Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada familia noble bateko alaba zen. Aitaren aldeko aitona kristautasunera bihurtutako judua zen, eta ama ere konbertitutako judu familia batekoa zen[2]. Txikitatik martirien testigantzek liluratu zuten, eta neba batekin batera musulmanen lurraldera joatea erabaki zuen limosna eskatzera, horrela musulmanek hil eta martiri bihurtuko zelakoan. Bi haurrideak ermitau izatera ere jostatzen ziren. Zaldunen historiak ere atsegin zituen[3].
1528an, 13 urte zituela, ama hil zitzaion. Garai hartan, lehengusu bat gorte egiten hasi zitzaion eta aitak, harreman hori begi txarrez ikusirik, Àvilako Nuestra Señora de la Gracia komentuan sartu zuen 1531ean. Han hasi zen kontuan hartzen moja sartzeko aukera[3]. 1535ean, aitaren nahiaren aurka, bere jaioterriko komentu karmeldarrean sartu zen eta bi urte geroago nerbio-krisi sakona jasan zuen. 1539. urtearen erdialdean sendatu zen, Josef Nazaretekoaren laguntzari esker, haren esanetan[4].
1542anJesukristo agertu zitzaiola aitortu zuen, eta 1544an behin betiko konbertitu zen. Handik aurrera estasi eta esperientzia mistiko ugari izan zituen[3]. 1558. urtetik aurrera, Karmeldar Ordenaren erreforma eta jatorrizko arauen araberako kontenplazio bizitza gogorra eskatzen hasi zen. Pio IV.aren baimena jaso ostean, 1562an San José komentua sortu zuen, Àvilan bertan, Karmeldar Oinutsen lehen komentua.
Karmeldar Oinutsek aurreko Karmeldarrek baino arau zorrotzagoak zeuzkaten, eta bizitza zurrunagoa egiten zuten. Joan Gurutzekoaren laguntzarekin, erreforma Karmeldar fraideetara ere hedatu zen, eta behin ordenako nagusien baimena lortuta arin zabaldu zen Gaztela eta Andaluzian zehar bereziki. 1575. urtean, Karmeldar Oinetakodunek eginiko presioak zirela eta, komentu batera erretirau behar izan zuen. Filipe II.aren ekimenei esker 1580. urtean Gregorio XIII.a Aita Santuak onartu egin zuen Karmeldar Oinutsen ordena.
Idazle oparoa izan zen eta erlijio gaiak erabili zituen beti: Camino de la perfección (1565, «Betegintzarraren bidea»), Libro de las siete moradas (1577-1578, «Zazpi egoitzetako liburua»), Libro de las fundaciones (1610, «Fundazioen liburua») eta Libro de las misericordias de Dios (1611, «Jaungoikoaren urrikalpenen liburua»).
2015. urtean Luis Baraiazarra Txertudik euskaratuta Teresa Avilakoaren Idazlan guztiak. Karmel sorta barruan. (Markina-Xemein, 2015; Karmel sorta 14 zk.) argitaratu ziren.
"VIDA DE LA MADRE TERESA" - LIBURUA
Pedro Ibañezek Teresari bere autobiografia idaztea gomendatu zion 1560 inguruan; 1561etik 1562ko ekainera bitartean idatzi zuena. 1564an Francisco de Sotok y Salazarrek bere bizitzaren kontakizunari berriro heltzea eta Juan de Avila apaizari bidaltzea gomendatu zioten eta 1565eko udara arte kontatu zuen.
Liburu honetan Teresak ez du soilik bere bizitzaz hitz egiten. 1go zatitik 10.era, bere biografia eta bere barne bizitza kontatzen ditu , haurtzarotik komentuan sartu artekoa. 11tik 22ra otoitz mailak, 23tik 31ra batasun mistikoari buruzko idatziak eta 37tik 40ra Jainkoak egin dizkion mertzedeei buruzkoa. Guztira 40 zatiz osatuta egonik.
Obraren kopia batzuk egin zituzten, komentu eta akademiko askok eskattzearen ondorio. 1586an María de Austriak, garaiko Madrilgo Klerentinen komentuko ama Nagusia zenak, obra irakurri eta Ana de Jesusi berriro argitaratzeko eskatu zion , San Juan de la Cruzen laguntzarekin.
