A Fonsagrada

A Fonsagrada

Localización
43°08′00″N 7°04′00″O / 43.133333333333, -7.0666666666667
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Lugo
Capital	A Fonsagrada
Poboación
Poboación	3.186 (2023) (7,33 hab./km²)
Xeografía
Parte de	A Fonsagrada
Superficie	434,8 km²
Altitude	952 m
Comparte fronteira con	Navia de Suarna Santalla de Ozcos Grandas de Salime Negueira de Muñiz Taramundi Ribeira de Piquín A Pontenova Baleira Ibias
Organización política
• Alcalde da Fonsagrada	Argelio Fernández Queipo
Eleccións municipais na Fonsagrada
Identificador descritivo
Código postal	27.100 A Fonsagrada (Casco Urbano) e 27...
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	27018
Páxina web	fonsagrada.org

A Fonsagrada é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca da Fonsagrada, da que é capital. Segundo o IGE en 2018 tiña 3.589 habitantes (4856 no 2006, 4949 no 2005, 5007 no 2004, 4993 no 2003). Cunha superficie de 438,4 km² é o concello máis grande de Galicia. O xentilicio é «fonsagradino»,^[1] «buroego»^[2] ou «brañego».

Evolución da poboación do concello:

Segundo algúns autores, a historia da Fonsagrada remóntase a antes do século IV, como estación dun itinerario entre Asturias e Lugo, empregando unha vía romana que precedía a vellos camiños de tempos prehistóricos. Posiblemente xa houbese poboadores hai 30.000 anos.

A súa historia xira en torno ao Camiño Primitivo de Santiago, que entra no concello polo alto do Acebo atravesando a vila da Fonsagrada, centro da devoción e visita obrigada á capela de Santa María, onde existía un albergue e unha fonte, cuxo nome (Fontem Sacra) podería ser a orixe do topónimo de "Fonsagrada". Finalmente, a ruta sae do concello pola aldea de Paradavella.

A súa localización na ruta xacobea fundamentou a construción de varios hospitais de peregrinos, como o da aldea de Montouto, mandado construír por Pedro I o Cruel, a mediados do século XIV: o Real Hospital de Santiago de Montouto foi construído a carón doutro máis antigo, que foi rexentado por hospitaleiros ata mediados do século XX.

O concello da Fonsagrada, xunto co de Negueira de Muñiz, formou parte ata 1835 do Concello de Burón, cuxa capitalidade ostentaba a vila da Pobra de Burón, fundada en torno ao ano 1200.

Cara a mediados do século XIV, estas terras caeron baixo o dominio dos condes de Trastámara, pasando logo a mans do conde de Altamira (cara ao ano 1480). Ao longo da historia, os buroneses libraron unha gran loita contra as cargas e tributos que debían pagar, pero os señores feudais aplacaban as revoltas irmandiñas saíndo vitoriosos.

Durante o século XIX, a historia da Fonsagrada está ligada á guerra da Independencia e as Guerras carlistas de 1833 e 1847. Co triunfo do réxime liberal, as condicións de vida dos fonsagradinos non cambiaron substancialmente. A loita social a favor da redención foral foi unha constante entre as súas xentes.

O nome da Fonsagrada procede do latín fontem sacratam 'fonte sagrada' ^[3]).

• Adiós, nenas, que nos imos;/ adiós, nenas, que nos vamos;/ a Virgen da Fonsagrada/ mándavos muitos recados ^[4].

• 
  Nas proximidades da Fonsagrada, a seimeira de Vilagocende.
• 
  Seimeira de Vilagocende.
• 
  Cabozo (parroquia de Lamas de Moreira).
• 
  Xoia típica: aros da Fonsagrada.
• 
  Antiga casa do concello da Fonsagrada.
• 
  Casa do concello da Fonsagrada.
• 
  Vista das montañas do concello.

Para unha lista completa de todos os lugares do concello da Fonsagrada vexa: Lugares da Fonsagrada.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  A Fonsagrada

• Páxina web oficial da Fonsagrada
• Páxina con información e imaxes dos lugares do concello

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.