Walter Donaldson

Donaldson se vader was John Malcolm Donaldson en sy moeder Sarah King, uit wie se huwelik nege kinders gebore is. Walter Donaldson is in Novmebr 1855 op Pietermaritzburg gedoop. Sy vrou was Margaret Bellair, wat omstreeks 1860 in Londen gebore is en met wie hy getrou het omstreeks 1879 in Bloemfontein. Hulle het vier (of ses) kinders gehad: Alice Jane (gebore in 1880 en getroud met Peter Donald Home), Walter Hilary (gebore 29 Maart 1883 en oorlede op 1 Februarie 1963 in Bloemfontein), Arthur Edward (1886–1975) en John Malcolm (1889 – omstreeks 1960). Die meeste besonderhede oor Walter Donaldson se lewe het vergete geraak. Dit is wel bekend dat hy in die laat 19de en vroeë 20ste in die Vrystaat as argitek gewerk het (moontlik ook as bouaannemer), dat hy minstens ’n tyd lank op Ficksburg gewoon het en dat sy seun in ’n stadium met hom in vennootskap was. Op Ficksburg het hy die stadsaal ontwerp wat in 1897 ingewy is en die plan geteken van die plaaslike NG kerk (1907) nadat ds. J.D. Kestell "die idee van die kerk uitgedink het ooreenkomstig die Romaanse Boustyl".^[2] In 'n stadium het hy by Brillstraat 55 in Bloemfontein gewoon. Nadat hy aanvanklik as argitek werksaam was, het hy later 'n drukkery op Harrismith besit, maar eindelik teruggekeer na die boubedryf saam met sy seun Walter as venoot. Volgens een bron het Donaldson ook die NG kerk op Burgersdorp ontwerp, maar dis onwaarskynlik aangesien die eerste NG kerk daar se hoeksteen in 1848 gelê is en die tweede in 1913 ingewy is nadat William Henry Ford die gebou ontwerp het.

Toe die dorp Ficksburg 30 jaar oud was, het die behoefte aan ’n stadsaal ontstaan. Donaldson het opdrag van die dorpsraad gekry om planne op te trek vir so 'n gebou. Met die bouwerk is begin en op 1 Julie 1897 (volgens die skrif op die steen wat baie vervaag het, maar 21 Julie volgens die FAK) is die hoeksteen gelê deur die voorsitter van die munisipaliteit, M.I. Fourie. Donaldson se naam verskyn ook op die hoeksteen en wel as "contractant". Reeds voor die Anglo-Boereoorlog is die stadsaal voltooi.^[3]

Die NG gemeente Petrusburg se pastorie is in 1894 gebou en in 1898 is 'n aanvang geneem met die bou van die kerk. Op 14 Januarie 1899 is die hoeksteen van die nuwe kerkgebou, wat Donaldson ontwerp het, deur staatspresident M.T. Steyn gelê. Dit was 'n groot dag vir die gemeente, en behalwe die president was ook teenwoordig "die voorsitter van die Hoogedele Volksraad die Edele heer Cornelius Hermanus Wessels (vader van die sopraan Cecilia Wessels), die plaaslike lid van die Hoogedele Volksraad die Edele heer Christiaan Hendrik Willem van der Post ens." Die boumeester die heer Petrus Cornelis van Zijl, van Brandfort.

Ná die Tweede Vryheidsoorlog het die lidmaattal van die NG gemeente Zastron vanweë nuwe intrekkers vinnig toegeneem en spoedig tot 1 600 gestyg. In 1906 is die nuwe kerk ingewy met 800 sitplekke, gebou volgens plan van die Rouxville-kerk, maar sonder toring. Dit was omdat die ou kerkie, gebou as buitekerk van Rouxville, spoedig geheel en al te klein vir die groeiende gemeentes was. In 1912 (of 1914 volgens Ons Kerk Album) is die tweede kerk egter tot op sy fondament afgebreek omdat dit ook heeltemal te klein vir die gemeente was en is met die kerkgebou met sy 1 400 sitplekke, ontwerp deur Donaldson, 'n aanvang gemaak. Dié derde kerk van Zastron is op 21 Januarie 1915 ingewy, of volgens Ons Kerk Album 22 Januarie. Die wydingsdiens is deur professor P.J.G. de Vos waargeneem en die wyding van die orrel deur prof. J.I. Marais; die orrel is bespeel deur prof. P.K. de Villiers, met Gesang 62 as wydingslied. Die ligte is deur ds. S.J. Perold en ds. H.S.M. Botha ingewy.

Die NG gemeente Rosendal het op ’n gemeentevergadering op 10 Desember 1913 besluit om ’n "doelmatig en sierlik kerkgebouw daartestellen". Die hoeksteen is op 8 Julie 1914 gelê deur ds. A.J. Troskie van Ficksburg, die konsulent. Ds. H.J. Pienaar van die gemeente Senekal het die kerkgebou op 28 April 1916 plegtig ingewy. Bouwerk aan die kerk het so lank geduur weens die oorlog in Europa en die Rebellie van 1914. Die dag voor die inwyding het ds. H.S. Theron as eerste leraar in die gemeente aangekom en die dag daarna (29 April) is hy georden en bevestig. Tydens die inwyding het £6 000 se skuld nog op die kerkgebou gerus.

• 1897 – Stadsaal, Ficksburg
• 1899 – NG kerk Petrusburg
• 1907 – NG kerk Ficksburg (plan geteken na ds. J.D. Kestell se ontwerp)
• 1913 – NG kerk Zastron
• 1914 – NG kerk Rosendal

•  
  Van Petrusburg se NG kerk in sy oorspronklike vorm soos dit ingewy is in 1899 bestaan blykbaar nie meer 'n foto nie, maar wel van die kerk soos dit gelyk het nadat dit vergroot is met twee vleuels, maar voor die kerktoring in 1941/'42 aangebring is. Pres. M.T. Steyn het die hoeksteen op 14 Januarie 1899 gelê.
•  
  Zastron se NG kerk, afgeneem omstreeks 1917, sowat twee jaar nadat dit op 15 Januarie 1915 ingewy is.
•  
  Die inwyding van die NG kerk op Rosendal, 28 April 1916.
•  
  Die NG kerk Rosendal.
•  
  Die NG kerk Zastron tydens verfwerk omstreeks 2000.
•  
  Die NG kerk Ficksburg in aanbou, Maart 1906. Donaldson het die plan geteken, maar ds. J.D. Kestell het die gebou ontwerp.
•  
  Die NG kerk Ficksburg afgeneem op 12 April 1907, enkele ure voor dit ingewy is.

• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
• (en) Biografiese besonderhede op Artefacts.co.za. URL besoek op 2 Maart 2016.
• (en) Biografiese beonderhede Geargiveer 3 Oktober 2018 op Wayback Machine. URL besoek op 3 Maart 2016.
• (en) Biografiese besonderhede op Geni.com. URL besoek op 3 Maart 2016.

• (af) Twee torings besonders, Volksblad, 7 Maart 2007. URL besoek op 3 Maart 2016.
• (en) (af) Sy grafsteen. URL besoek op 3 Maart 2016.
• (en) Foto's van die Ficksburgse stadsaal. URL besoek op 4 Maart 2016.