Eboliko printzesaren salaketaren ondoren, jatorrizko eskuizkribua Inkisizio Gorenaren Kontseiluark hartu zuen. Hala eta guztiz ere, berreskuratua izan zen Ana de Jesusengatik eta 1586an Errege Kontseiluak Salamancako Unibertsitateko katedradun Luis de León frai agustindarrari Santaren lanak argitaratzeko agindu zion.
1587an, emakume erlijioso hauek eskuizkribua frai Luis Leonekoari eman zioten. Santa Teresak izenburu bat jarri ez zionez, frai Luis Leongoak honako titulu hau jarri zion: Jesusen Teresa Amaren bizitza
Fray Luis de Leonek edizio berri bat egin zuen 1588an, Guillermo Focquel de Salamancako inprimategian, Vida de la Madre Teresa de Jesús, zeinetan Teresaren beste obrak sartu zituen edizio berri honetan: Camino de perfección, Las moradas del castillo interior, Notos de la Madre Teresa de Jesús, Relaciones y mercedes, Exclamaciones o meditaciones del alma a su Jainios, hala nola.
Filipe II.ak, Teresaren bizitza jasotzen zuen eskuizkribu originala Escorialeko San Lorenzo Monasterioko Errege Liburutegian gordetzea agindu zuen, gaur egun aurkitzen den lekua. Gorde eta denbora batera izena aldatu zioten, gaur egun ezagutzen dugun izena ezarriz: Vida de la Madre Teresa de Jesús, escrita de su misma mano, con una aprobación del padre M. fr. Domingo Báñez, su confesor y catedrático de prima en Salamanca.
"CAMINO DE PERFECCIÓN" - LIBURUA (Betegintzarraren bidea)
El Escorialeko San Lorenzo Monasterioko Errege Liburutegia
1564an hasi zen idazten Avilako San Jose Komentuan, 1567an amaitu zuen eta komentu hartako emakume erlijiosoen esku utzi zuen. Eskuizkribu hau El Escorialeko San Lorentzo Errege Liburutegian dago. Gainerako Karmeldar komentuek kopia bat eduki nahi izan zutela ikusita,1569an Toledon zegoela, testuari zuzenketak egin zizkion eta modu landuagoan idatzi zuen, 42 kapitulutan banatuta. Bertsio berri hori Valladolideko komentuan dago gau egun. Arrakasta ikusita Teresak inprenta batean lehen edizio bat egotea nahi izan zuen, baina ez zuen lortu argitaletxeek bere lana publikatzea. Teresa 1582an hil zen. Kopia ugari egon ziren 1583, 1585 eta 1587 urteetan , arazoa Teresaren jatorrizko testuak izan gabe jarraitzen zutela . Fray Luis de Leonek edizio berri bat egin zuen arte. Teresak Toledon idatzitakoa bezalakoa zena 1588an.
Bere obraren hasieran, "Camino de perfección", Teresaren abisu multzo bat agertzen da fededunentzat . 1679ko ekainaren 6an, Avilan, Jainkoarengandik jaso omen zituen "lau abisuak", narratzen dira ordena eta lasaitasuna ezar daitezen gizakion artean.
"Lau abisuak" XVI. mendean argitaratu zituen Teutonio Braganzak, Evorako apezpikuak. 1583an, Nvisos de la Madre Teresa de Jesús izenburuarekin, epigrafe guztiak maskulinoan jarrita; fray Jerónimo de la Madre de Dios, 1585, Notos de la Madre Teresa de Jesús izenburuarekin, eta fray Luis de Leonek XVII. mendean, santuak zerutik emandako "abisu" batzuk izenarekin argitaratu zuen Teresaren obra.
"LAS MORADAS DEL CASTILLO INTERIOR / LIBRO DE LAS SIETE MORADAS - LIBURUA(Zazpi egoitzetako liburua)
1577ko maiatzaren 28an,Jeronimo de la Madre de Diosek, Teresari, espiritualtasun liburu berri bat idaztea eskatu zion. Teresa 1577ko ekainaren 2an hasi zuen, baina zenbait astez idazteari utzi zion 5. kapituluaren ondoren. Urrian lanari ekin zion berriro eta 1577ko azaroaren 29an amaitu zuen . Jeronimo de la Madre de Diosek eskuizkribua gorde zuen denbora batez, gero Sevillako San Jose Komentuan uzteko. 1587an Ana de Jesusek eskuizkribua frai Luis de Leoni eman zion, 1588ko Salamancako ediziorako. Hala ere, arrazoi ezezagunengatik, frai Luis de Leonek jatorrizko testuaren bertsio zuzendu bat eraman zuen Salamancako inprimategira eta originala ez zen argitaratua izan.XVII. mendearen hasieran ordea, Teresaren lanen edizio berri bat egin zen, Las Moradas barne, jatorrizko autografoekin alderatua izan zena . Las moradasen edizioa berrikusteaz arduratu zirenak, Sevillako Santo Angel komentuko Juan de San Jose eta Antonio de San Joseko Karmelita oinutsak izan ziren. Santa Teresaren lanen edizio hau 1630ean egin zen Anberesen, Plantino inprimategian. Beste edizio bat egin zen Madrilen, Josef Fernández de Buendía inprimategian, 1661ean eta azkena 1670ean.
