Rehiyon (Pilipinas)
Ang bungto kun rehiyon usa ka yunit sa administrasyon sa Pilipinas. Sa tuig 2002, may 17 ka bungto sa maong nasod, ug ang 16 niini gibahin ngadto sa 79 ka mga lalawigan. Ang usa ka rehiyon sagad gitibuok sa mga lalawigan nga may susamang kulturanhon ug etnolohikanhong karakteristik.
.png){kind=link}
Ang mga lalawigan ang matuod nga politikal nga subdibisyon. Ang pagpundok kanila ngadto sa mga rehiyon alang sa pagpasayon sa trabaho sa nasodnong kagamhanan. Daghang mga ahensiya sa nasodnong kagamhanan ang magbutang og bungtoanon nga buhatan inay buhatan sa matag lalawigan. Ang maong rehiyonal nga buhatan sagad anaa sa dakbayan nga giilang sentro sa rehiyon.
Ang mga rehiyon mismo walay lokal nga pangagamhanan, gawas sa Awtonomong Rehiyon sa Muslim Mindanao, nga may piniling rehiyonal nga asembliya ug gobernador. Ang orihinal nga laraw sa Administratibong Rehiyon sa Kordilyera mao nga kini usa ka awtonomong bungto (Awtonomong Bungto sa Kordilyera), apan ang duha ka plebisito alang sa paghimo sa maong bungto pulos negatibo ang resulta, ug kini gihimo na lamang administratibong yunit.
Kasaysayan
usbaAng mga bungto sa Pilipinas unang namugna Septiyembre 24, 1972 dihang ang mga lalawigan sa nasod gibahin-bahin ngadto sa 11 ka mga bungti pinasikad sa Dekrito sa Pamuno-Nasud Isip 1 ni Ferdinand Marcos (kabahin sa iyang laraw sa reorganisasyon sa nasod).
Human niini, ang ubang rehiyon gimugna. May mga lalawigan usab nga gibalhin gikan sa usa ka rehiyon ngadto sa lain.
- Hulyo 7, 1975 - Ang Bungto XII gimugna. Minor nga reorganisasyon sa pipila ka mga rehiyon sa Mindanao.
- Agosto 21, 1975 - Ang Bungto IX gibahin ngadto sa Sub-Rehiyon IX-A ug Sub-Rehiyon IX-B. Minor nga reorganisasyon sa pipila ka mga rehiyon sa Mindanao.
- Nobiyembre 7, 1975 - Ang Nasodnong Ulohang Bungto gimugna.
- Agosto 1, 1989 - Namugna ang Awtonomong Rehiyon sa Muslim Mindanao.
- Oktubre 23, 1989 - Namugna ang Administratibong Bungto sa Kordilyera.
- Oktubre 12, 1990 - Usa ka Orden Ehekutibo gipagawas alang sa reorganisasyon sa mga rehiyon sa Mindanao, apan wala gayod kini maimplementar, tingali tungod sa kakulang sa pondo.
- Pebrero 23, 1995 - Ang Rehiyon XIII (Caraga) namugna. Minor nga reorganisasyon sa pipila ka mga bungto sa Mindanao.
- 1997 - Minor nga reorganisasyon sa pipila ka mga bungto sa Mindanao.
- Septiyembre 19, 2001 - Mga rehiyon sa Mindanao gireorganisar. Pipila gihatagag bag-ong ngalan.
- Mayo 17, 2002 - Bungto IV-A (CALABARZON) ug Bungto IV-B (MIMAROPA) gimugna gikan sa Bungto IV (Habagatang Tagalog).
- Mayo 23, 2005 - Ang Palawan gibalhin gikan sa MIMAROPA ngadto sa Kasadpang Kabisay-an; ang MIMAROPA giilisdag ngalan ngadto sa MIMARO.
Talaan sa mga rehiyon
usbaAng Pilipinas gitibuok sa 17 ka mga bungto. Ang mga rehiyon nahimutang sa tulo ka dagkong pundok sa mga pulo (Luzon, Kabisay-an ug Mindanao). Ang mosunod mao ang talaan sa mga rehiyon sa matag pundok sa mga pulo.
Ang mga ngalan sa CALABARZON, MIMARO ug SOCCSKSARGEN dagko kay kini mga akronim sa mga lalawigan ug dakbayan nga nagtibuok ning maong mga rehiyon.
| Map | Rehiyon (mubong ngalan) |
Sentrong rehiyonal | Mga lalawigan |
|---|---|---|---|
| Nacional Kapital nga Rehiyon (NCR; Metro Manila) |
Manila | Walay lalawigan | |
| Administratibong Rehiyon sa Cordillera (CAR) |
Dakbayan sa Baguio | ||
| Rehiyon sa Ilokos (Rehiyon I) |
Dakbayan sa San Fernando | ||
| Kawalogang Kagayan (Rehiyon II) |
Dakbayan sa Tuguegarao | ||
| Tunga-tungang Luzon (Rehiyon III) |
Dakbayan sa San Fernando | ||
| CALABARZON (Rehiyon IV-A) |
Dakbayan sa Calamba | ||
| MIMAROPA (Rehiyon IV-B) |
Dakbayan sa Calapan | ||
| Rehiyon sa Bikol (Rehiyon V) |
Dakbayan sa Legazpi |
| Map | Rehiyon (mubong ngalan) |
Sentrong rehiyonal | Mga lalawigan |
|---|---|---|---|
| Kasadpang Kabisay-an (Rehiyon VI) |
Dakbayan sa Iloilo | ||
| Tunga-tungang Kabisay-an (Rehiyon VII) |
Dakbayan sa Sugbo | ||
| Sidlakang Kabisay-an (Rehiyon VIII) |
Dakbayan sa Tacloban |
.png){kind=link}
| Map | Rehiyon (mubong ngalan) |
Sentrong rehiyonal | Mga lalawigan |
|---|---|---|---|
| Lawis sa Zamboanga (Rehiyon IX) |
Dakbayan sa Pagadian | ||
| Amihanang Mindanao (Rehiyon X) |
Cagayan de Oro | ||
| Rehiyon sa Dabaw (Rehiyon XI) |
Dakbayan sa Davao | ||
| SOCCSKSARGEN (Rehiyon XII) |
Dakbayan sa Koronadal | ||
| Caraga (Rehiyon XIII) |
Dakbayan sa Butuan | ||
| Bangsamoro (BARMM) |
Dakbayan sa Cotabato |
Mga reperensiya
usba- (Ininglis) National Statistical Coordination Board Archived 2008-10-03 at the Wayback Machine
- (Ininglis) Philippines-Archipelago (Political Map) Archived 2011-05-16 at the Wayback Machine
- (Ininglis) National Statistics Office