en in Alkibiades zijn moed, hoogmoed, angst, leed, frustratie voor en door de democratie, zijn liefde en zijn ambitie gedeeld. Mannen van Athene, ik heb zelfs moeten huilen, wat mij nog niet eerder is overkomen bij het lezen. Ik heb als kers op de taart sympathie gekregen voor Socrates die ongetwijfeld weer zal wegebben.
Ik ben iemand die graag en veel kritiek geeft, een beetje zoals de populisten in dit werk, al dan niet minder schadelijk voor de maatschappij, en op dit magnum opus heb ik werkelijk niks aan te merken. Geen bladzijde of woord was te veel, geen zeeslag overbodig, geen liefdesperikel of intrige oninteressant. Ik kan alleen maar trots zijn op de auteur om zo een historisch, relevant en op waarheid gegrond werk te schrijven, van een formaat waar ik als aspirant-schrijver alleen maar van hoop om er ooit in de buurt van te kunnen komen.
Verder ben ik ook trots op mezelf, ik heb een boek van 772 pagina’s op 12 dagen weten te verorberen!
« It was the best of times, it was the worst of times » (C. Dickens), wat een fantastische leeservaring. Het is een werk dat als de smaak van onverdunde wijn en zoete honingkoek zal blijven hangen.
Ilja Leonard Pfeijffer heeft met ‘Alkibiades’ niet alleen een historische roman geschreven die naar mijn bescheiden mening perfect te noemen is, maar ook heeft hij ogenschijnlijk moeiteloos de stijl en trant van een Oudgrieks werk weten te produceren.
Alkibiades is werkelijk een feestmaal voor de lezer, en specifiek voor de classicus graecus (in wording). Terwijl ik dit las aan de kust van de Korintische golf, kon ik me alleen maar inbeelden hoe de triremen en manschappen aan zouden komen om vuile Spartanen in de pan te hakken en hoe de zilte zeelucht in de protagonist zijn lange haar zou trekken.
Pfeijffer heeft mijn gebrek aan interesse voor klassieke geschiedenis (ik vond de middeleeuwen leuker) weten opflakkeren met evengrote vlammen als de brandstapels voor de Pestslachtoffers in Athene. Ik heb meegevoeld en in Alkibiades zijn moed, hoogmoed, angst, leed, frustratie voor en door de democratie, zijn liefde en zijn ambitie gedeeld. Mannen van Athene, ik heb zelfs moeten huilen, wat mij nog niet eerder is overkomen bij het lezen. Ik heb als kers op de taart sympathie gekregen voor Socrates die ongetwijfeld weer zal wegebben.
Ik ben iemand die graag en veel kritiek geeft, een beetje zoals de populisten in dit werk, al dan niet minder schadelijk voor de maatschappij, en op dit magnum opus heb ik werkelijk niks aan te merken. Geen bladzijde of woord was te veel, geen zeeslag overbodig, geen liefdesperikel of intrige oninteressant. Ik kan alleen maar trots zijn op de auteur om zo een historisch, relevant en op waarheid gegrond werk te schrijven, van een formaat waar ik als aspirant-schrijver alleen maar van hoop om er ooit in de buurt van te kunnen komen.
Verder ben ik ook trots op mezelf, ik heb een boek van 772 pagina’s op 12 dagen weten te verorberen!
« It was the best of times, it was the worst of times » (C. Dickens), wat een fantastische leeservaring. Het is een werk dat als de smaak van onverdunde wijn en zoete honingkoek zal blijven hangen.
January 3, 2024
Zoveel respect voor deze man. Ook leuk dat het eens niet zo vulgair was.
October 8, 2023
’Ik heb niet de reputatie dat ik snel geneigd ben tot schaamte …’ Even dacht ik bij het lezen van deze eerste regel van ‘Alkibiades’ dat Ilja Leonard Pfeijffer de Prooimion of proloog van zijn eerste historische roman als een persoonlijke ‘apologie bij voorbaat’ zou gaan aanwenden om op strategische wijze zijn critici een stap voor te zijn, kortom, dat hij ook deze keer zichzelf als stem of personage zou opvoeren. Maar niets bleek minder waar. Ilja bleef trouw aan zijn in ‘Ondraaglijke lichtheid’ geuite voornemen om zijn aangeboren talent voor ironie in te ruilen voor een meer recht-voor-de-raaps engagement.