1617.urtean eskuizkribuak Katalina de Cerezoren eskutik, San Jose komentuan bukatu zuen. Nobiziaren aitak, Pedro Cerezo Pardo, dote erlijiosoarekin batera eginiko opari bat izan baitzen.
" LIBRO DE LAS FUNDACIONES" - LIBURUA(Fundazioen liburua)
Salamancan zegoela, 1573an, bere aitorleak, Jeronimo Martinez de Ripalda jesuitak, egin zituen komentu fundazio guztiei buruz idazteko esan zion. 1577an, Toledon, Jeronimo Gracianek horri buruz idazten jarraitzeko eskatu zion eta honek bere anaia Lorenzori Avilan utzitako fundazioei buruzko dokumentu batzuk bidaltzeko eskatu zion. 1579ko azaroaren 14an XVII. kapitulua idatzi zuen. Liburu honek zati biografiko handia du, Gaztela eta Andaluzian egin zituen bidaiak bezala, baina bizitza komentualaz eta kristau mistikaz ere hitz egiten du.
Teresak ez zion izenbururik jarri liburu honi. Ana de Jesus eta Jeronimo de la Madre de Dios izan ziren Bruselan 1610ean argitaratu beharreko liburua bidali zutenak, izenburu honekin: "Karmeldar Ahizpen Fundazioen Liburua", Teresa de Jesus ama fundatzaileak idatzi zuena. Edizio honetan X. kapituluaren zati bat eta XI. kapitulua falta dira. Zati hauek, Juan Manrique de Padilla noblearen alaba zenari Casilda Manrique de Padillari buruzkoak ziren. Karmeldar Oinutsetan egon zen Valladoliden, eta horrek osabarekin eta gurasoekin liskarrak ekarri zituen. Horrela, bere familiak, XV. mendean, Padilla familiak berak sortutako Espinoko Andre Mariaren Komentuan moja izatera behartu zuten Karmeldarra izateari uztera behartuz. Bere estatusarekin egokiagoa zela kontuan hartuz. Honi erreferentzia eginaz, 1581eko irailaren 17an Teresak, X. eta XI. kapituluak idatzi zituen ondorengoa azpimarratuz hauetan: mundu honetako aberatsen eta handiengandik ezin dela ezer espero, pobrei erreparatu behar diegu, haiena baita bizitza egokia.
Ondorengo edizioak 1610ekoaren antzekoak izan ziren. 1880. urtean Vicente de la Fuentek Madrilen argitaratu zuen lan honen bertsio osoa.
Limako Karmeldar oinutsen komentua sortu zenean, 1643an, Arequipako gotzainak, Agustin de Ugarte eta Sarabiak, Teresa santuaren gutun bat eraman zuen hara, erlikia bezala kontserbatua izan zena. Gutun hau, Sevillan 1575eko abuztuaren 28an idatzia izan zen, Valladolideko komnetuan zegoen Maria Batailatzailari zuzendua.
Madrilgo Ponzano kaleko oinutsik dauden karmeldarren komentuan XVI. mendeko Camino de perfección liburuaren jatorrizko eskuizkribu baten kopia dago, Teresa santuaren beraren oharrekin. Uste denez, dokumentua Maria de San Jeronimo mojak ekarri zuen 1591ean Avilako San Jose komentutik Madrilgo Santa Ana komentura, zeina San Juan de la Cruzek eta Ana de Jesusek sortu baitzuten 1586an. 1595ean Ocañako karmeldar oinutsen komentura pasa zen. Hortik Madrilgo Santa Teresa Errege Komentura igaro zen.
