Dick Van Dyke

Van Dyke naskiĝis en Misurio kaj kreskis en Ilinojso. Lia patro estis filo de enmigrintoj de Nederlando kaj lia patrino estis posteulo de setlantoj kiuj venis al Ameriko sur la Mayflower.^[1]

En Dua Mondmilito li funkciis kiel anoncisto en Radio de la United States Air Force. En 1948 li geedziĝis kun Margerie Willett, de kiu li divorcis en 1984.

Lia frato, kantisto kaj aktoro Jerry Van Dyke forpasis la 5-an de januaro 2018.

Dum la 1940-aj jaroj li iĝis konata kiel radiodissendanto kaj diskĵokeo. Post la milito, li kaj lia amiko Phil Erickson formis duopon nomitan Eric and Van–the Merry Mutes en kiu ili elfaris tielnomitan dubladon al la muziko de malnovaj rekordaj ^[2][3]. La spektaklo vojaĝis al kluboj sur la Okcidentan marbordon kaj en la 1950-aj jaroj estis enmetita en televidon ^[4].

En 1959 li unue aperis ĉe la teatro Broadway en la teatraĵo The Girls Against the Boys, poste li estis elektita por la gvidrolo en la muzikalo Bye Bye Birdie, kiu estis prezentita 607 fojojn de aprilo 1960 ĝis oktobro 1961 ^[5]. La muzikalo gajnis kvar Premiojn Tony, inkluzive de premio Tony por Van Dyke kiel plej bona aktoro. Tamen, li ne aperis sur scenejo denove krom gvidrolo en la komedio The Music Man en 1980 kaj en pliaj gastaj aperoj.

Inter 1957 kaj 1958, Van Dyke aperis en la skeĉspektaklo The Phil Silvers Show ĉe CBS ^[6], The Pat Boone Chevy Showroom ĉe ABC ^[7] kaj The Polly Bergen Show ĉe NBC ^[8]. Li tiam aranĝis la CBS matenspektaklon, kie Walter Cronkite funkciis kiel novaĵprezentisto ^[9].

En 1961 li ricevis sian propran spektaklon 'The Dick Van Dyke Show', en kiu li rolis kiel la rolulo de skeĉverkisto nomita Rob Petrie, lia edzino Laura estis rolita fare de la komikistino Mary Tyler Moore. Kune kun la paro, kiu ricevis bonegajn recenzojn pro sia interpersona kemio kaj mirinda komedia tempigo, bonaj komikistoj ĉefrolis en apogaj roloj ^[10]. La spektaklo gajnis kvar Premiojn Emmy por komediserio, kie Van Dyke estis nomumita tri fojojn por Outstanding Lead Actor in a Comedy Series (elstara gvidaktoro en komedia serio) ^[11].

Inter la jaroj 1971 - 1974, Van Dyke ĉefrolis en la serikomedio The New Dick Van Dyke Show, kiu havis nenion komunan kun la spektaklo de la 1960-aj jaroj, kaj en kiu li prezentis intervjuan programon ^[12]. Kvankam Van Dyke estis nomumita por la Premio Ora Globo, la spektaklo estis malpli sukcesa ol ĝia antaŭulo kaj foriris la ekranon post tri sezonoj ^[13].

Van Dyke poste aperis en pluraj televidaperoj, ekzemple, en 1973 li dubladis sian propran bildstrifiguron en epizodo de la animacia serio Scooby-Doo nomita Scooby-Doo renkontas Dick Van Dyke, li ankaŭ aperis en epizodo de la serio Columbo, estis nomumita por Premio Emmy pro lia rolo kiel alkoholulo en la televida filmo The Morning After (1974) kaj kunlaboris kun komikisto Andy Kaufman en la komediserio Van Dyke and Company en 1976^[14][15][16]. En 1977, dum tri monatoj li anstataŭigis Harvey Corman kiel la ĉefa vira rolulo kune kun Carol Burnett en 'The Carol Burnett Show'^[17]. En la sekva jardeko, li malofte aperis en televido. En 1989 li estis nomumita, unuafoje ekde 1977, por Premio Emmy pro sia rolo en pluraj epizodoj de la serio 'The Golden Girls', kiel la amanto de la rolulo interpretita de Beatrice Arthur ^[18].

Lia rolo kiel akuzisto (District Attorney D.A. Fletcher) en la filmo Dick Tracy de 1990 faris televidrevenon kiel la stelo de la serio Diagnozo: Murdo kiu elsendiĝis inter 1993 kaj 2001 ĉe CBS en kiu li interpretis la rolulon de la jurmedicino Dr. Mark Sloan dum 8 sezonoj. En 2003 li aperis en gasta rolo kiel kuracisto en la serio Scrubs.

