Hondarribiko harresiak

Bidasoa ibaiaren ertzean dago Hondarribia, eta Bidasoa ibaia muga zen garai batean, eta pasabide garrantzitsua. Hori kontrolatzea zen Hondarribiko hiribilduaren zeregina, eta, horregatik, erabat gotortu zuten (inguruetan ez zen halako gotorleku garrantzitsu eta ongi horniturik).

Jaizkibelgo hareharriz egina dago, eta hiribildu guztia inguratzen du. Sei gotorleku ditu, eta bi kubo kanpoaldean, guztiak ere defentsarako eraikiak. Gainera, babes erreten zabala zeukan iparraldean, mendebaldean eta ekialdean (egun lorategiak daude); ekialdean, berriz, Bidasoa ibaia zeukan.

Bi ate ditu hiribildura sartzeko. Nagusia hegoaldean dago, Santa Maria atea, eta, bestea, mendebaldean, San Nikolas. Egun, harresia guztiz hondatua dago gotorlekuetan (bat edo beste lorategi bihurtu dute), eta zertxobait hobeto dago hormarik luzeenak zeuden lekuetan, baina, beste zenbaitetan, guztiz desagertu da. Bolborategi izan ziren bi eraikinen arrastoak badaude; bat Josefina-enea etxearen azpian dago, Karlos V.a gazteluaren ondoan, eta bestea, berriz, eraikin guztiz hondatu baten ukuilu bihurtua dago, Jabier Ugarte kalean. Babes erretenen arrastorik ere ez da geratzen ia, urmael bat edo beste.

Errege-Erregina katolikoen garaian egin zituzten lanik handienak harresia gotortzeko, eta Karlos V.a Espainiakoaren garaian ere lan handiak egin zituzten. Hiribildua berehala gotortu zezatela agindu zuen Karlos V.ak, eta bi gotorleku eraiki zituzten (erreginarena eta Leiba izenekoak), eta Magdalenaren kuboa. Gainerako inguru guztian, berriz, harresi sendoak eginarazi zituen. 1574tik 1642ra aritu ziren harresia sendotzeko lanetan. XVII. mendean, Hondarribiak garrantzi estrategikoa galdu zuen, eta Irun eta Donostiak indarra hartu zuten. 1794an, Konbentzio Gerran, Frantziako armadak bereganatu zuen Hondarribia, eta guztiz desegin zituen defentsarako egitura gehienak. Ondorioz, Hondarribiak gotorleku izateari utzi zion. Jarduera militar guztiak ez ziren hor bukatu, ordea: Karlistaldietan berriz ere hartu zuen garrantzia alor horretan. 1854an, antzinako egitura gotortuak desegin egin zituzten.

• Santa Maria atea
• San Nikolas atea

•  
  Harresia.
•  
  Ikuspegia.
•  
  San Nikolas atea.
•  
  Santa Maria atea.

• Hondarribiko harresien argibidea Hondarribiko Udal webgunean irakurgai (Gaztelaniaz)