Plistin

• War lez ar stêr Yar emañ Plistin. Graet eo arvor Plistin gant tornaodoù ha traezhennoù. Unan eus baeoù brasañ Breizh eo, en em astenn a ra eus Sant-Eflamm da Lokmikael a-hed 3 km ha galloud a ra ar mor dichalañ betek 1,3 km eus an douar. Lec'h uhelañ arvor Plistin eo Hyrglas^[2], Roc'h Hallaz (pe "Roc'h Karlez"), ur pezh mell roc'h vras, a sko war bae Sant-Eflamm, 84 m eo en hec'h uhelañ. Kinnig a ra al lec'h-mañ ur panorama 180° war ar bae, hag ul lec'h gwareziñ logod-dall a zo dindani. Kalz a laboused-mor a vev er vro, evel, da skouer, herlegoned, kerc'heized louet, ha spesadoù laboused aod all.

Stummoù skrivet

• Régis de Saint-Jouan ː Plegestin, 1096; Plestin, 1330; Plestin-les-Grèves, 07.07.1884
• Bernard Tanguy ː Plegestin, 1086, 1163; Plestin, 1292; Plestina, XII^vet; par. de Plestin, 1330; Plestin, c. 1330, fin XIV_vet; Ploegestin, 1481
• Erwan Vallerie ː Plesgestin, 1086, 1163; Plestin, Plesti, 1330; Plestin, 1371; Ploestin, 1424; Plestin, 1425; Ploestin, 1426; Plestein, Plestin, 1425; Plestin, 1516; Plestin, 1709

Gerdarzh

• anv den (sant ?) Justinus, e hen-brezhoneg Iostin, Iestin

• Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 ouzh daou zen eus Plistin, Jacques hag Yves Gariou, goude Emsavadeg ar Bonedoù ruz^[4].

• Mervel a reas 202 waz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 5,11 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[5]; lazhet e voe pemp anezhe e Belgia e miz Eost 1914, e penn- kentañ ar brezel: d’an 21 en Auvelais, ur serjant eus an 70vet Rujumant Troadegiezh^[6],ar re all d’an 22 : ur c’horporal eus ar 113vet Rujumant Troadegiezh e Signeulx^[7],ur soudard eus an 19vet Rujumant Troadegiezh e Maissin^[8] ha daou soudard eus ar 47vet Rujumant Troadegiezh, unan e Sambreville^[9] hag egile e Falisolle^[10]; d’an 22 a viz Ebrel 1915 ez eas diwar wel en Het Sas e Flandrez Belgia ur soudard eus an 73vet Rujumant Troadegiezh Tiriadel^[11] ha mervel a reas er memes lec'h ur c’horporal eus an hevelep rujumant abalamour d'e c'hloaziadennoù^[12].

• Mervel a reas 48 den eus ar gumun abalamour d'ar brezel^[5].

• Brezel Indez-Sina: ur c'habiten eus an archeriezh a varvas abalamour d'e c'hloaziadennoù d'an 8 a viz Mae 1948 en ospital e My Tho e Kochinsina er Viêtnam^[13].

Meur a garter a zo e Plistin, en o zouez emañ dreist-holl reoù Sant-Rok, Sant-Jagu, Sant-Eflamm, Sant-Sebastian, Sant-C'haran, Toull ar C'hirri ha Porzh-Maeleg.

• Iliz katolik Sant Eflamm a zo deuet da vezañ ur monumant istorel e 1908. Savet eo bet etre ar XV^vet kantved hag ar XVI^vet kantved, ar pezh e c'hellomp gwelout war talbenn ar porched e-lec'h m'eo skrivet ar bloaziad 1576.
• Chapel Santez Barba enskrivet e 1934 evel ur monumant istorel.
• Chapel Sant Yagu, adsavet e 1496 a zo bet benniget e 1498 a zo enskrivet evel monumant istorel.

•  
  Iliz Sant Efflamm
•  
  Feunten Sant Efflamm
•  
  Chapel Sant Sebastian
•  
  Chapel Sant Efflamm

• Kibelldi galian-ha-roman an Hogolo, savet er bloavezhioù 50 g. J.-K. a zo bet miret mat-tre.
• Feunteun sant Eflamm, savet er XVIII^vet kantved, a zo bet enskrivet e 1926 evel monumant istorel.
• Kastell Lesvaez ha Maner Kervizioù, o-daou eus ar XVI^vet kantved ha Kastell Leslac'h eus ar XVII^vet kantved a zo bet enskrivet e 1927 evel monumant istorel.
• Traoù all:
  • Maner ar Porzhioù
  • Kastell Lezormel
• Chapel santez Katell
• Chapel sant Yagu

•  
  Kastell al Leslac'h
•  
  Kastell Lesmaez

• Porzh Toull ar C'hirri
• Roc'h Hellaz
• al Lev-Draezh
•  
  Traezhen Sant-Efflamm
•  
•  
•  

Niver a annezidi

• Eus 1924 da 1926, a oa mestr ar skrivagner Alan an Diuzet war ar jedoniezh hag ar skiantoù e skolaj eil-derez Plistin.
• sant Eflamm
• santez Enora
• Sant Yestin
• Marcel Hamon, stourmer gall, maer kozh hag kuzulier meur ha depute komunour.
• Jean-Pierre Abraham, skrivagner.
• Erwan Tangi, livour dreistwirvoudel hag en deus bevet e Plistin.

   

• René Largillière, alvokad ha skrivagner, hag oberer un dezenn war sent Breizh.
• Macario Vitalis, livour filipat en deus bevet e Plistin.
• Andrev an Enored, beleg micherour.
• Simonet Richard, kenlodek en Emgann an Tregont.
• Yann Kerlann, emsaver

• Eflamm ar Maout (1764-1852), apotiker.
• Juluen Sklison (Paotr Juluen), beleg ha skrivagner brezhonek, (° 19 a viz Kerzu 1883).
• Even Begaignon, eskob Landreger, er bloavezhioù 1362 da 1371, ganet e Plistin.
• Jeanne Bohec, stourmerez c'hall, skrivagnerez, kelennerez ha politikerez, ganet ha marvet e Plistin.

• 1938 : Erwan-Vari Gwazdoue, barzh.

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[15].

• D’an 8 a viz Meurzh 2006 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
• D'an 9 a viz C'hwevrer 2007 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 1.

• Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1999.
• E distro-skol 2023 e oa 54 skoliad er c'hlasoù divyezhek (26,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez^[16].

• Porzh kozh Toull ar C'hirri, war aber an Douron, a zo deuet da vezañ ur porzh gwarez evit bigi dudi. Betek eno e teu d'ar porzh al listri-bale eus Beg-Douar war Beg an Arvor.
• Sportoù bageal a vez graet e Sant-Eflamm. Tu zo d'ober karr-dre-lien, katamaran, plankenn-dre-lien, kaiak-mor.
• Pa vez redadegoù kezeg war al Lev-draezh, e teu 1700 vakañsour ha c'hoarier bennak da glaoustreañ war ar c'hezeg.

• (fr)Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes-d'Armor. Eléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990
• (fr)Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. ArMen. 1992
• (br)Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

• (br)Plistinn war lec'hienn Geobreizh