En 2013, li gajnis la premion de la Screen Actors Guild por vivatingo, kaj estis rekonita kiel Disney Legendo en 2021 ^{[19][20][21][22]}.

En februaro 2023, li partoprenis la naŭan sezonon de la kantkonkurso The Masked Singer en Usono, kiam li vestiĝis kiel ĝardengnomo. Farante tion, li rompis la rekordon de William Shatner kiel la plej maljuna partopreninto iam en la historio de la spektaklo en Usono kaj verŝajne ankaŭ en ĉiuj aliaj versioj de la spektaklo ĉirkaŭ la mondo ĝis nuntempe (2023). Li estas la unua famulo de tiu sezono estanta rivelita, post kantado en kostumo de la kanto When You're Smiling, kiu estas rilata al Billie Holiday kaj Frank Sinatra.

La unua rolo ne filmo de Van Dyke estis en la filmadaptigo de la teatraĵo Bye Bye Birdie kiu estis produktita en 1963. Van Dyke ludis la gvidrolon en la filmo, kiel en la teatraĵo. Jaron poste li ludis duoblan rolon en la filmo Mary Poppins, kaj kiel la kamenpurigisto Bert kaj kiel la prezidanto de la banko kie la patro de la infanoj pri kiuj prizorgas Mary Poppins. Por tiu rolo li estis konsistigita kun peza ŝminko kaj la kredito iris al "Nackvid Keyd" (anagrama literumado de lia nomo). Unu el la kantoj kiujn li prezentis en la filmo, Chim Chim Cher-ee, gajnis Oskaron por plej bona kanto kaj la muziko de la filmo gajnis la premion Grammy. En 1964 li ludis en Louisa and her six owners apud Shirley MacLaine. En 1967 li ludis en la filmo Divorce the American Style kune kun Debbie Reynolds. El ĉiuj aliaj ok filmoj en kiuj li aktoris en la 60-aj jaroj, nur Chitty Chitty Bang Bang fariĝis sukceso.

Carl Reiner, reĝisoro kaj scenaristo de la filmo The Comic (1969) kreis la gvidrolon precipe por Van Dyke. La filmo rakontas pri komikisto en la epoko de la Muta kinarto, kiu havas problemojn por adaptiĝi al la parolanta kino. Van Dyke estis konata kiel adoranto de la mutfilmaj komikistoj, precipe Charlie Chaplin kaj Stan Laurel. ^[23]

En 1990, post longa foresto, li estis rekrutita de Warren Beatty en surpriza rolo kiel D.A. Fletcher en la filmo Dick Tracy. Li ankaŭ aperis en la filmoj de Ben Stiller Mad Night at the Museum (2006) kaj Mad Night at the Museum 2 (2009), sed lia aspekto en ĉi tiu filmo estis tranĉita en la redaktado kaj nur povas esti spektita en la segmentoj alkroĉitaj al la DVD versio.

En 2018, li partoprenis en la filmo Mary Poppins Returns en gasta rolo en la aĝo de 92 - kaj denove estis la prezidanto de la banko (li rolis kiel la filo de la rolulo kiun li ludis en la filmo de 1964, sekve de la morto de la aktoro kiu faris ĝin tiam - Arthur Mallet, kiu mortis en 2013) li ankaŭ dancas en ĉi tiu filmo.

Van Dyke ofte citis Stan Laurel, Buster Keaton kaj Carl Reiner kiel liaj komediaj influantoj kaj idoloj ^[24]. Artistoj kiu citis Van Dyke kiel influo inkluzivas Steve Martin, Chevy Chase, Conan O'Brien, Jim Carrey kaj Bryan Cranston ^[25].

• Dick Van Dyke ĉe Internet Broadway Database (angle)
• Dick Van Dyke ĉe Interreta filma datumbazo (angle)
• Dick Van Dyke ĉe la TCM Movie Database
• Dick Van Dyke in Danville, Ill, and Crawfordsville, Ind.. Arkivita el la originalo je 17a de Novembro, 2006. Alirita 4a de Aprilo, 2017.

Arkivigite je 2006-11-17 per la retarkivo Wayback Machine

• Dick Van Dyke – Profilo de Disney Legendoj (postulas Adobe Flash)
• Dick Van Dyke parolas pri lia kariero por la arkivo de usonaj televidaj artoj kaj sciencoj (postulas Adobe Flash)
• Imperio – La plej malbonaj britaj akcentoj iam ajn – Nombro 11 – Dick Van Dyke kantas en Mary Poppins (1964) (postulas Adobe Flash)