Struktuurtipe
'n Struktuurtipe dui in die kristalchemie en mineralogie aan watter struktuur 'n bepaalde vastestof besit.
Baie vastestowwe het 'n struktuur wat dieselfde simmetrie en opbou van die eenheidsel besit as ander stowwe. Daar is byvoorbeeld talle stowwe wat dieselfde struktuur as tafelsout (natriumchloried) besit. Die grootte van die eenheidsel kan effens wissel asook die koördinate van die atoom, indien hulle altans nie deur die struktuur se simmetrie vasgelê is nie.
Die tipe struktuur kan op verskeie maniere aangegee word. Van die bekendste en volopste kristalstrukture het gewoonlik 'n simbool in die strukturbericht-klassifikasie gekry. Stowwe wat 'n struktuur soos tafelsout het word byvoorbeeld B1-strukture genoem. 'n Ander metode om hierdie stowwe se struktuur weer te gee, is na die mineraal haliet as argetipe te verwys wat hoofsaaklik uit natriumchloried bestaan. Strukturbericht "B1" kom dus ooreen met "haliet-struktuur". Omdat die strukturbericht-klassifikasie vandag nie meer bygewerk word nie, is daar baie strukture wat net 'n mineraalverwysing besit. Hulle is dikwels minder volop of heeltemal uniek vir een bepaalde stof.
'n Ander aanduiding van struktuurtipes is die Pearson-simbool Hierdie simbool beskryf watter simmetrie die struktuurtipe het en hoeveel atome sy eenheidsel bevat, maar lê nie die struktuurtipe eenduidig vas nie.
Daar is verskeie maniere waarop na 'n bepaalde struktuurtipe verwys kan word:
| Strukturbericht | Mineraalnaam | Chemiese formule | Chemiese naam | Pearson | Ruimtegroep |
|---|---|---|---|---|---|
| B1-tipe | Haliet | NaCl | natriumchloried | cF8 | Fm3m |
| S1₄-tipe | Granaat | ideaal: Ca3Al2Si3O12[1] | kalsiumaluminiumsilikaat[1] | cI120? | Ia3d |
| (bestaan nie) | Kolumbiet | Mn,FeNb,Ta2O6 | yster/mangaanniobaat/tantalaat? | oP36 | Pbcn |
| (bestaan nie) | (bestaan nie) | AuCl | goud(I)chloried | tI? | P4₁/amd |
Watter aanduiding die volopste gebruik word hang af van die stowwe en van die wetenskappers. Mineraloë sal dikwels die mineraalname gebruik. Vastestofchemici gebruik die chemiese name meer, veral indein hulle met strukture werk wat as minerale nie voorkom nie. Die pearsonsimbole word meer deur metaalkundiges gebruik.
'n Ander komplikasie is dat strukture dikwels vervorm word indien die een atoom deur die ander vervang word. Die simmetrie kan daardeur laer word. Die ideale perovskiet-struktuur is kubies maar die meeste perovskiete het 'n effens laer simmetrie. Dit verander die pearson- en die ruimtegroep-simbole, maar geleerdes praat tog van perovskiete. Dit geld ook vir vastestofchemici wat sintetiese stowwe met hierdie strukture vervaardig. Maar daar is ook sintetiese stowwe soos AuCl wat hulle eie struktuurtipe het en nie as mineraal aangetref word nie. In hierdie geval praat vastestofchemici van die AuCl-tipe.