Geraint Talfan Davies

Geraint Talfan Davies
Geraint Talfan Davies
Ganwyd	30 Rhagfyr 1943
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg yr Iesu, Rhydychen ;
Galwedigaeth	newyddiadurwr, cyfarwyddwr cwmni
Cyflogwr	BBC ;
Tad	Aneirin Talfan Davies
Plant	Rhodri Talfan Davies
Gwobr/au	OBE, Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru, Cymrawd Sefydliad Brenhinol Penseiri Prydain

Cadeirydd Opera Cenedlaethol Cymru yw Geraint Talfan Davies OBE DL (ganwyd 30 Rhagfyr 1943). Mae'n un o gyd-sefydlwyr y Sefydliad Materion Cymreig ac roedd yn gadeirydd ar y corff rhwng 1992 a 2014. Fe'i hyfforddwyd fel newyddiadurwr, cyn symud i fyd darlledu lle bu'n rheolwr BBC Cymru rhwng 1990 a 2000.

Bywyd personol ac addysg

Fe'i ganwyd yng Nghaerfyrddin, yn fab i Mary Anne Davies (m.1971) ac Aneirin Talfan Davies (m. 1980) a oedd yn ddarlledwr, bardd a adolygydd llenyddiaeth.

Cafodd ei addysg yn Ysgol Esgob Gore, Abertawe a Ysgol Uwchradd Fechgyn Caerdydd, fe aeth ymlaen i astudio Hanes Fodern yng Ngholeg yr Iesu, Rhydychen, gan raddio yn 1966. Yn 1967 fe briododd Elizabeth Siân Vaughan Yorath, ac mae ganddo dri o feibion.

Gyrfa

Dechreuodd ei yrfa fel newyddiadurwr dan hyfforddiant gyda phapur newydd y Western Mail yng Nghaerdydd, lle ddaeth yn Ohebydd Materion Cymreig cyntaf y papur. Yn 1971 symudodd i bapur newydd The Journal yn Newcastle upon Tyne, gan symud i'r Times yn Llundain yn 1973 lle weithiodd am flwyddyn, cyn dychwelyd i'r Western Mail yn 1974 fel Golygydd Cynorthwyol.

Yn 1978, symudodd i fyd darlledu fel pennaeth Newyddion a Materion Cyfoes gyda HTV Wales, gan ddod yn reolwr cynorthwyol rhaglenni yn 1982.

Fe ddychwelodd i Newcastle upon Tyne yn 1987, fel cyfarwyddwr rhaglenni ar gyfer Tyne Tees Television. Yn 1990, dychwelodd i Gaerdydd, i ddechrau swydd fel rheolwr BBC Cymru, oedd yn cynnwys cyfrifoldeb dros holl weithgareddau radio a theledu'r BBC yng Nghymru ynghyd â Cherddorfa Genedlaethol y BBC. Fe ymddeolodd o'r BBC yn 2000, yn 57 oed.^[1] Fe'i olynwyd gan Menna Richards. Fe apwyntiwyd ei fab, Rhodri Talfan Davies, yn gyfarwyddwr BBC Cymru yn 2011.

Swyddi nodedig

Mae Geraint Talfan Davies wedi ymwneud â nifer o sefydliadau celfyddydol, cyfryngol ac addysgiadol, yn cynnwys y Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru, Ymddiriedolaeth Celf Bae Caerdydd, Gŵyl Ffilm Rhyngwladol Cymru, Gwobr Celf Weledol Artes Mundi, Prifysgol Fetropolitan Caerdydd, Canolfan Mileniwm Cymru a Opera Cenedlaethol Cymru.

Fe gadeiriodd Opera Cenedlaethol Cymru (OCC) am dair blynedd, cyn ei apwyntiad yn 2003 i gadeirio Cyngor Celfyddydau Cymru. Fe ddaeth ei benodiad yn CCC ei dorri'n fyr yn 2006 pan, yn dilyn gwrthwynebiad llwyddiannus y Cyngor i gynlluniau Llywodraeth Cymru i gymeryd cyfrifoldeb am y prif sefydliadau celf cenedlaethol, ni wnaeth y Gweinidog Diwylliant, Alun Pugh, adnewyddu ei apwyntiad am ail derm.^[2] Yn dilyn hyn fe'i ail-etholwyd yn gadeirydd yr OCC.^[3]. Mae hefyd yn ymddiriedolwr o Ymddiriedolaeth Safonau y Cyfryngau a Gŵyl Shakespeare i Ysgolion.

Yn 2009 roedd yn un o'r grŵp a ffurfiodd Glas Cymru Cyf, gyda'r bwriad o brynu Dŵr Cymru a'i droi yn gwmni nid-er-elw. Roedd yn gyfarwyddwyr anweithredol o Glas Cymru Cyf o 2000 i 2011. Mae hefyd wedi bod yn aelod o Fforwm BT dros Gymru.

Mae ganddo Ddoethuriaeth er Anrhydedd o Prifysgol Morgannwg, ac yn Gymrawd er Anrhydedd gan Coleg yr Iesu, Rhydychen, Prifysgol Fetropolitan Caerdydd, Prifysgol Abertawe, Prifysgol Bangor a Sefydliad Brenhinol Penseiri Prydain.

Mae Davies wedi dal nifer o swyddi eraill:

Cadeirydd, Cyngor Celfyddydau Cymru, 2003–2006
Aelod o Fwrdd, Canolfan Mileniwm Cymru (2000–2003, 2006–2009)
Aelod o Fwrdd, Gwobr Celf Weledol Rhyngwladol Artes Mundi
Cadeirydd, Cymdeithas Tai Newydd (nawr yn rhan o Grŵp Tai Cadarn Archifwyd 2020-08-03 yn y Peiriant Wayback) (1975–1978)
Cadeirydd, Cardiff Bay Arts Trust Archifwyd 2017-09-20 yn y Peiriant Wayback (1997–2003)
Cadeirydd, Wales International Film Festival (1998–2001)
Cadeirydd, Opera Cenedlaethol Cymru (2000–2003, 2006–presennol)
Llywodraethwr, Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru (1993–1997)
Aelod o Bwyllgor Rheoli, Northern Sinfonia (1989–1990)
Aelod, Prince of Wales Committee on the Environment (1993–1996)^[4]
Aelod, Radio Authority (2001–2004)
Ymddiriedolwr, Tenovus Cancer Appeal (1984–1987)
Ymddiriedolwr, British Bone Marrow Donor Appeal Archifwyd 2007-11-29 yn y Peiriant Wayback (1987–1995)

Fe'i apwyntiwyd yn Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig (OBE) yn rhestrau Anhrhydeddau y Flwyddyn Newydd, 2014 am wasanaethau i ddiwydiant, ddarlledu ac elusennau.^[5]