Teresak idatzitako "Camino de la perfeción" obra Valladolideko komentu batean dago.
Toledoko San Jose Komentuan perfekzio Bideko Santuari eta hainbat kartari buruzko oharrak dituen kopia bat gordetzen da.
Sevillako San Jose komentuak "Las Moradas del Castillo" interior eskuizkribua gordetzen du. Pedro Cerezo Pardo merkatariak, oinutsik zeuden karmeldarren babesleak, eman zion komentuari 1617an, bere alaba Catalina Cerezoren ezkonsariarekin batera, nobizia izatera pasa zena. Sakristian faltsifikazio bat dago ikusgai, jatorrizkoa hobeto kontserbatzeko gordeta baitago.
Pedro de Ribadeneyra historialari jesuitak, San Ignacio de Loyola, San Francisco de Borja eta Diego Laynezen biografiak idatzi zituen, eta 1590. urtean Santa Teresaren biografia bat argitaratu zuen.
Francisco de Ribera jesuitak, Salamancako Unibertsitateko Literatura Sagratuko irakasleak, santaren biografia bat idatzi zuen 1587an, 1590an argitaratua izan zena; 1602 eta 1607an berrargitaratua. Jeronimo de la Madre de Dios karmeldarrak idazlan honen ale bat zuen, eta ondoren "Escolias al libro de la Vida de la M. Teresa de Jesús" idatzi zuen, biografia honi erreferentzia eginez.
Fray Luis de León agustinarrak idatzitako testu biografiko bat dago, Austriako Maria-ren eskariz, "De la vida, muerte, virtudes y miros de la santa madre Teresa de Jesús" izenburuarekin. Lehenengo liburua. Lan hau ez zen amaitu, frai Luis Leongoa 1591an hil baitzen. Hamahiru orrialde baino ez ziren idatziak izan.
1606an Jenonimo Diego de Yepesek "Vida, virtudes y milagros de la bienaventurada virgen Teresa de Jesús" obra idatzi zuen.
1609an, Juan de Jesus Maria izeneko autore batek, Erroman, "Compendium vitae B. Theresiae Virginis a Jesu" izeneko latinezko biografia bat argitaratu zuen.
Jeronimo de la Madre de Dios idazleak "Declamación en que se trata de la perfecta vida y virtudes herycas de la B. Madre Theresa de Jesús y de las fundacines de sus monasterios" idatzi zuen.
2007an Joseph Pérez hispanistak, Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitateko presidenteak 1978 eta 1996 artean, Teresa de Ávila y la España de su tiempo argitaratu zuen. 2014an, Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzea saria irabazi zuen.
Teresaren itxurari buruzko erretraturik leialena 1576an Sevillako San Jose Komentuan, Juan de la Miseria fraileak, margotutako jatorrizko baten kopia da,Teresak 61 urte zituenean egindakoa (artikuluaren erretratu nagusia). 1909an Manuel de Torres y Torres arte historialariak, katedraleko Juan Francisco Muñoz y Pavonek kanonigoak eta Joaquin Bilbao, eskultoreak, erretratua aztertu zuten. Olioz margotuta dago, oihal gainean. Azterketa horren arabera, usoa, idazkuna duen xingola eta margolanaren hondoaren gainerakoa geroagokoak direla ikusi zituen eta ziurrenik ez direla frai Juan de la Miseriarenak.