772 pagina’s lang nam deze historische roman mij als lezer op sleeptouw langs de vervaarlijke, rotsachtige kusten van de democratie, de wijnrode zeeën der filosofie, de kruidige culturele smeltkroezen van het antieke Griekenland, Sicilië, Byzantion en Perzië, de Olympische vlakten en bergketens van haar mythologieën en het adembenemende leven van zijn veelzijdige protagonist die niet alleen de strategische snelheid van Achilles, de vindingrijke elegantie van Odysseus en de onweerstaanbaarheid van Helena in zich verenigt, maar er ook in slaagt om zich als een Ovidiaanse metamorfose-kunstenaar telkens opnieuw heruit te vinden en zich aan te passen aan nieuwe situaties. Alleen al de manier waarop de auteur al deze elementen op adembenemende en virtuoze wijze weet te combineren vanuit zijn opleiding en passie voor de klassieke oudheid, dwingt mijn bewondering af.
En dan is er nog de spiegel die hij ons voorhoudt. Want Alkibiades maakt ook waar wat zijn auteur bij voorbaat over dit boek beweerde: dat de historische periode waarin dit leven zich afspeelde uitzonderlijk veel gelijkenissen vertoont met de woelige wateren van het tijdsgewricht waarin wij ons, waarin onze westerse democratieën zich momenteel bevinden. Met de hulp van Protagoras en Sokrates die in deze roman als personages van vlees en bloed hun rol vervullen, maar minstens zo goed via de woorden van Alkibiades zelf, neemt Pfeijffer onze democratische waarden, normen en verworvenheden onder de loep en op de korrel.
Het kostte mij alvast weinig moeite om de populisten, de volksmenners en de opportunisten, de Trumps en de Poetins van deze tijd te herkennen in die 2400 jaar oude politieke kwesties. Het herinnerde mij weer eens aan een uitspraak die ik altijd verkeerdelijk of toch minstens twijfelend aan J.L. Borges blijf toeschrijven, nl. dat je er in tijden van oorlog of terreur beter aan doet Homeros of Tolstoi te lezen dan dagelijks de kranten te volgen. Deze roman mag zich wat mij betreft in dat rijtje plaatsen, naast Yourcenars Herinneringen van Hadrianus.
Yourcenar brengt me naadloos bij de stem die Ilja Leonard Pfeijffer zijn Alkibiades weet aan te meten. Na 20 jaar fascinatie en voorbereiding - als je de auteur mag geloven, en dat doe je als je de bijna 200 pagina’s aan bronvermeldingen doorbladert - vond hij net als Yourcenar de juiste toon en de gepaste stijl om zo’n als historische roman vermomde, overdacht aangelengde autobiografie te schrijven, die tegelijk tijdloos én actueel klinkt. Ook al blijkt de roman in 14 maanden geschreven te zijn, je proeft de volle rijpheid van een schrijverschap dat zich als het ware naar dit boek heeft toegewerkt. Wellicht daardoor bleef ik na het lezen van de laatste, verstillende bladzijden die ik vanochtend onder een roosvingerige, mediterrane, doch Belgische hittegolfochtend niet alleen achter met een gevoel van leegte en gemis als na een lange, avontuurlijke en onvergetelijke reis, maar ook met de vraag: ‘Wat nu, Ilja?’
Gelukkig heeft Ilja Leonard Pfeijffer een en ander, om niet te zeggen veel gemeen met zijn protagonist, niet in het minst wat ambitie betreft en het talent om zich telkens opnieuw uit te vinden. Wetende dat hij ‘Game of Thrones-fan is, verdenk ik hem er zelfs van om deze roman ook nog eens stiekem tot gefundeness fressen te hebben gecomponeerd voor scenaristen die hier een sterke bingewatch-serie van zouden kunnen maken, zodat Ilja er genoeg royalties aan overhoudt om eigenhandig een archeologische queeste te beginnen naar het nooit gevonden graf van Alkibiades.