Sevillako komentuaren aurrekaria, María de San José, honela deskribatzen du:
Era esta Santa de mediana estatura, antes grande que pequeña; tuvo en su mocedad fama de muy hermosa, y hasta en su última edad mostraba serlo; era su rostro no nada co-mún, sino extraordinario, y de suerte que no se puede decir redondo ni aguileño; los tercios de él iguales, la frente ancha e igual, y muy hermosa; las cejas de color rubio oscuro con poca semejanza de negro, anchas y algo arqueadas; los ojos negros, vivos y redondos, no muy grandes, mas muy bien puestos; la nariz redonda y en derecho de los lagrimales para arriba disminuída hasta igualar con las cejas, formando un apacible entrecejo, la punta redonda y un poco inclinada para abajo, las ventanas arqueaditas y pequeñas, y toda ella no muy desviada del rostro. Mal se puede con pluma pintar la perfección que en todo tenía: la boca de muy buen tamaño, el labio de arriba delgado y derecho, el de abajo grueso y un poco caído, de muy linda gracia y color; y así la tenía en el rostro, que con ser ya de edad y muchas enfermedades, daba gran contento mirarla y oírla, porque era muy apacible y graciosa en todas sus palabras y acciones; era gruesa más que flaca y en todo bien proporcionada; tenía muy lindas manos, aunque pequeñas; en el rostro, al lado izquierdo, tenía tres lunares levantados como verrugas pequeñas, en derecho unos de otros, comenzando desde abajo de la boca el que mayor era, y el otro entre la boca y la nariz, el último en la nariz, más cerca de abajo que de arriba [...] Era en todo perfecta, como se ve por un retrato que al natural sacó fray Juan de la Miseria
Bere aitorleak, Francisco de Ribera jesuitak, honela marraztu zuen Teresaren erretratua:
Era de muy buena estatura, y en su mocedad hermosa, y aun después de vieja parecía harto bien: el cuerpo abultado y muy blanco, el rostro redondo y lleno, de buen tamaño y proporción; la tez color blanca y encarnada, y cuando estaba en oración se le encendía y se ponía hermosísima, todo él limpio y apacible; el cabello, negro y crespo, y frente ancha, igual y hermosa; las cejas de un color rubio que tiraba algo a negro, grandes y algo gruesas, no muy en arco, sino algo llanas; los ojos negros y redondos y un poco carnosos; no grandes, pero muy bien puestos, vivos y graciosos, que en riéndose se reían todos y mostraban alegría, y por otra parte muy graves, cuando ella quería mostrar en el rostro gravedad; la nariz pequeña y no muy levantada de en medio, tenía la punta redonda y un poco inclinada para abajo; las ventanas de ella arqueadas y pequeñas; la boca ni grande ni pequeña; el labio de arriba delgado y derecho; y el de abajo grueso y un poco caído, de muy buena gracia y color; los dientes muy buenos; la barba bien hecha; las orejas ni chicas ni grandes; la garganta ancha y no alta, sino antes metida un poco; las manos pequeñas y muy lindas. En la cara tenía tres lunares pequeños al lado izquierdo, que le daban mucha gracia, uno más abajo de la mitad de la nariz, otro entre la nariz y la boca, y el tercero debajo de la boca. Toda junta parecía muy bien y de muy buen aire en el andar, y era tan amable y apacible, que a todas las personas que la miraban comúnmente aplacía mucho
"Las Moradas del Castillo Interior" obran, Teresa Santuak, arima, diamantezko edo kristal hutsezko gaztelu bezala deskribatzen du. Gaztelu honetan hainbat gela daude, Zeruan bezala. Gaztelu horretako atea da otoitza. Lehen hiru gelak prestaketa-etxeak dira, aszesia aldiak. Laugarren gela otoitzaren lehen bi graduak dira: biltzeko otoitza eta isiltzeko otoitza. Bosgarrena bizilekua elkartze-otoitza da, nahimenaren eta adimenaren batasuna. Seigarrenena, bizilekuan, arimak Jainkoarekin ospatzen ditu bere esponsalak. Azkenik, zazpigarren bizilekua ezkontza espirituala da, non arima batu eta Jainkoarekin bat egiten den.
Santa Teresak ez du prozesu lineal bat proposatzen. Leku ezberdin horiek elkarren artean lotuta daude. Uko egitea, lehen bizilekuaren ezaugarria dena, nolabaiteko kontenplazio-maila eta lotura-printzipioa da. Kontenplazioaren ezaugarria Jainkoaren argia da, zeinak, elkartzean, purutzen eta argitzen gaitu. Egonaldi horietatik igarotzea ez da graduala, atzerapausoak egotea ohikoa den zentzuan. Gainera, egoitza hauetan ibiltzen denak ez du otoitz egin beharrik, ezta aurretik egin ziren gauzak egin beharrik ere, prozesulineal honetan behe mailetakoa izan zaitezke, hau da, lehenengo bizilekuan gera zaitezke.
"Camino de la Perfección" obran apaltasunari garrantzia ematen dio. Hau ez izatea deabruaren tranpa batean erortzearen parekoa dela, hobetzeko nahiak harrokeria hartzera garamatza eta nahi duguna lortzeko gai gara egokia iruditzen ez zaiguna ere egiteko. Denok gaude santu izatera deituak, Jainkoaren laguntzarekin.
Teresak otoitz egitean apal azaldu nahi du Jainkoaren aurrean, naturaz gaindiko esperientziak eskatu edo bilatu gabe: "[…] garrantzitsua da ulertzea ez daramala denak bide batetik; eta, agian, iruditzen zaiona askoz beherago dago […] (Camino de la Perfección 27,2).
Edo beste era batera esanda: "Benetako apalak pozik joan behar du Jaungoikoak eramango duenn bidetik" (Camino de la Perfección 15, 2).
Mojei esaten zien Jainkoak ere laguntzen zuela eguneroko lanetan. Hortik dator bere esaldi ospetsua, Fundazioen liburuan, "Lapikoen artean ere badabil Jainkoa" esaten duena.
Bere bizitzako liburuan, 1562 inguruan idatzitako zati batean, deabruen bi agerpen kontatzen ditu. Gurutzetik ihes egiten zutela esaten zuen, baina itzultzen zirela, eta behin betiko usatzeko ur bedeinkatua erabili behar zela.
Ura da bataioa egiteko erabiltzen dena. Jesus,Gurutzean hilda, lantza batekin zeharkatu ziutenean, odola eta ura bota zituen (Juan 19: 31-37.). Juanen Lehenengo Gutunean esaten da "hau Jesukristo da, ur eta odol bidez etorri zena; ez ur bidez bakarrik, ur eta odol bidez baizik" (1 Juan 5:6). Bestalde, Santa Teresari gustatzen zitzaion urarekin gauza espiritualak azaltzea.
"Camino de la Perfección" liburuan, XIX. kapituluan urak hiru bertute dituela dio: tenperatura freskatzen du eta sua itzal dezake, zikin dagoena garbitzeko aukera ematen du eta egarria asetzen du. Bizitza kontenplatiboak grinak baretzen ditu, arima eta lasaitasuna garbitu eta ematen ditu.
Teresa santuaren beste parabola bat urarekin, iturriena da. Iturburutik urrun dagoen iturri bat egiten bada,ubideak egin behar dira ura ekartzeko, eta horrek denbora eta lana daramatza. Iturburuan iturriren bat badago, ura lanik gabe joaten da. Meditazioa iturburutik urrun dagoen iturria bezalakoa da, lan bat suposatzen du. Iturburura eramango gaituen otoitzak lasaitasuna emango digu, hori baita Jainkoa ezagutzeko bidea.
Bere bizitzako liburuaren XI. eta XVIII. kapituluen artean Teresak beste parabola bat azaltzen du. Lorezain batek loreak landu behar ditu erabat lehorra den lur batean. Lurra arima da. Lehenbizi belar txarrak kendu behar ditu. Hori otoitzarekin hasten denean egiten da. Gero haziak landatu behar ditu, loreak eman ditzaten, horiek baitira bertuteak. Gero landare horiek erregulartasunez ureztatu behar dira. Lau modu egongo lirateke horretarako:
1.- Ureztatzea, putzu batetik ura kuboz garraiatuz.
Perpaus mentala, barrukoa edo meditatiboa, diskurtso intelektuala da, eta ez du perpaus ikasirik errepikatzen. Kontua da pentsamendua isiltasunean jasotzea, eta etengabeko distrakzioak saihestea. Teresaren perpaus mentalaren definizioa Eliza Katolikoaren Katekismoan jasota dago: "[…] ez dela besterik otoitz mentala, nire ustez, adiskidetasunaz tratatzea baizik, askotan ezagutzen dugunarekin bakarka tratatuz" (vida, 8, 5). Bide horri ekiteko erabakia hartzeko ahalegin pertsonal gehien eskatzen duen etapa da.
2. Noria batekin ureztatzen dut.
Gelditasun-otoitza: kontenplaziozkoa ere deitzen zaio. Oroimenak, irudimenak eta arrazoimenak bilketa handia jasaten dute, nahiz eta distrakzioek iraun, kontzentrazioak eta baretasunak sakontzen dute. Esfortzuak pertsonala izaten jarraitzen du, otoitzaren fruituak gustuko izaten hasten da, eta horrek irautera bultzatzen gaitu.
3. Ubideak ubide batetik ureztatzea.
Lotura-otoitza: hizlariaren ahalegin pertsonala oso txikia da jada: memoria, irudimena eta arrazoia maitasun eta lasaitasun sentimendu bizi batek xurgatzen ditu: "Gustua, gozotasuna eta plazera iragana baino konparaziorik gabea da" (vida, 16,1).