772 pagina’s lang nam deze historische roman mij als lezer op sleeptouw langs de vervaarlijke, rotsachtige kusten van de democratie, de wijnrode zeeën der filosofie, de kruidige culturele smeltkroezen van het antieke Griekenland, Sicilië, Byzantion en Perzië, de Olympische vlakten en bergketens van haar mythologieën en het adembenemende leven van zijn veelzijdige protagonist die niet alleen de strategische snelheid van Achilles, de vindingrijke elegantie van Odysseus en de onweerstaanbaarheid van Helena in zich verenigt, maar er ook in slaagt om zich als een Ovidiaanse metamorfose-kunstenaar telkens opnieuw heruit te vinden en zich aan te passen aan nieuwe situaties. Alleen al de manier waarop de auteur al deze elementen op adembenemende en virtuoze wijze weet te combineren vanuit zijn opleiding en passie voor de klassieke oudheid, dwingt mijn bewondering af.
En dan is er nog de spiegel die hij ons voorhoudt. Want Alkibiades maakt ook waar wat zijn auteur bij voorbaat over dit boek beweerde: dat de historische periode waarin dit leven zich afspeelde uitzonderlijk veel gelijkenissen vertoont met de woelige wateren van het tijdsgewricht waarin wij ons, waarin onze westerse democratieën zich momenteel bevinden. Met de hulp van Protagoras en Sokrates die in deze roman als personages van vlees en bloed hun rol vervullen, maar minstens zo goed via de woorden van Alkibiades zelf, neemt Pfeijffer onze democratische waarden, normen en verworvenheden onder de loep en op de korrel.
Het kostte mij alvast weinig moeite om de populisten, de volksmenners en de opportunisten, de Trumps en de Poetins van deze tijd te herkennen in die 2400 jaar oude politieke kwesties. Het herinnerde mij weer eens aan een uitspraak die ik altijd verkeerdelijk of toch minstens twijfelend aan J.L. Borges blijf toeschrijven, nl. dat je er in tijden van oorlog of terreur beter aan doet Homeros of Tolstoi te lezen dan dagelijks de kranten te volgen. Deze roman mag zich wat mij betreft in dat rijtje plaatsen, naast Yourcenars Herinneringen van Hadrianus.
Yourcenar brengt me naadloos bij de stem die Ilja Leonard Pfeijffer zijn Alkibiades weet aan te meten. Na 20 jaar fascinatie en voorbereiding - als je de auteur mag geloven, en dat doe je als je de bijna 200 pagina’s aan bronvermeldingen doorbladert - vond hij net als Yourcenar de juiste toon en de gepaste stijl om zo’n als historische roman vermomde, overdacht aangelengde autobiografie te schrijven, die tegelijk tijdloos én actueel klinkt. Ook al blijkt de roman in 14 maanden geschreven te zijn, je proeft de volle rijpheid van een schrijverschap dat zich als het ware naar dit boek heeft toegewerkt. Wellicht daardoor bleef ik na het lezen van de laatste, verstillende bladzijden die ik vanochtend onder een roosvingerige, mediterrane, doch Belgische hittegolfochtend niet alleen achter met een gevoel van leegte en gemis als na een lange, avontuurlijke en onvergetelijke reis, maar ook met de vraag: ‘Wat nu, Ilja?’
Gelukkig heeft Ilja Leonard Pfeijffer een en ander, om niet te zeggen veel gemeen met zijn protagonist, niet in het minst wat ambitie betreft en het talent om zich telkens opnieuw uit te vinden. Wetende dat hij ‘Game of Thrones-fan is, verdenk ik hem er zelfs van om deze roman ook nog eens stiekem tot gefundeness fressen te hebben gecomponeerd voor scenaristen die hier een sterke bingewatch-serie van zouden kunnen maken, zodat Ilja er genoeg royalties aan overhoudt om eigenhandig een archeologische queeste te beginnen naar het nooit gevonden graf van Alkibiades.
July 9, 2023
Een geniaal boek is: complex, gedetailleerd, prachtige taal. Ik heb veel geleerd over het oude Griekenland. Maar ik had er een hele kluif aan om me door alle historische verslagen van veld- en zeeslagen heen te worstelen, dus wellicht vooral een tip voor mensen die van antieke geschiedschrijving houden.
June 25, 2023
Wauw. Ik heb nog nooit zo'n boek gelezen als dit. Wat een dijk van een verhaal. Totaal anders dan alles wat Pfeijffer hiervoor heeft geschreven. Het is even een zit, maar ik kan iedereen aanraden dit boek te lezen.
Displaying 1 - 30 of 410 reviews