Estasia edo arrobamendua: sentimenduengatik munduarekiko kontaktua galtzen da. "Hemen ez da sentitzen, baizik eta ulertu gabe gozatzea" (vida, 18, 1), gorputzean egotearen sentsazioa ere galtzen da, baita gertatzen zaigunaren gaineko edozein kontrol ere. Lebitazio-deskribapenekin bat datoz.
Bere jaieguna urriaren 15ean ospatzen da, hil zen urte berean Gaztelangregoriotar egutegia abian ipini zenean haren heriotz eguna urriaren 4a izan beharrean 15a zelako.
1617ko urriaren 24an, Gaztelako Gorteek, Madrilen bilduta, Teresa "Espainiako inperio guztiaren patroi" izendatzea erabaki zuten, India barne. Felipe III.ak 1618ko abuztuaren 4an onartu zuen hau. Orduan, patronatua Santiago Nagusia apostoluarekin partekatuko zuen, Espainiako patroia zena, Gorteek zehaztu zutena.
Espainiak Santiagoz gain beste patroi bat izatea polemikaren arrazoi izan zen garai hartako elizgizon batzuen artean, Sevilla eta Granadako artzapezpikuen eta, batez ere, Santiagon. 1627ko udazkenean, Francisco de Quevedok, Santiagoko Ordenaren zaldunak, poema bat idatzi zituen. Hauetan Santiago Espainetako patroi bat eta bakarra zela aldarrikatuz. 1628an Madrilen eta Bartzelonan argitaratu zen poema hau. Poeta honen arabera, Gorteek ez zeukaten inongo garrantzirik eta ez zitzaien horretan parte hartzen utzi behar, Jainkoa izan baitzen Santiago Espainiako patroia egin zuena Errekonkistan lagundu zuenean. Teresaren iloba batek, Beatriz de Jesusek, esan zuen santuei ez zitzaiela axola mundu honetako errekonozimenduak, eta polemika hura hutsala eta tamalgarria iruditzen zitzaiola.
Urbano VIII.ak Santiago eta Santa Teresaren kopatronatua ezarri zuen 1627ko uztailak 21ean, nahiz eta 1630eko urtarrilak 8an polemikatik aldendu eta soilik Santiago aipatu zuen patroi bezala. Hala ere, Espainia bi patroi izatera pasa zen ordutik.
1812ko ekainaren 28an Cadizko Gorteek Santiago eta Santa Teresa Espainiako patroi santu izendatu zituzten.
Toledoko San Jose Komentuan, gabon-kantak abesten zituenean jotzen zituen danbor bat eta pandereta bat daude.Hauek, kaleko azoka txiki batean erosi zituen Kristoren Pasioko bi koadrorekin batera. Alba de Tormesen hil zen izara ere gordeta daude, berekin datorren ohituragatik.
Sevillako San José komnetuko sakritian santuaren objektu batzuk kontserbatzen dira. Quitotik, bere iloba zen Teresa de Cepedak ekarritako Jesus Haurraren irudi bat dago, "Kititoa" bezala ezagutzen dena. Kanpai bat, danbor bat eta bere belar zatiekin egindako erlikia-ontziak ere badaude.
Teresa Avilakoaren mukulua Argiaren Bidea erromesaldiaren ikurra dena.
Teresa de Jesusen makila edo makulua Teresaren beraren bide espiritualaren ikur bihurtu zen.Teresa de Jesusen jaiotzaren bosgarren mendeurrenaren ospakizunerako prestaketaren harira, makila, kutxa beiradun batean babestua, "Argiaren Bidea" izeneko erromesaldi batean lekualdatu zen, Avilan, Espainian, hasi zen, han baitago Karmeldarren zentro nagusia. Bost kontinenteetako hogeita bederatzi herrialdetako erromesak gerturatu ziren. Entzutegian, aita santuak fededunak santu honen bizitzari erreparatzera gonbidatu zituen Kriston bizitzeko. Ordenak berak antolatutako erromesaldiaren ibilbidea Avilan amaitu zen 2015eko martxoaren 28an (santuaren urtebetetzea).
↑ abBurgos Madroñego, Manuel. «En torno a santa Teresa de Jesús». in: 'Isla de Arriarán: revista cultural y científica (10): 263–280. dialnet.unirioja.es (Noiz kontsultatua: 2016-02-28).
.jpg)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
